Ivf

Spaan begon aan haar onderzoek met het idee: hoe meer blootstelling aan grote hoeveelheden hormonen bij in-vitrofertilisatie (ivf), hoe groter de kans op eierstokkanker. Aan het onderzoek deden 40.000 vrouwen mee, die in de periode 1980-2000 een eerste vruchtbaarheidsbehandeling ondergingen.

De grote vraag is, klopt dat idee? Lopen vrouwen die grote hoeveelheden hormonen tijdens hun ivf-trajct toegediend kregen inderdaad meer kans op eierstokkanker dan anders?

Het antwoord: nee, vrouwen die in het verleden een ivf-behandeling ondergingen, hebben geen verhoogd risico op eierstokkanker dan vrouwen die een andere vruchtbaarheidsbehandeling hebben ondergaan. Ook niet als ze meerdere ivf-behandelingen hebben ondergaan.

Risicofactor

“Ook na drie of meer ivf-behandelingen en op de lange termijn (twintig jaar) was het risico op eierstokkanker niet verhoogd,” zo vertelt Spaan. Wel ondervond Spaan dat vrouwen die een ivf-behandeling ondergingen, een twee keer zo hoog risico op eierstokkanker bleken te hebben dan vrouwen uit de algemene Nederlandse bevolking. 

Verwarrend? Absoluut. Maar het is wel te verklaren als je bedenkt dat die oorzaak volgens de epidemioloog ligt aan het feit dat vrouwen die ivf ondergingen toch vaker geen kinderen kregen. En kinderloosheid is volgens haar een bekende risicofactor voor eierstokkanker.

Borderline tumor

Naast eierstokkanker keek de epidemioloog ook naar het risico op borderline tumoren – tumoren die een grensgeval zijn tussen goed- en kwaadaardig – van de eierstok. Deze tumorvorm is geen voorstadium van kwaadaardige kanker, daarom is de prognose goed. Wel is een uitgebreide operatie vereist en kan deze tumor aanzienlijke klachten veroorzaken.

Borderline eierstoktumoren komen in de algemene Nederlandse bevolking weinig voor en hebben vaak een goede prognose. In Nederland is het risico voor vrouwen om voor hun 55e een borderline tumor van de eierstokken te krijgen ongeveer 0,2 procent.

Verhoogd risico

Vrouwen die destijds een ivf-behandeling kregen, hadden een bijna twee keer zo hoog risico op een borderline tumor van de eierstokken.

Dat verhoogde risico was zichtbaar in vergelijking met vrouwen die andere vruchtbaarheidsbehandelingen dan ivf ondergingen, en ook ten opzichte van vrouwen uit de algemene Nederlandse bevolking. Opvallend was dat het risico op borderline eierstoktumoren niet toenam met de mate waarin een vrouw ivf-behandelingen heeft gehad.

Conclusie

Omdat het percentage op borderline tumoren van de eierstok hoger ligt bij vrouwen die een ivf-behandeling ondergingen, kan er worden gesteld dat dit verband houdt met ivf. Toch hadden de onderzoekers een grotere kans op borderline tumoren verwacht naarmate het gebruik toenam.

Het is daarom vooralsnog onzeker of het verhoogde risico daadwerkelijk door de ivf-behandeling komt. Ook andere factoren, zoals bijvoorbeeld de ernst van de onvruchtbaarheid, kunnen namelijk een rol spelen.

Wel is er een vervolg onderzoek nodig. De gemiddelde leeftijd van de vrouwen die meededen aan het onderzoek is gemiddeld 56 jaar. Omdat eierstoktumoren vaker voorkomen na het zestigste levensjaar is het belangrijk om de vrouwen langer te volgen.

Pas dan kan met meer zekerheid worden gezegd of ivf daadwerkelijk het risico op borderline tumoren van de eierstok verhoogt. Feitelijk kunnen er dus pas uitspraken worden gedaan over het risico op eierstoktumoren bij vrouwen boven de zestig.

Lees ook
Martines (39) IVF-behandeling is uitgesteld: ‘Hoe langer het duurt, hoe kleiner de kans’

Carolien had door haar eierstokkanker geen zin meer in sex. Er volgde een scheiding, maar dat betekende niet het einde van hun relatie. Hoe dat precies zit, zie je in de LINDA.orginal Kankermonologen.