Opvliegers, nachtzweten en stemmingswisselingen. Het zijn maar een paar voorbeelden uit de reeks symptomen die horen bij de overgang. De hamvraag: is er een oplossing?
Om daar achter te komen, sprak LINDA.nl met Martine van Leeuwen. Zij is geregistreerd verpleegkundige, orthomoleculair therapeut en gespecialiseerd in hormonale problemen zoals de overgang.
Die menstruaties kun je tegen de tijd dat de menopauze begint missen als kiespijn, maar het einde van je vruchtbaarheid, waarbij de natuurlijke aanmaak van vrouwelijke hormonen als oestrogeen en progesteron afneemt, veroorzaakt vaak wel een waslijst aan klachten. Somberheid, bijvoorbeeld. Maar ook opvliegers, nachtzweten, stemmingswisselingen, en uitdroging van de huid (hallo rimpels), vaginale droogheid en botontkalking.
“Ik zal maar meteen met de deur in huis vallen”, begint Van Leeuwen: “de overgang is een natuurlijk proces dat we niet kunnen uitstellen. Maar we kunnen wél de klachten die bij de overgang horen verminderen.”
Gemiddeld komen vrouwen tussen hun 45ste en 55ste levensjaar in de overgang. Ook zijn er vrouwen die vervroegd in de overgang komen. De vrouwen die zich melden bij de praktijk van Van Leeuwen zijn doorgaans rond de veertig. “Zij kampen meestal al met klachten. Ze zijn dan in de overgang, maar nog niet in de menopauze. Een enkeling komt ter voorbereiding.”
Ella (62) slaapt beroerd sinds de overgang: 'Ik word er echt wanhopig van'
De beschermende werking van de hormonen valt weg en daar hebben we nu veel langer last van. “Vroeger werden we niet ouder dan vijftig jaar, maar nu leven we rustig door tot ons tachtigste. Het toedienen van hormonen kan dan eventueel de tekortkoming aan oestrogeen en progesteron aanvullen en zo de klachten verminderen. Maar: hormonen kunnen pas worden toegediend als je weet waar de klachten vandaan komen. In mijn praktijk kijk ik welke disbalans er is, maar ook waardoor deze ontstaat. Heb je bijvoorbeeld last van opvliegers, maar drink je tegelijkertijd ook tien koppen koffie op een dag, dan is het goed mogelijk dat de opvliegers daardoor worden getriggerd.”
Als eenmaal in kaart is gebracht wat de overgangsklachten precies zijn, kun je overgaan tot behandeling, zegt Van Leeuwen. Er zijn verschillende mogelijkheden. Zo kun je kiezen voor hormoontherapie, het slikken van de pil, het gebruik van bio-identieke hormonen (hormonen die meer natuurlijke componenten bevatten, waardoor ze meer lichaamseigen zijn) of het toedienen van meer natuurlijke oplossingen, waaronder fyto-oestrogenen.
Fyto-oestrogenen zijn stoffen die planten aanmaken en die de werking van oestrogeen kunnen nabootsen bij een tekort aan dit vrouwelijke hormoon. Soja en rode klaver bevatten bijvoorbeeld een hoge concentratie natuurlijk oestrogeen.
Daarnaast wijst Van Leeuwen op de impact van leefstijl op je overgangsklachten. “Ik zie in de praktijk dat heel veel hormonale klachten een stressgerelateerde component hebben.” Het is volgens haar daarom van belang dat iemands leefstijl beweegt in de therapie. “Anders krijg je geen duurzame oplossingen.”
Van Leeuwen: “Hormoonbalans is maatwerk. De keuze van het product en de dosering zijn afhankelijk van de fase van de overgang pre– of postmenopauze, maar ook van de klachten. Wanneer een vrouw premenopauzaal is – als ze overgangsklachten heeft, maar nog wel menstrueert en behoefte heeft aan anticonceptie – is het aan te raden om te kiezen voor de pil. Indien geen anticonceptie nodig is, heeft hormoontherapie de voorkeur.”
“Hormoontherapie is veel lager gedoseerd en daardoor minder belastend. Het aanvullen van oestrogeen en progesteron heeft bovendien een preventieve werking. Niet alleen omdat een afname van het oestrogeen zorgt voor botontkalking, ook omdat oestrogeen ons cholesterol in balans houdt en beschermt tegen hart- en vaatziekten. Daarnaast houdt oestrogeen je lichaam juicy en soepel.”
Toch zijn vrouwen vaak ook angstig voor het gebruik van hormoontherapie. “De reden is dat ze denken dat dit het risico op (borst)kanker verhoogt. Er bestaat een licht verhoogd risico bij langdurig gebruik, waarmee langer dan vijf jaar wordt bedoeld, afhankelijk van het type progesteron.”
Wel raadt Van Leeuwen vrouwen, die 51-plus zijn, af de pil te slikken. “Het is vaak onwetendheid. Vrouwen die op latere leeftijd (60-plus) nog de pil slikken, zijn vaak bang dat ze kwalen zullen ervaren wanneer ze stoppen met de pil.” Ook raadt Van Leeuwen vrouwen die hormoongevoelige kanker of trombose hebben gehad, of bij wie dat in de familie voorkomt, alle bovengenoemde hormoon-remedies af. “Dit zijn contra-indicaties. We gaan dan op zoek naar alternatieven.”
Zelf schrijft Martine van Leeuwen geen recepten uit. “Nee, ik geef enkel een advies. Van planten, vitaminen en mineralen, tot fyto-oestrogenen en hormonen. Alleen een arts is bevoegd om recepten voor bijvoorbeeld de pil uit te schrijven.”
Dit artikel is onderdeel van het LINDA.-dossier over de overgang. Meer weten?
Van vallei-orgasmes tot retraites: deze vrouwen gaan overgangsklachten te lijf met alternatieve behandelingen
