Lesbos

In de afgelopen jaren zijn de vluchtelingenkampen op de Griekse eilanden overbevolkt geraakt. Er wonen zo’n 40.000 vluchtelingen op het eiland, op een paar vierkante kilometer. Er is slechts een handjevol artsen voor deze grote groep beschikbaar. Inmiddels zijn acht mensen op Lesbos met corona besmet geraakt. Als het virus in de kampen aankomt, zal dit catastrofale gevolgen hebben, zegt Van der Kooij.

Hoe is de situatie nu?
“Op Lesbos vind je het dorpje Moria, waar het grootste vluchtelingenkamp van het eiland is gevestigd. Daar ben ik in april vorig jaar voor het eerst geweest. Er kunnen maximaal drieduizend mensen verblijven, maar het is overbevolkt geraakt. Er zijn nu zo’n 22.000 vluchtelingen in dit kamp. De situatie is al een tijd schrijnend: mensen zitten hutjemutje in zelfgemaakte tentjes, er zijn bijna geen wc’s, afval wordt niet opgehaald en er zijn weinig medische voorzieningen. Stel je voor dat er nu corona uitbreekt, dan wordt dat een ramp. Er is één ziekenhuis op het eiland, met maar zes ic-bedden. Het is niet de vraag óf corona het vluchtelingenkamp gaat bereiken, maar wanneer.”

Waarom ben je het initiatief #SOSMoria gestart?
“Ik heb hele erge dingen gezien in vluchtelingenkamp Moria en kon het niet meer loslaten. Hoewel Europa afspraken heeft gemaakt over het opnemen van vluchtelingen, komt niemand die na. De situatie duurt nu al heel lang en het is uitzichtloos. We (de initiatiefnemers, red.) willen het liefst alle 40.000 vluchtelingen van Lesbos in veiligheid brengen, voordat het helemaal misgaat. Het is een close call. Corona kan ieder moment uitbreken en dan ben je te laat.”

Wat houdt de actie #SOSMoria precies in?
“#SOSMoria is een brief, of eigenlijk noodkreet. In de brief doen we een beroep op de politiek. Wij willen dat de vluchtelingen in veiligheid worden gebracht. De laatste tijd worden er duizenden reizigers gerepatrieerd. Wij hopen dat Europese landen de vluchtelingen nu wel gaan opvangen. Verschillende landen hebben al toegezegd. Europa telt 27 lidstaten en dat zou neerkomen op 1.700 vluchtelingen per land. Dat is niet zoveel. In onze ogen is het ook niet zo ingewikkeld. Waar een wil is, is een weg. We moeten nu solidair zijn met Griekenland, die hier al jaren mee is opgezadeld.”

Wie steunen dit initiatief?
“Samen met Steven van de Vijver, huisarts van het OLVG ziekenhuis in Amsterdam en anderen heb ik deze actie opgestart. Inmiddels spreidt de actie zich als een olievlek uit over andere landen, dankzij internationale medische contacten. We hebben nu zesduizend artsen en ook andere bezorgde burgers achter ons staan. Ook hebben verschillende NGO’s zich bij #sosmoira aangesloten.”

Je werkt al langer voor de vluchtelingenkampen op Lesbos. Wat zijn je ervaringen daar?
“In februari merkte je al dat er opstand kwam door de nijpende situatie. De Grieken waren ook agressief naar de vrijwilligers, zo werd er een vuurwerkbom op ons gegooid. Ik dacht toen nog dat het misschien niet voor ons was bedoeld. Mensen zijn zo wanhopig en getraumatiseerd, dat ze uit wanhoop in hun onderarmen snijden; ik heb daar veel gehecht. Ik bezocht ook de kraamafdeling in het ziekenhuis. De verpleegkundigen daar staan onder hoge druk en er is geen capaciteit om zich te ontfermen over hun patiënten. Vrouwen die zijn bevallen, liggen in een vies bed en krijgen geen hulp bij borstvoeding.”

Zelf ben je moeder en woon je in Bergen, Nederland. Dat moet een groot contrast zijn.
“Dat is best lastig soms. Ik woon in een prachtige omgeving, maar heb een ruime blik op de wereld. In mijn opleidingsperiode heb ik ook in andere landen gewerkt, zoals Zuid-Afrika en Suriname. De situatie in Lesbos trek ik me erg aan. Ik heb twee kindjes van vier en zeven, en als ik ze in bed zie liggen, verdraag ik het bijna niet dat de kinderen in zo’n vluchtelingenkamp dat niet hebben. Het is slecht verdeeld in de wereld. Daar voel ik me naar over.”

Hoe hou je alle ballen in de lucht thuis, met de coronacrisis en dit initiatief?
“Het is vrij intensief. Verloskunde blijft essentieel werk en gaat dus gewoon door. Mijn man is zelfstandige, werkt vanuit huis en zorgt voor de kinderen. Als ik thuis ben, doe ik zoveel mogelijk. Verder werk ik met dertig man aan de campagne. Ik hoop dat we het verschil kunnen maken. We zijn daadkrachtig en strijdvaardig.”

Lees ook
Hulpverleners luiden noodklok over ‘onmenselijke’ situatie op Lesbos