In een vol Ahoy meegalmen met je favoriete volkszanger, heerlijk toch? Wat blijkt, het zorgt ook echt voor een collectief geluksgevoel bij het publiek. En dat gebeurt vooral bij het Nederlandse levenslied.
Dat constateert cultuursocioloog Femke Vandenberg van de Erasmus Universiteit in een proefschrift waar zij vijf jaar aan werkte. Vandenberg vertelde over haar bevindingen in het NPO-radioprogramma Met Het Oog Op Morgen.
De wetenschapper groeide op in Ierland en raakte nadat zij in Nederland ging wonen gefascineerd door volkse Nederlandse muziek zoals de Snollebollekes of André Hazes. “Volksmuziek in Ierland heeft vaak geen zanger, en als er wel gezongen wordt, dan is het doorgaans een ballad waar je naar luistert”, aldus Vandenberg.
“Nederlandse levensliederen leiden tot een ander soort collectiviteit. Bij elk concert is het bijzonder dat de focus van honderden mensen wordt gesynchroniseerd. Maar het meezingen en meeklappen bij bepaalde vormen van muziek leidt tot een collectieve emotionele verbindende ervaring.”
'HLF8'-studio barst in zingen uit voor jarige Sam Hagens: 'Afgesproken dat we dit niet gingen doen'
Die ervaring is bij Nederlandse volkszangers opvallend intens. “De rol van een artiest is van cruciaal belang”, legt de cultuursocioloog uit. “Het is bijzonder om ervoor te zorgen dat een enorme zaal collectief mee zingt en van links naar rechts gaat springen.”
Bij klassieke muziek wordt ook een collectieve ervaring bewerkstelligd, maar op een heel andere manier, aldus Vandenberg: “Bij een klassiek concert kan het collectief stil zijn wel heel indrukwekkend zijn. Het gebeurt zelden dat duizend mensen samen stil zijn en je een pin kan horen vallen. Maar bij klassieke concerten zit de emotie niet in de collectiviteit. Uiteindelijk ervaar je de emotie door de muziek vooral in jezelf.”
De wetenschapper onderzocht de afgelopen twee jaar ook het verschil in muziek ervaren tijdens een concert waar bezoekers live bij kunnen zijn of het ervaren van muziek via een streaming. Dat laatste gebeurde veel tijdens corona. Maar dat werkte veel minder, omdat de meeste mensen tijdens het kijken naar de stream ook andere activiteiten deden. Bijvoorbeeld schoonmaken of studeren.
“De digitale wereld wordt steeds belangrijker”, stelt de socioloog. “Maar voor het ervaren van muziek zullen we elkaar altijd blijven opzoeken.”
Jaap Reesema tegen 'RTL Boulevard' over zijn hits: 'Als mijn zonen kunnen meezingen, zit het goed'
