Jojanneke van den Bosch is innovatiecoach, professioneel spreker en schrijver. In haar boek Zo, nu ben je wees vertelt ze haar eigen verhaal als weeskind en deelt ze handreikingen voor zowel weeskinderen als omstanders.

Weeskinderen op straat

“Google even of kijk op Twitter en je vindt zo vijf vergelijkbare verhalen als die van Annica”, vertelt Van den Bosch. “Ze verschillen allemaal in leeftijd, maar ongeacht hun situatie worden ze over een kam geschoren.”

Met vergelijkbare verhalen doelt Van den Bosch op de situatie waarbij een thuiswonend weeskind in een huurhuis door de woningcorporatie uit huis wordt gezet.

“Woningcorporaties hebben een coulancebeleid waarbij nabestaanden zes maanden de tijd krijgen om een ander huis te vinden als de nabestaande niet op het huurcontract vermeld staat”, legt Van den Bosch uit.

Ellendig

Van den Bosch is ervaringsdeskundige. Toen zij veertien jaar was, overleed haar moeder aan agressieve longkanker. Vijf maanden eerder overleed haar vader aan een hartinfarct.

“Mijn oudere zus was al uit huis, maar kwam terug waardoor ik in het huis kon blijven. Andere familieleden wilden dat niet doen. Toen het einde van de zes maanden naderde, heb ik huilend op de stoep gestaan van ellende. Na vele gesprekken met de woningverhuurder konden wij gelukkig blijven.”

Groot verlies

Woningcorporaties kunnen gewoon uitzonderingen maken op die coulanceregeling. Echter tonen deze organisaties niet altijd begrip. Zij zien slechts één persoon die een woning ‘vasthoudt’ waar bijvoorbeeld een heel gezin kan wonen.

“Veel woningcorporaties zien die zes maanden nog als een sociale actie, iets waar de weeskinderen blij mee moeten zijn”, vertelt Van den Bosch.

“Er wordt van weeskinderen verwacht dat ze gewoon hun leven weer oppakken. Men vergeet alleen dat ze een enorm verlies hebben geleden. Wordt hen ook nog hun thuis afgenomen, dan wordt het trauma alleen maar groter.”

Vangnet

Achttien maanden later – op zestienjarige leeftijd – verhuisde Van den Bosch alsnog. Ze woonde acht maanden bij een vriendin en haar ouders, maar werd weggestuurd en ging op kamers. Later kon ze bij een andere vriendin en haar ouders terecht.

“Zij zeiden: ‘Je kunt het ongetwijfeld zelf, daar geloven we in. Maar mocht er iets helemaal misgaan, dan zijn we er voor je.’ Ze spoorden me aan om naar een woningverhuurder in Delft te stappen en mijn verhaal te vertellen waarom ik nú een huis nodig had. Dat lukte, helemaal zelf. Maar dat vangnet had ik nodig.”

Elk weeskind heeft volgens Van den Bosch dan ook een bondgenoot nodig, of dit nu iemand van de sportclub is, een docent of een familielid. “Een sociaal vangnet van mensen die in je geloven en die je zien als persoon. Dat is heel belangrijk voor de verdere groei van het kind.”

Kamervragen

Het CBS telde 34.000 minderjarige (half)wezen in Nederland in 2011. Een cijfer dat volgens het onderzoek jaarlijks stijgt met 6000 kinderen. Vanuit de overheid is er geen beleid omtrent weeskinderen.

VVD-Kamerlid Daniel Koerhuis las het verhaal van Sammy Jo (21), die een dag voor Annica in het nieuws kwam. Koerhuis stelt nu kamervragen aan minister Ollongren (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) of zij de woningcorporatie zal aanspreken in deze situatie.

“Deze kamervragen spelen zo nu en dan op. Het enige dat de overheid kan doen is een richtlijn opstellen met betrekking tot weeskinderen”, legt Van den Bosch uit. Die richtlijn is echter nog geen oplossing, want de gemeentelijke jeugdzorg hoeft die richtlijn niet op te volgen.

Lees ook
Annica (19) verloor beide ouders en wordt nu uit huis gezet:
‘Als dit geen urgentie is, wat dan wel?’

Tip

Van den Bosch heeft zelf ook niet alle antwoorden, maar tips alom. Zo wil ze ouders op het hart drukken om het oudste kind op het huurcontract te zetten. Hiermee vergroot je dan ook de kans dat eventuele jongere broertjes of zusjes bij de oudste kunnen blijven wonen.

Daarnaast moeten weeskinderen niet bang zijn om een advocaat in de armen te nemen. “Als je van je omgeving niet de hulp krijgt die je nodig hebt, zoek die dan zelf.” In haar boek deelt ze nog veel meer verhalen en tips om weeskinderen verder te helpen.