Rouwen voor Dummies

“Rouw je eigenlijk wel goed?” Goede vraag. Ik heb eerlijk gezegd geen flauw idee, ik doe het ook maar voor het eerst. Rouwen voor Dummies bestaat dus niet. Hoe stom is dat?

Een pragmatische kijk op rouwen

Toen Stefan net was overleden had ik een nogal pragmatische kijk op dat hele rouwen. Tegen mijn casemanager van Slachtofferhulp Nederland sprak ik uiterst zelfverzekerd: “Ik had dus bedacht dat het handig is, om als eerste aan de slag te gaan met mijn eerste laag van rouw bij een rouwcoach of psycholoog. Als die laag weg is, kan ik naar een traumapsycholoog. Als die dan klaar is, ben ik veel beter in staat om mijn laatste stuk rouw op te pakken met die eerste knakker. Dus als jij nou mij wat namen en nummers geeft, dan ga ik aan de slag. En dan ben ik met een week of twaalf wel weer op de rit.”

Stappenplan

Tada. En dan zou ik weer gewoon de oude zijn en leefden we nog lang en gelukkig. Om bovenstaande uitspraak kracht bij te zetten, had ik me al helemaal ingelezen in de vijf fases van rouw en was ik driftig op zoek gegaan naar een stappenplan. Stap 1 tot en met 374: en klaar. Heerlijk overzichtelijk leek me dat. Helaas bleek de realiteit toch iets anders te werken. Godzijdank heeft mijn casemanager mij al schouderophalend lekker mijn gang laten gaan. Wetende dat ik na een paar weken zou zeggen: “Dit was misschien toch niet helemaal de juiste manier.” Misschien heeft ze daar ook wel een “Ik zei het toch” aan toegevoegd, maar dit zal ik altijd ontkennen.

Een persoonlijk pad

Nu weet ik dat rouwen een heel erg persoonlijk pad is.  Een weg waarvan je van tevoren niet weet hoe je die gaat bewandelen. Ook weet ik nu dat iedereen zijn of haar eigen ideeën over rouw op jou projecteert. Opmerkingen die beginnen met: “Weet je wat jij zou moeten doen?” kan ik ondertussen prima naast me neerleggen. In die tijd ging dat minder goed. In mijn honger naar een ‘normaal’ leven, zoog ik alle informatie en meningen over goed rouwen in me op als een spons.

Een prachtig model voor een ‘planningsfreak’

Ik hield me vooral vast aan het principe van de vijf fases van rouw. Een model waar veel anderen zich ook aan vasthouden. Helemaal als het henzelf niet betreft. De vijf fases zijn ontkenning, woede, marchanderen, depressie en uiteindelijk acceptatie. De theorie belooft hierover een lineair proces. Met andere woorden: je glijdt zo van de ene fase de volgende in, en er is een duidelijk eindpunt. Voor mij als ‘planningsfreak’ een prachtig model.

‘Vlees verwerk, je rouw niet’

Helaas. Het is geen in elkaar overlopend proces. Het is meer een schizofrene bezigheid, waarbij je soms in meerdere fases tegelijk zit en je zonder waarschuwing weer een fase naar achter wordt gesmeten. Niks lineair. Niks eindpunt. Sowieso ben ik vreselijk wars geworden van de term “acceptatie”. Of de vraag: “Heb je het al een plekje kunnen geven?” Ja, op de schoorsteenmantel staat het naast alle andere nare ervaringen uit mijn leven en naast een bos tulpen. Kan ik er soms lekker naar kijken. Nog zo’n pareltje: “Heb je het al verwerkt?” Ik moet dan altijd vreselijk lachen. Vlees verwerk je, verdriet integreer je. Rouw is nooit klaar. Het heeft geen eindpunt, je geeft het geen plekje en je verwerkt het niet. Je maakt het onderdeel van je leven, en dat doe je dan op geheel eigen wijze. Het is voor iedereen anders.

Goedbedoeld

Natuurlijk is de vraag “Rouw je wel goed?” ontzettend goedbedoeld. Je vrienden en familie maken zich zorgen om je en willen je graag verder helpen. Het is als rouwende al zó moeilijk om voor jezelf te bepalen wat je nodig hebt, dat het bijna een onmogelijke taak is om bij een ander aan te geven wat je wilt en nodig hebt. Rouwen is persoonlijk. Het is van jezelf, maar toch stiekem een beetje van anderen. En dat snap ik dan eigenlijk ook wel weer. Uiteindelijk hebben we samen mijn eigen handboek gemaakt. Het “Help Janke rouwt handboek”. Hoe het afloopt? Als het zover is, laat ik het je weten.

Lees hier ons interview met Janke over de moord op haar vriend en haar eerste column, die vorige week verscheen.

Weduweregel 2:

Gij zult goed rouwen: Wanneer jij dat wilt en vooral op de manier die bij jou past.

Janke Verhagen verloor haar man in 2014 bij een ‘vergismoord’. Haar online magazine ‘Het is om te Janke‘ gaat, zoals ze zelf zegt, over doorleven na een klote-ervaring. Eerlijk, recht door zee en vaak met een knipoog.

Lees ook de andere ‘weduweregels’ in deze reeks:

1. Weduwe Janke: ‘Ze vroegen: ‘Ben je eigenlijk wel verdrietig?’