Vijftig ijzersterke columns schreef Femke van der Laan na het verlies van haar man Eberhard. Ze verschenen los in ‘Het Parool’ en zijn nu gebundeld in boekvorm.
Wij spraken met de weduwe van Amsterdams ongekend populaire burgemeester, die in 2017 overleed aan de gevolgen van kanker.
Stad vol ballonnen, zo heten de samengevoegde columns. “Mensen die nog leven kun je gerust een tijdje vergeten. Je hoeft niet de hele tijd aan ze te denken. Als iemand is gestorven, is dat anders. Je denkt de hele tijd aan hen. Ze zijn constant bij je, als een ballon die met een touwtje vastzit aan je pols. Die ballon sleep je mee”, legt ze uit. “Niet alleen ik heb zo’n ballon. De hele stad heeft er een. Iedereen is wel iemand verloren.”
Femke kreeg veel mooie reacties op haar Parool-stukken, wat haar deed besluiten haar columns te bundelen. “Ik had daar niet zo over nagedacht, dat mijn schrijfsels troost konden bieden. Maar ik vind dat heel mooi.” Toch wordt ze in Amsterdam niet aan de lopende band op straat aangesproken: “Nee joh, als vrouw van de burgemeester was ik helemaal niet zo zichtbaar. Ik word niet vaak herkend. Als het wél gebeurt, krijg ik lieve reacties. Mensen vertellen dan hoe ze Eberhard kenden of wat ze van hem vonden.”
Daarin zit wel een belangrijk verschil met hoe zij zich hem herinnert: “Zij hebben het over Eberhard de burgemeester. Ik mis Eberhard de man. Begrijp me niet verkeerd: ik vond hem een goede burgemeester. Ik vind het dan ook uitstekend dat zij hun verhaal met mij delen.”
Sowieso moedigt Femke het aan als mensen met haar willen praten over hun verdriet en rouw: “Dat is voor ieder mens goed. Als je iemand verliest, loop je over. Dat moet eruit. Ik kan erover schrijven, dat is mijn mazzel. Maar je kunt er, als je rouwt, niet váák genoeg over praten.”
Femke zat eerder deze week bij De Wereld Draait Door, waar ze zei vooral de lol die zij en Eberhard hadden te missen. “Ja, wij hadden ontzettend veel plezier”, bevestigt ze. “Er werd heel veel gelachen. Nog steeds trouwens. Eberhard heeft vijf kinderen en dat zijn alle vijf ontzettend leuke mensen. Maar het lachen met hém, dat mis ik.”
Met Stad vol ballonnen in de winkel heeft Femke veel interviews deze weken. “Ik vind het fijn om over Eberhard te praten. Ik was dan ook niet bang dat ik bij elk interview in tranen uit zou barsten.” Op de vraag hoe het nu met haar gaat, zegt ze: “Dat is de moeilijkste vraag die er is. Ik vind dat we het goed doen. Dat is iets anders dan dat het allemaal goed gaat. Maar onder de omstandigheden hebben we lol, en genieten we ook.”
De eerste drie maanden na Eberhards overlijden was dat heel anders: “Dat was overleven. Het verdriet was zo rauw. Al tijdens Eberhards ziekteproces viel ik af: dat gaat je niet in de koude kleren zitten. Ik had niet altijd trek, want mijn buik was al vol van verdriet.” Ze vervolgt: “Na Eberhards overlijden heb ik goed voor mezelf gezorgd: op tijd naar bed, goed eten, niet drinken. Inmiddels pas ik niet meer in mijn spijkerbroeken van toen. Die heb ik aan onze dochter van veertien gegeven.”
Femke en Eberhard met koning Willem-Alexander en koningin Máxima tijdens het 5 mei-concert in 2017:
“Soms denk ik: wat leef ik saai. Maar mijn leven ziet er op álle vlakken anders uit. Ik ben mijn man kwijt. Ik woon ergens anders, want we moesten de ambtswoning verlaten. Ik heb ander werk. Mijn kinderen zijn hun vader kwijt. Ík ben anders. De oude word ik nooit meer. Ik zat een hele tijd te wachten tot ik weer de oude werd, tot ik besefte: dat gaat niet meer gebeuren. En dat is oké, al duurde het even voor ik daar vrede mee had.”
“Ziek zijn, overlijden: het is zoals het is. Dat is de voornaamste les die ik hieruit heb gehaald. Je kop in het zand steken is kansloos.” Of Eberhard en zij er veel over praatten toen hij ziek was? “Niet per se. Ja, praktisch. Over ziekenhuisafspraken. Wat kun je er verder over zeggen? Ook in die periode hadden we nog lol. En als je geen lol kunt hebben met jouw partner als die ziek is, is dat óók goed. Elke manier is goed. Je moet je niet laten voorschrijven hoe je je zou moeten voelen, hoe je zou moeten denken, wat je zou moeten doen.”
Lees ook
Weduwe Janke (35): ‘Ze vroegen: ‘Ben je eigenlijk wel verdrietig?”
Soms hebben mensen daar namelijk zo hun eigen ideeën over: “Toen ik mijn derde column publiceerde, zei iemand op social media al: ‘Schrijft ze nou nog steeds over d’r dooie man?’. Maar je draagt dat na drie jaar ook nog altijd mee. Je hele leven. Je hebt die ballon altijd bij je. En dat is goed. Ik wil dat touwtje helemaal niet doorknippen.”
Stad vol ballonnen is verschenen bij Uitgeverij Nieuw Amsterdam en nu te koop. Online bestellen kan hier.
