Lees ook
Dit weten we tot nu toe over de vermoedelijke Utrechtse aanslagpleger

Hoe kan het?

De man die nu vastzit op verdenking van de schietpartij, Gökmen T., werd eerder veroordeeld voor illegaal wapenbezit en een poging tot diefstal. Daarnaast stond hij onlangs voor de rechter als verdachte in een verkrachtingszaak uit 2017. En dat riep vragen op bij Nederlanders. Hoé kan het dat deze man vrij rondliep?

We belden strafrechtadvocaat Marielle van Essen (42) en vroegen haar hoe dat werkt.

Gökmen T. is in 2017 opgepakt op verdenking van verkrachting, maar liep nu vrij rond. Hoe kan dat?

“Dat had ermee te maken dat er veel onduidelijkheid was over die verkrachtingszaak. Het zou in relationele sfeer zijn geweest en er zou sprake zijn geweest van drugs voor beide kanten. T. moest van de rechtbank een persoonlijkheidsonderzoek laten uitvoeren. Hij beloofde dat te doen en werd daarna weer geschorst.”

Lees ook
Nieuwe verdachte aangehouden voor aanslag Utrecht

Wat kwam er uit dat persoonlijkheidsonderzoek?

“Een jaar later bleek dat T. het onderzoek niét had laten uitvoeren. Daarom wilde het Openbaar Ministerie hem opnieuw achter de tralies hebben. Begin dit jaar is hij opnieuw vastgezet, maar eind januari stelde zijn advocaat dat T. alsnog wilde meewerken aan het onderzoek. De rechtbank wilde hem niet vrijlaten, maar T. en zijn advocaat gingen in hoger beroep bij gerechtshof in Leeuwarden. Daar werd geoordeeld dat hij per 1 maart vrij mocht komen, als hij dan wél mee zou doen aan dat persoonlijkheidsonderzoek.”

En dus werd hij, ondanks dat hij eerder zijn belofte verbrak, weer vrijgelaten?

“Ja, begin deze maand was T. weer op vrije voeten. Er moeten nog getuigen gehoord worden in zijn zaak, maar een aantal dagen later vond dat vreselijke incident al plaats. Met de kennis van nu zegt iedereen dat er een beter onderzoek naar hem had moeten plaatsvinden. Je kunt wel makkelijk stellen dat het hof hem nooit vrij had mogen laten, maar zijn eerdere veroordelingen waren een stuk lichter dan wat er maandag is gebeurd. Verkrachting is afschuwelijk, maar er waren nog veel vraagtekens in die zaak: anders was hij allang veroordeeld.”

Lees ook
Al 85.000 euro opgehaald voor álle slachtoffers van schietpartij Utrecht

Hoe zit het nou precies met de regelgeving, waardoor T. weer werd vrijgelaten?

“Een gerechtshof kijkt naar drie dingen. Eén: is er voldoende verdenking om iemand vast te houden?’, twee: zijn er voldoende gronden om iemand vast te houden?’ en drie: is er de mogelijkheid om iemand te schorsen, tenzij dit écht niet anders kan? Veel aspecten in de zaak moeten nog onderzocht worden en er moeten nog getuigen gehoord worden. Het hof mag dan zeggen dat T. onder bepaalde voorwaarden op vrije voeten de verdere loop van het proces mag afwachten.”

Zijn er vaker gevallen waarbij iemand verdacht wordt, wel vrij mag rondlopen en dat het daarna ook gruwelijk misgaat?

“Gelukkig gebeurt dit niet zo vaak. Het is heel normaal dat verdachten worden geschorst bij een lopende hechtenis, omdat het door drukte te lang duurt tot de zaak inhoudelijk wordt behandeld. Ik ben van mening dat meer verdachten vrijgelaten mogen worden. Mensen gaan er te snel vanuit dat iemand iets verkeerd heeft gedaan, terwijl hij of zij nog een verdachte is. Bij de zaak van T. staat het nog helemaal niet vast of hij iemand daadwerkelijk heeft verkracht.”

Lees ook
Liveblog: vrijdag stille tocht voor slachtoffers schietpartij Utrecht

Wat vind je van reacties waarin mensen stellen dat justitie ‘gefaald’ heeft?

“De wetten in ons land zijn prima, maar de reacties na zo’n vreselijke schietpartij zijn al snel dat onze wetten moeten worden aangepast. Het probleem is alleen dat je nooit honderd procent zeker weet of iemand weer iets strafbaars doet als diegene wordt vrijgelaten. Er wordt gezegd dat justitie eerst het persoonlijkheidsonderzoek had moeten afwachten voordat T. mocht worden vrijgelaten, maar daar gaan vaak nog maanden overheen. Zijn strafblad gaf niet per se het vermoeden dat hij zóiets ergs zou doen. Naar mijn mening hoeft de wet niet aangepast te worden. Je kunt een verdachte niet tot sint-juttemis vasthouden.”