Het bezit en de verkoop van lachgas is per 1 januari verboden. Volgens staatssecretaris Maarten van Ooijen heeft lachgasgebruik ‘enorme gezondheidsrisico’s’. Overmatig gebruik leidt steeds vaker tot dwarslaesies bij jongeren.
Wendy Achterberg is revalidatiearts bij Reade, centrum voor revalidatie en reumatologie. Ze deelt haar kennis over lachgas en de gevolgen van overmatig gebruik.
Een ballonnetje vol lachgas ziet er misschien feestelijk uit, maar is écht schadelijker dan je denkt. Achterberg noemt het schrikbarend hoe deze trend zich ontwikkelt: “Ik maak me hier echt zorgen om. We zien het vooral in de Randstad, maar dit probleem is groter dan de casussen die we kennen. Je hebt hiernaast ook nog jongeren die met minder zware klachten bij een neuroloog lopen.”
Het is nog niet volledig duidelijk hoeveel ballonnen je ‘nodig’ hebt om tot zulke schade te komen. Vier jaar terug begon het met jongeren die langere tijd wel honderd ballonnen per dag gebruikten, vrij extreme gevallen. Achterberg merkt op dat het tegenwoordig vaker voorkomt, ook bij mensen die minder gebruiken. “We krijgen nu jongeren binnen die langere tijd enkele tientallen ballonnen per weekend gebruikten. Daarmee heb je dus ook al een verhoogd risico.”
Tientallen dwarslaesies bij jongeren door gebruik van lachgas
Hoe kan het inhaleren van lachgas nou precies tot een dwarslaesie leiden? Achterberg legt het stap voor stap uit. “Lachgas geeft een tekort aan vitamine B12, een vitamine die je lichaam gebruikt bij aanmaak van myeline. Dit is een stofje dat betrokken is bij het geleiden van signalen in je zenuwen. Door het B12-tekort wordt de myeline niet goed aangemaakt, waardoor de bouwstoffen zich ophopen in het ruggenmerg. Dit zorgt voor schade aan het ruggenmerg, wat kan leiden tot een incomplete dwarslaesie.”
Als deze ophoping laag in het ruggenmerg plaatsvindt, worden meestal ‘alleen’ de benen aangetast. Als het hoger zit, is de kans groter dat armen ook worden aangetast, net als lichaamsfuncties gerelateerd aan plassen, ontlasting en seksualiteit. In de meeste gevallen gaat het hierbij dus om een incomplete dwarslaesie; je bent niet volledig verlamd, maar je zenuwen geven signalen maar half door.
Ex-verslaafde Ben over gevaar lachgas bij 'Beau': 'Na 1,5 jaar revalidatie weer lopen'
Een dwarslaesie is niet altijd permanent. De kliniek behandelt patiënten op twee manieren: sommigen komen langs voor hun behandelingen, de zwaardere gevallen worden opgenomen voor klinische revalidatie.
De benodigde therapie is intensief en duurt meestal zo’n zes tot acht weken. Het vitamine B12-gehalte wordt aangevuld en daarnaast trainen de jongeren hun spieren met een fysiotherapeut. Verpleegkundigen helpen hen om zichzelf te verzorgen en een ergotherapeut ondersteunt in het beoefenen van dagelijkse activiteiten. Daarnaast staat er ook een maatschappelijk werker en psycholoog paraat, die het mentale proces begeleiden.
De meerderheid van de jongeren verlaat de kliniek lopend, maar Achterberg kent ook gevallen waarin de schade permanent is. “Zo ken ik een jongen die de rest van zijn leven in een rolstoel moet zitten door zijn lachgas-gebruik. Dat is enorm heftig. Meer mensen zouden moeten weten dat het een reëel risico is dat je permanente schade hieraan overhoudt. Dat hoeft geen dwarslaesie te zijn, het kan zich ook uiten in verminderde spierkracht of conditie.”
Waar kun je als ouder op letten als je weet of vermoedt dat je kind lachgas gebruikt? Achterberg hoort van haar patiënten dat hun klachten begonnen op het moment dat de tintelingen langer aanhielden dan normaal. Het effect van lachgas is kortdurend, daar staat het om bekend. Je voelt je een paar minuten heel lekker en dan is het weg.
“Het is dus alarmerend als je merkt dat die fijne tintelingen, bijvoorbeeld in je handen, steeds langer blijven hangen dan in het begin. Zo’n tinteling betekent namelijk dat je zenuwen hebt die signalen niet goed meer kunnen doorgeven. Als je je kind daarover hoort klagen, zou je misschien eens door kunnen vragen. Zou het door lachgas kunnen komen? Als ze dan stoppen, ben je er waarschijnlijk nog op tijd bij.”
Dit artikel werd eerder gepubliceerd op 25 juni 2020.
Negentienjarige Sytse was verslaafd aan lachgas: 'Het was overal'
