Onderzoek op sekse

Farmaceuten en onderzoekers van vijf grote coronavaccins hebben geen van allen hun onderzoeksdata over bijwerkingen toegespitst op sekse. Dat blijkt uit onderzoek van Investico, onderzoeksplatform voor Trouw, EenVandaag en De Groene Amsterdammer. Hierdoor ontstaat onduidelijkheid of er bij mannen en vrouwen verschillende bijwerkingen optreden.

Investico bestudeerde alle klinische proeven van vijf coronavaccins: Pfizer/BioNtech, Moderna, AstraZeneca, Spoetnik V en Janssen. Niet één daarvan rapporteerde het optreden van bijwerkingen naar sekse.

Lees ook
Nederlandse vrouw krijgt longembolie na toediening AstraZeneca en overlijdt

Bijwerkingen vrouwen

Wereldwijd melden meer vrouwen dan mannen bijwerkingen van coronavaccins. Bij het Nederlandse bijwerkingscentrum Lareb kwamen tot nu toe 26.000 meldingen binnen, met in totaal 152.000 bijwerkingen. Van de melders was 86,6 procent vrouw.

Farmaceuten wijten het hoge aantal meldingen onder vrouwen aan het feit dat vooral veel jonge, vrouwelijke zorgmedewerkers zijn gevaccineerd. “Maar als vrouwen al meer melden, dan weten we niet het dat komt”, zegt Lareb-directeur Agnes Kant tegen Trouw. “Ervaren ze meer klachten, hebben ze daadwerkelijk klachten of trekken ze eerder aan de bel?”

Onderzoeker Chahinda Ghossien-Doha van het Maastricht UMC+, zegt tegen Trouw dat het ontbreken van seksespecifieke analyses “een gemiste kans” is. “Afgelopen jaren is er steeds meer aandacht voor sekseverschillen in medisch onderzoek. Maar dan duikt er een nieuw ziektebeeld op als Covid-19, en schieten we terug in oude gewoontes en onderzoeksmethoden.”

Verschil man vs. vrouwen

Over het algemeen is er namelijk minder bekend over het vrouwenlichaam. Zolang er medisch onderzoek wordt gedaan, is het lichaam van de man het boegbeeld van ‘de mens’. Zo werd tot ver in de twintigste eeuw nog gedacht dat mannen en vrouwen hetzelfde reageren op medicijnen, omdat een vrouw nog altijd werd gezien als ‘een kleine man’.

De Wereldgezondheidsorganisatie WHO adviseerde pas in 2010 fysiologische verschillen tussen mannen en vrouwen standaard mee te nemen in toekomstig onderzoek. Maar volgens Loes Visser, farmaco-epidemioloog aan het Erasmus MC is die boodschap in de huidige pandemie ondergesneeuwd “in de paniek waarmee we nu aan de slag zijn gegaan”.

Lees ook
Roos, Miranda en Dorien kregen al een AstraZeneca-prik: ‘Ik zit in tweestrijd’

EMA

Het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA), komt mogelijk woensdag of donderdag met een nieuw oordeel over het AstraZeneca-vaccin. Het bureau erkende al eerder een mogelijk verband tussen het vaccin en de zeldzame bijwerking van trombose.

Tot nog toe vindt EMA de voordelen van het vaccin groter dan de risico’s.
Ook de WHO handhaaft vooralsnog haar oordeel dat de voordelen van het AstraZeneca-coronavaccin groter zijn dan de risico’s. Toch heeft Nederland uit voorzorg het prikken met het AstraZeneca-vaccin stilgelegd.