Zoon- of dochterlief speelt een spelletje op de tablet, en ineens zie je een nogal heftige advertentie voorbijkomen. Hoe komt het dat in kinderapps reclames voor volwassenen te zien zijn – en wat kun je eraan doen?
LINDA.nl zocht het uit.
In kinderapps komt vaak 'volwassen' reclame voorbij: 'Kan angst en verwarring opleveren'
Kinderapps
In 2018 concludeerden Amerikaanse onderzoekers al dat kinderapps vaak vol staan met advertenties. Ze bekeken 135 apps uit de Google Play Store, en concludeerden dat alle gratis apps voor kinderen onder de vijf jaar reclame bevatten. Bij betaalde apps was dat 88 procent. Wie anno 2022 een aantal apps voor jonge kinderen uitprobeert – of met hen meekijkt – ziet dat er vier jaar later weinig is veranderd.
Soms zijn deze reclames zelfs gewelddadig of seksueel. “Wat dat met kinderen doet, hangt af van de leeftijd”, zegt Peter Nikken, bijzonder hoogleraar mediaopvoeding en specialist kind en media bij het Nederlands Jeugdinstituut. Tot acht jaar kunnen kinderen het spelletje niet van de reclame onderscheiden. “Daarna komt het begrip, maar ook dan kunnen heftige beelden verwarring en angst opleveren. Ze kunnen flink schrikken als ze ineens in aanraking komen met dingen die niet passen bij hun leeftijd.”
Wat de langetermijngevolgen zijn, is volgens Nikken op basis van onderzoek “lastig” te zeggen. “Wel weten we dat hele heftige seksuele of gewelddadige content, zoals in bepaalde films, ervoor kan zorgen dat kinderen dagenlang slecht slapen, wakker liggen en in bed plassen.”
Kinder- en Jeugdreclamecode
Veel ouders hebben speciale filters met leeftijdsbeperking op hun apparaten geïnstalleerd. Maar in 2017 concludeerde Radar al dat deze filters kinderen wel afschermen van ongeschikte apps, maar niet van ongepaste reclames. Dit komt doordat apps in appstores – zoals die van Apple of Google – leeftijdskwalificaties krijgen op basis van de inhoud van de app zelf. Advertenties vallen daar niet onder.
Wie reclame maakt in kinderapps dient zich wel te houden aan de Kinder- en Jeugdreclamecode (KJC) van de Reclame Code Commissie. Zo moeten advertenties voor kinderen heel duidelijk herkenbaar zijn als reclame en mag de inhoud hen geen morele of fysieke schade toebrengen.
De branche heeft de reclamecode zelf opgesteld, zegt woordvoerder Kirsten van Kleeff. Hun achterban bestaat onder andere uit adverteerders, mediabureaus en consumenten, en ook Google is bij hen aangesloten. “De reclamecode is zo een vorm van zelfregulering.”
Overheidsapps amper toegankelijk voor mensen met beperking: 'Ze worden buitengesloten'
Melden
Toch houdt niet iedereen zich aan de code. En kinderapps worden niet actief door de Reclame Code Commissie gecontroleerd. Wanneer ouders een ongepaste advertentie tegenkomen, kunnen zij hier een melding van maken. Je moet dan wel bewijs – bijvoorbeeld een screenshot – meesturen.
Eén melding kan al tot een zaak leiden, zegt Van Kleeff. Wanneer de Commissie concludeert dat de reclame ongepast is, volgt een aanbeveling richting de adverteerder dat ze deze moeten aanpassen of intrekken. “Dat werkt in zoverre dat 97 tot 98 procent onze aanbeveling opvolgt.”
Meldingen over kinderapps komen zeer zelden voorbij, zegt Van Kleeff. De laatste zaak die ze zich kan herinneren, stamt uit 2015. In de kinderspelletjes Ruzzle en ScoreHero was een bloederige reclame voor het gewelddadige spel The Walking Dead te zien. De Commissie oordeelde dat deze beelden niet gepast waren voor minderjarigen, en de app-ontwikkelaar heeft vervolgens maatregelen genomen om dit in de toekomst te voorkomen.
Meekijken
Naast een melding doen, raadt Nikken ouders aan om hun kinderen vooral betaalde apps te laten gebruiken. “Ontwikkelaars van gratis apps moeten toch inkomsten genereren, en doen dat via allerlei soorten reclames. Bij betaalde apps is de kwaliteit beter, en heb je minder kans op rare dingen.”
Waarschijnlijk zullen kinderen online altijd met ongepaste content in aanraking komen. Blijf daarom bij hen in de buurt, zegt Nikken. “Speel de spelletjes vooral samen, zodat je kunt uitleggen wat er aan de hand is als er reclame voorbijkomt. Je kunt dan ook meteen zien hoe ze erop reageren.”
Laten weer-apps je in de steek? Weervrouw Amara Onwuka legt uit waarom
