Vergeten vrouwen

Agnes vervolgt: “Natuurlijk, de geschiedenis telt meer mannelijke vorsten, maar wij kijken ook naar andere terreinen. Neem de verzetshelden in de Tweede Wereldoorlog. Daar gaat het bijna altijd over de mannen. Iemand als Jacoba van Tongeren is ten onrechte in de vergetelheid geraakt, terwijl zij een grote verzetsgroep leidde. Er zijn veel meer van dat soort verhalen dan mensen denken. Maar op ons platform staat gaat het niet alleen maar om de goede dingen die vrouwen deden. Zo liet Queen Elizabeth, net zo goed als haar mannelijke collega’s, ook gewoon mensen onthoofden.”

Feminisme

Agnes, die zelf als geschiedenisdocent werkte, merkte in de praktijk dat niet al haar collega’s het thema feminisme – drie keer raden waar die ‘F’ voor staat – even grondig behandelden. “Sommige leraren vinden het een vermoeiend onderwerp. Dat willen wij eruit zien te krijgen. Er zijn zo veel verhalen over belangrijke vrouwen die nu niet verteld worden.”

Seksistisch en stereotyperend

Ook bij de vrouwen die wél in de lesboeken beschreven worden, gaat er volgens Agnes veel niet goed. “Bij de Russische tsaar Catharina de Grote gaat het bijvoorbeeld vaak over de relatie tot haar vader en man, in plaats van over het feit dat zij net als de mannelijke tsaren een groot heerser was. Ze was een invloedrijke vorst, want al was zij net als haar voorgangers almachtig, ze gebruikte die macht óók om de positie van het volk te verbeteren. En Cleopatra wordt vaak halfnaakt afgebeeld terwijl ze Julius Caesar verleidde. Maar ze is gewoon een koningin die een strategisch huwelijk met hem aanging om haar eigen positie en die van haar land te versterken.”

Toekomsthistorie

Welke vrouw die nú leeft, gaat volgens Agnes geschiedenis schrijven? “Sylvana Simons. Wat zij nu teweegbrengt met het racismedebat, is enorm. Historisch. Ze is bovendien de eerste Nederlandse vrouw van kleur die een eigen politieke beweging op heeft gezet. Dat ze het volhoudt vind ik heel knap; zo bejegend worden is onmenselijk.”

Lees ook
Waarom we er, ondanks 100 jaar vrouwenstemrecht, ‘nog lang niet zijn’

Een lesje geschiedenis

We vroegen Agnes drie vrouwen uit de geschiedenis op een rijtje te zetten die mooie dingen gedaan of bereikt hebben en die we niet kennen van onze tijd op de middelbare school:

1. Elisabeth Samson
“Elisabeth was een Surinaamse zakenvrouw uit de achttiende eeuw. Zij was toen een van de rijkste mensen van het land. Op een gegeven moment werd ze valselijk beschuldigd van het beledigen van een gouverneur. Ze spande een rechtszaak aan en wint die. Na een tijd in Nederland te hebben gewoond, spande ze – eenmaal terug in Suriname – ook een rechtszaak aan tegen de Nederlandse staat om te mogen trouwen met een witte man. Die won ze ook.”

2. Kartini
“Kartini was een feminist uit Indonesië, toen nog Nederlands-Indië. Zij streed voor onderwijs voor vrouwen en gelijke rechten voor meisjes, die toen nog op vroege leeftijd moesten trouwen. In Nederland is ze niet erg bekend, maar in Indonesië wordt ze als een feministische held gezien en heeft ze een eigen nationale feestdag.”

3. Aleid van Kleef
“Aleid was de eerste gravin van Holland. In die tijd deden graven nog volop aan landjepik en Aleid ging de strijd aan met haar zwager Willem en won een veldslag tegen de Westfriezen. Ook probeerde zij voor elkaar te krijgen dat haar dochter, na het vroege overlijden van haar man, de erfopvolger zou worden. Vrouwen waren dat in die tijd niet. Aleid verloor die strijd, maar zij was wel een van de eerste vrouwen die hiervoor vocht.”