Roxane van Iperen heeft vandaag – uitgerekend op de dag dat Anne Frank negentig zou zijn geworden – de Opzij Literatuurprijs gewonnen voor haar boek ”t Hooge Nest’, over de oorlogsjaren van twee Joodse zussen.
De zussen runden tijdens de Tweede Wereldoorlog een onderduikadres in Naarden, waar Van Iperen nu woont. Een verhaal dat verteld moet worden, vindt de auteur.
Toen Van Iperen verhuisde naar ’t Hooge Nest (foto), zoals de villa heet, kwam ze er al snel achter dat het huis een heuse geschiedenis met zich meedraagt. Ze ontdekte onderduikplekken en verzetskrantjes, en dook steeds dieper en dieper in het verleden en de voorgaande bewoners van het huis. Dat bleken onder meer de Joodse zussen Janny en Lien Brilleslijper, maar eigenlijk ook nog zo’n twintig anderen; het huis diende als onderduikadres.
Die ontdekking wekte interesse bij Van Iperen, die vervolgens zes jaar lang onderzoek deed. “Ik ben in archieven in binnen- en buitenland gedoken en heb contact opgenomen met de familie van de twee zussen”, vertelt de auteur. De zussen zelf waren helaas al overleden toen Van Iperen in het huis kwam wonen. “Maar ik heb wel via de familie veel spullen van de zussen gekregen die hen weer tot leven wekten.”
Anne Frank zou vandaag 90 zijn geworden, klasgenoten blikken terug op haar leven
Van Iperen ontdekte steeds meer over het leven van de zussen, die tot dan toe vooral bekend stonden als ‘de zussen die Anne Frank gekend en geholpen hebben’. “Janny en Lien leerden de zusjes Frank kennen in Auschwitz, en werden daarna samen naar kamp Bergen-Belsen gestuurd. Ze komen voor in veel films en boeken, maar hun eigen verhaal is eigenlijk altijd onverteld gebleven. Waarom is voor mij één groot raadsel, want de uitzonderlijke wijze waarop zij het verzetscentrum hebben gerund, is meer dan het vertellen waard.”
Met haar boek vertelt Van Iperen een oorlogsverhaal vanuit een nieuwe invalshoek: die van Joodse mensen die zich actief hebben verzet tijdens de Tweede Wereldoorlog. “Over het Joodse verzet is eigenlijk heel weinig bekend. Het beeld dat we vooral van Joden in die tijd hebben, is dat ze ondergedoken zaten of gedeporteerd werden. Maar er zijn genoeg Joden die zich tot het einde hebben verzet.”
75 jaar na laatste kus vinden Amerikaanse soldaat en Française elkaar terug
Het is volgens Van Iperen belangrijk om deze verhalen te vertellen, omdat ze bijdragen aan een breder beeld van de oorlog. Wat het verhaal van Janny en Lien in het bijzonder zo speciaal maakt, is dat het een vrouwelijk perspectief biedt op de verzetsstrijd. “Die verhalen zijn al helemaal onderbelicht gebleven, maar ook vrouwen hebben zich wel degelijk verzet.”
Hoe ’t Hooge Nest onder leiding van Janny en Lien uitgroeide tot een van de grootste onderduikadressen in Nederland, lees je in het boek van Van Iperen.
