Hamster

Klinkt leuk, de ‘hamster’ in je hoofd de baas worden om af te vallen. Maar hoe zit dat dan precies en hoe heeft hij invloed op je eetgedrag? “De hypothalamus, ook wel de hamster genoemd, is een gebied in je hersenen ter grootte van een suikerklontje dat ervoor zorgt dat je in leven blijft. Het stuurt je lichaam 24/7 aan om te ademen, maar reguleert ook je hartslag, temperatuur, voortplanting en het aanleggen van je ‘voorraad’ op het gebied van eten”, legt Kreier uit.

Een ander gebied dat over deze keuze gaat, is de prefrontale cortex, ook wel de beslisser genoemd. Dit gedeelte van je hersenen bepaalt welke keuzes en beslissingen je de hele dag door maakt, van wat je wil eten tot welke richting je uitloopt. Tot slot heb je ook nog het limbisch systeem, ook wel de lobbyist genoemd. Dit gebied van je hersenen zorgt ervoor dat je luistert naar één van de twee hersengebieden.

“Ook zorgt de lobbyist dat je luistert naar je sociale omgeving, je houdt aan bepaalde routines en je daarvoor wordt beloond. Het is als het ware het stemmetje in je hoofd, dat trots op je is wanneer je niet dat stuk chocolade oppeuzelt, maar bewust kiest voor een gezonde snack”, aldus Kreier.

Trainen

Hoe gaan die drie hersengebieden te werk? “Dat de hamster in je brein 24/7 aanstaat, is fijn voor je ademhaling, maar niet (meer) voor het aanleggen van je calorievoorraad. Reserve opslaan zoals we dat in de oertijd moesten, is door de overvolle supermarkten niet meer nodig. Het eten is tegenwoordig binnen handbereik”, gaat hij verder.

Probleem is alleen dat dat nog niet is doorgedrongen tot je brein. Hierdoor begint je maag al te knorren bij het zien of ruiken van een warm croissantje. Maar waarom reageren we, bewust of onbewust, alleen al op het idee van een croissant of een frietje?

“De geur van gebakken suikers en vetten geeft het signaal ‘eten’ af aan het hamster-gedeelte van je hersenen. Of dat gezond of slecht is, maakt niet uit, als het maar calorieën zijn. Is de hamster sterker dan de beslisser, dan kies je dus voor de snelle route. En maak je eerder de keuze voor gebakken suikers of vet.”

Als je wil afvallen is het dus verstandig om je beslisser te trainen, zodat hij bij de lobbyist meer naar voren komt dan de hamster. En juist dát lijkt ontzettend lastig. Daar weten beide artsen alles van. Ze kwamen zelf meerdere kilo’s aan tijdens corona. “De focus van je beslisser neemt heel snel af. Het is daarom belangrijk dat je je hersenen continu nieuwe verschillende oefeningen geeft en bewust blijft.

Vraag jezelf af waarom je dat ontbijt en of je die hoeveelheid nodig hebt. Iemand die de hele dag achter zijn laptop zit, heeft veel minder nodig dan een bouwvakker. Maak ook met jezelf afspraken alvorens je in een bepaalde situatie terecht komt.

Weet je nu al dat de vette happen van de Kiosk op het station je morgenochtend aan zullen staren? Zeg dan de dag van tevoren tegen jezelf dat je daar niet voor bezwijkt. Maar maak ook niet teveel deals met jezelf, want dan gaan die bewuste keuzes je op den duur tegenstaan”, vult Biezeveld aan.

200 gram

Dé gouden tip bestaat dus niet. Toch raden de artsen wel aan om geleidelijk af te vallen wanneer je gewicht kwijt wil. “Wanneer je in één klap veel afvalt, raakt de hamster zo over zijn toeren – dat hij alles wat binnenkomt opslaat. Hierdoor word je uiteindelijk sneller dik én moet je nog meer bewegen om af te vallen.

Dat is voor veel mensen niet haalbaar. Daarom adviseren wij om tweehonderd gram per week af te vallen. Dat is niet alleen functioneel omdat je dan op jaarbasis tien kilo afvalt, het stimuleert je brein ook om door te gaan met je nieuwe focus.”