Is de overgang hetzelfde als de menopauze?
“Nee, de term overgang slaat op de hele periode die het proces duurt. Dat kan beginnen rond je veertigste tot en met je zestigste, maar het verschilt per persoon. De gemiddelde overgang duurt tussen de drie en tien jaar. In die hele fase ervaren vrouwen klachten. In Nederland zijn er 1,8 miljoen vrouwen in de overgangsleeftijd. Twintig procent heeft nergens last van, tachtig procent heeft wel klachten en daarvan ervaart veertig procent heftige klachten.”

“De menopauze is de laatste dag van de menstruatie. Dat is dus maar één dag. Na een jaar mag je zeggen dat je niet meer ongesteld wordt. Een vrouw die na een jaar zonder menstruaties toch weer bloedverlies krijgt, moet altijd naar de huisarts gaan die haar doorverwijst naar de gynaecoloog voor verder onderzoek.”

Welke symptomen horen bij de overgang?
“Er zijn typische en atypische klachten. De bekendste, ’typische’ zijn opvliegers en nachtzweten. De ernst daarvan verschilt enorm. De ene vrouw wordt ’s nachts even wakker omdat ze het warm heeft, de andere zweet zo hevig dat ze haar bed moet verschonen.”
“Een andere typische klacht is vaginale atrofie: het dunner worden van de huid van de vagina, die daardoor droger wordt. Dat kan op seksueel vlak problemen geven”

De atypische klachten manifesteren zich vaak al eerder. In het traject voor het veertigste levensjaar noemen vrouwen vaak depressie, angst en paniekaanvallen en zeggen ze dat ze zichzelf niet herkennen. Ook spierpijn en gewrichtspijn zijn atypische overgangsklachten.”

Lees ook
Geloof het of niet, de overgang heeft twee grote voordelen

Welke klachten ziet u het meest voorbij komen?
“Opvliegers, nachtzweten en slecht slapen. Daarnaast ook stemmingswisselingen en psychische klachten zoals angst- en paniekstoornissen. Concentratieverlies hoort daar ook bij. Op werk zie je daardoor vrouwen tegen een muur oplopen.

Vijfendertig procent van het ziekteverzuim in de leeftijdscategorie tussen veertig en zestig jaar is hormoongerelateerd. Bijvoorbeeld oververmoeidheid door de slechte nachtrust. Deze vrouwen krijgen vaak het stempel burn-out. Het is ook een soort burn-out, maar het is wel belangrijk om te weten wáár die vandaan komt. Met een overgangsconsulent wordt daarnaar gekeken.”

“Een veelgehoorde klacht is ook gewichtstoename. Je krijgt zo drie of vier kilo cadeau. We veranderen van een peervorm naar een appelvorm en dat komt door de verandering van de stofwisseling. Deze wordt trager, wat gewichtsverlies moeilijker maakt. Ook droge slijmvliezen, droge ogen, huid en nagels worden veel genoemd. Misschien niet de meest heftige klachten, maar ze bepalen wel hoe je eruit ziet. Je wordt ouder en dat is voor sommigen wel een acceptatieproces.”

Lees ook
Marina (61) ontdekte door LINDA. dat ze vulvakanker had: ‘Ik dacht dat het de overgang was’

Zijn er manieren om de symptomen van de overgang te verzwakken?
De behandeling is maatwerk, want bij iedere persoon verschillen de klachten.  Wel zijn er een paar dingen die iedere overgangsconsulent aanraadt: slik vitamine D3 en zorg dat je voldoende calcium binnenkrijgt. Zeker als je boven de vijftig bent. Zestig procent van de Nederlanders komt vitamine D te kort. Daarnaast is een veel gegeven advies magnesium slikken. Dat werkt goed bij spierontspanning, verhogen van de weerstand en gezonde botten.

“Besef vooral: het komt wel goed. Vrouwen na de overgang zeggen wel eens dat ze zich zekerder voelen en meer rust ervaren, omdat ze niet meer ongesteld worden en niet meer zwanger kunnen raken.”

Lees ook
Deze gynaecoloog legt uit waarom de overgang vaak verward wordt met burn-out

Hoe komen vrouwen bij een overgangsconsulent terecht?
Er is geen verwijsbrief voor nodig. En bijna alle verzekeringen vergoeden het, mits de praktijk is aangesloten bij de VVOC (Vereniging Verpleegkundig Overgangsconsulent).  Loop vooral niet te lang door met klachten. Soms komen vrouwen op een leeftijd langs waarvan ik denk: was maar eerder gekomen. Vrouwen doen zichzelf daarmee echt tekort.”

Martine den Hoedt.