Feministisch

In 2018 besloot hij daarom zelf maar een boek te schrijven, vanuit de ogen van vrouwen die in de frontlinie van de Nederlandse krijgsmacht staan of stonden. Hij vond het zelf ook een beetje gek om dat vervolgens als man te schrijven. “Maar ik ben dan ook een man met iets meer vrouwelijke kwaliteiten. En wat minister Bijleveld-Schouten in het voorwoord van dit boek schrijft: als je meer vrouwen bij de krijgsmacht wil, is dat ook iets waar mannen voor moeten gaan staan.”

Op dit moment is het vrouwelijk aandeel bij defensie tien procent, zegt Kroes. Hij sprak vijftig vrouwen die zich vanaf 1944 – toen het feminiene geslacht voor het eerst bij de Nederlandse krijgsmacht mochten solliciteren – voor het vaderland inzetten.

Ongewenste aandacht

Zij deden tegen Kroes uit de doeken over de keren dat ze ongewenste aandacht kregen van mannen, die na een paar drankjes uit waren op ‘andere dingen’. Maar ook over de vooroordelen die er leefden vanuit de maatschappij, alle vrouwen die ze bij Defensie zagen afhaken, het speciale vrouwenuniform dat hun anders-zijn benadrukte en alles wat ze uit de kast trokken om toch one of the guys te worden.

“Ze verwachten gewoon geen vrouw. ‘Een blond meisje, die kan het vast niet’, is dan soms de reactie”, vertelde Alieke Meulman, sergeant bij de landmacht, aan Kroes. “Ze waren bang dat ik een blok aan hun been zou zijn”, zei Marilvyn Newalsing, kapitein-arts, die werd uitgezonden naar Irak.

Zwanger

Mirjam Grandia, luitenant-kolonel bij de landmacht, maakte in Afghanistan mee hoe mannen de inzet van een vrouw in een gevechtssituatie ontkenden, de zogenaamde ‘female combat tattoo‘. Toen ze zwanger was, wilde haar leidinggevende generaal haar repatriëren. “Waarom zou je überhaupt studeren en carrière willen maken als je straks kinderen hebt? Dat was zijn reactie.”

Op de cover van het boek staat Gwenda Nielen, ook bekend van Expeditie Robinson, met haar rode baret. Die symboliseert het doorstaan van de opleiding van de luchtmobiele brigade. Iets wat maar weinig vrouwen is gelukt. Daarnaast is ze ook nog luitenant-kolonel, én de eerste vrouwelijke militair die Kroes ontmoette. “Bij haar is het eigenlijk begonnen.”

Mannenbolwerk bij defensie

De verhalen zijn allemaal aangrijpend en laten zien wat voor mannenbolwerk defensie tot op de dag van vandaag nog is. Maar hoe kan dat toch? Dat vroeg ook Kroes zich af. Tijdens de interviews hoorde hij wisselende verhalen. De ene vrouw vond dat je er gewoon voor moet gaan, maar de ander waarschuwde voor de special forces.

“Dat is qua fysieke eisen zwaar, maar een man neemt dan ook een beschermende rol aan, wat het gevecht niet ten goede komt”, was een argument van de vrouwen. Anderen, zoals Nielen, vinden dat ‘bullshit‘. “Je neemt altijd een beschermende rol aan tegenover je teamleden, man of vrouw.”

Haar op de tanden

De traditionele rolverdeling speelt volgens Kroes eigenlijk geen rol meer. Vroeger waren de moeders vaak thuis bij de kinderen, maar van de vrouwen in de hogere rangen hoorde hij dat hun mannen nu juist vaker thuis zijn. “Vooral de jongere generatie kijkt er echt anders tegenaan.”

Lees ook
Militair Liesbeth, 25 jaar na Srebrenica: ‘Het was totale chaos’

De schrijver vond het opmerkelijk dat het vrouwelijk geslacht nog echt een minderheidsgroep is en zich ook zo voelt. “De eerste vrouwelijke generaal dacht tijdens het eerste jaar van haar opleiding: er is altijd wel íets. Als je beslissingen neemt, dan ben je die vrouw met het haar op de tanden. Als je emoties toont dan is het: zie je wel, die vrouwen. Een andere vrouwelijke generaal had het idee dat een fout van haar kant niet alleen haar werd aangerekend, maar de hele groep vrouwen.”

Lees ook
Jeanine Hennis-Plasschaert: ‘Militairen op missie zijn nooit veilig’

Het boek is donderdag 10 september uitgebracht.  Kroes hoopt dat zowel vrouwen als mannen het zullen lezen. Het eerste exemplaar werd uitgereikt aan minister van Defensie Ank Bijleveld-Schouten.