In de heftige driedelige documentaireserie ‘De gouden lichting’ vertellen oud-topturnsters Renske Endel, Suzanne Harmes, Gabriëlla Wammes en Verona van de Leur over de hoogtijdagen van hun sportcarrière. Maar ook over de intimidatie en het machtsmisbruik waar hun coaches hen aan onderwierpen.
Intimidatie, geweld en pesterijen: de oud-topturnsters kregen er op dagelijkse basis mee te maken.
In de jaren tachtig deed de Nederlandse turnwereld een poging om Nederland klaar te stomen voor de internationale turntop. Daarvoor namen ze de trainingsmethodes van concurrerende turnlanden Roemenië en Rusland als voorbeeld.
Endel, Harmes, Wammes en Van de Leur blikken in De gouden lichting terug op hoe zij die methodes onder coaches Gerrit Beltman en Frank Louter hebben ervaren. Wat voor hen alle vier begint als een passie, wordt een traumatische ervaring waar ze in De gouden lichting op terugblikken.
De training van Beltman en Louter zorgt ervoor dat de turnsters, dan stuk voor stuk nog jonge meisjes, steeds minder plezier hebben in hun trainingen. “In het begin was ik altijd van: zo goed mogelijk proberen te doen”, vertelt onder andere Van de Leur. “Dus heel erg aftasten en altijd aanvoelen: hoe is hij vandaag?”
De regels zijn niet alleen ontzettend streng, de trainingsmethodes blijken nietsontziend. De jonge meisjes mogen niet huilen als ze pijn hebben, worden uitgescholden en regelmatig geslagen als hun training niet naar wens gaat.
Turnster Verona van de Leur onthult aanranding door trainer
Een heftige herinnering wordt door Harmes opgehaald. “Er was een meisje, zij was volgens Frank eigenlijk te dik. Frank vond turnsters vaak te dik worden op het moment dat ze veranderden in hun vrouw-zijn. Dat vond Frank lastig als dat gebeurde.” Tijdens een oefening plukte het meisje aan haar broekje. Louter schold haar uit dat ze ‘een dikke reet had’. “Zij probeerde dat heel erg te negeren, tot ze er op een gegeven moment tegenin ging.”
Van de Leur hoort de woordenwisseling ook en ziet het meisje wegrennen en zichzelf opsluiten in het toilet. “Op een gegeven moment hoor ik dat hij ook in die kleedkamer is aangekomen en aan het bonken of schoppen was op die deur. Dus ik zat echt met mijn hart in mijn keel, en hij schreeuwen en schelden”, vertelt de oud-turnster. “Ik hoorde haar gillen, keihard, en iedereen was stil.”
Het meisje in kwestie zat volgens Harmes ‘heel hard te huilen en te schreeuwen’. “Ik stond doodsangsten uit”, vertelt Van de Leur. “Ik dacht: als hij daartoe in staat is, dan is dat wat staat je te wachten als je een keer niet luistert. Hoe zij daar aan het gillen was in de kleedkamer en op het toilet, dat hoor ik nog in mijn hoofd”, vertelt de turnster decennia later.
Vanaf maandag 27 juni zijn de drie delen van De gouden lichting drie dagen achter elkaar rond 22.00 uur op NPO 3 en op NPO Plus te zien.
Ex-turnster Verona van de Leur leefde twee jaar in haar auto
