Gruwelijke ontdekkingen

Een politieteam bevrijdt op 15 augustus 1996 Sabine en Laetitia. De agenten zoeken Laetitia, die een week is vermist. Maar verrassend zegt Dutroux al snel na zijn arrestatie: “Ik ga u twee meisjes geven.” En inderdaad.

Sabine (12) is al tachtig dagen ontvoerd. Zij en Laetitia (14) zitten verstopt achter een vernuftig geklust rek. Als Dutroux die plek niet zelf had aangewezen, was het nooit gelukt ze te vinden, zegt politieman Michel Demoulin tegen De Standaard.

Maar het gaat van kwaad tot erger. De bevrijding uit Dutroux’ horrorhuis in Marcinelle leidt tot nóg meer gruwelijke ontdekkingen: vier andere ontvoerde meisjes blijken dood. Julie en Melissa en An en Eefje zijn begraven in de tuinen van Dutroux’ huizen (hij had zeven panden). De meisjes zijn in 1995 ontvoerd en ruim een jaar later teruggevonden.

Paul Marchal in 1995 met een foto van zijn dochter An en haar vriendin Eefje. Op dat moment zijn ze nog vermist. Foto: Arnold Karskens/Hollandse Hoogte.

De vader van Melissa. Foto: Arnold Karskens/Hollandse Hoogte.

Dutroux bekent dat hij de meisjes heeft ontvoerd, verkracht en seksueel misbruikt. Na járen procederen wordt Dutroux in 2004 veroordeeld tot levenslang voor moord, verkrachting, ontvoering, foltering en opsluiting.

De gepensioneerde politieman Michel Dumoulin (62) zegt in De Standaard: “De aard van de criminele feiten was nieuw, de modus operandi was anders dan wat we kenden. Voor de politie kwam de zaak als een complete verrassing. We wisten niet dat zoiets kon bestaan.”

Impact op België

Het drama veroorzaakt een waanzinnige schokgolf in België en ver daarbuiten. Het nationale trauma beïnvloedt het land een kwart eeuw later nog altijd.

Want de rechtszaak tegen Dutroux legt enorme problemen bloot. De rechterlijke macht en politie gunnen elkaar – blijkbaar – het licht in de ogen niet. Fout na fout wordt ontdekt. Dutroux blijkt al in 1989 veroordeeld voor de ontvoering en verkrachting van vijf jonge meisjes. Zijn vrouw Michelle Martin wordt veroordeeld voor medeplichtigheid.

Toch komen ze in 1992 al na drie jaar vervroegd vrij. En doen alles opnieuw, maar nog erger. Terwijl de politie niets in de gaten heeft.

Fouten

De politie stapelt blunder op blunder tijdens het onderzoek naar de verdwenen meisjes. Drie voorbeelden:

• De onderzoeksrechter is pas twee weken na de ontvoering van Sabine en Laetitia ingelicht.
• De politie ziet geen verband met de ontvoering van Julie en Mélissa, twee maanden eerder.
• Dutroux’ homevideo’s liggen een jaar ongebruikt op het politiebureau omdat daar geen videorecorder beschikbaar is. Op één van de video’s is te zien hoe Dutroux de geheime kelder maakt en een luchtpijp aanlegt.

Politieoorlog

Een oorzaak is de concurrentiestrijd tussen de politie en de Rijkswacht. Al in 1990 schrijft een parlementaire onderzoekscommissie: ‘De rivaliteit tussen de politiekorpsen is dusdanig dat kan worden gesproken van een echte politieoorlog.’

De rivaliteit tussen de Rijkswacht en de politie blijkt onverminderd door te gaan. De diensten geven tijdens het onderzoek te weinig informatie aan elkaar.

Witte mars

Heel België is verontwaardigd. De volkswoede leidt tot een gigantische demonstratie: de Witte Mars in oktober 1996.

De massa trekt door Brussel en eist drastische hervormingen bij politie en justitie. Foto: Marcel Molle/Hollandse Hoogte.

De Witte Mars leidt tot de oprichting van het European Child Focus Centre, voor vermiste en seksueel uitgebuite kinderen. Opgericht door de ouders van de slachtoffers met hulp van de staat. Koningin Paola wordt erevoorzitter en gebruikt haar contacten om de oprichting van een soortgelijk centrum in alle Europese landen voor elkaar te krijgen.

Ontsnapping Dutroux

Toch schiet het verder totaal niet op. Een parlementaire commissie hoort in 1997 maandenlang honderden getuigen live voor televisiecamera’s. De commissie stelt in het eindrapport drastische hervormingen voor, maar de regering verwerpt die en komt met een eigen plan.

Maar dan ontsnapt Dutroux op 23 april 1998. De politie vindt hem na een paar uur terug in de bossen.

Hervormingen

Die ontsnapping blijkt de katalysator om het roer in België écht om te gooien, schrijft VRT Nieuws. Deze hervormingen komen er:

• Politie en rijkswacht samengevoegd, werkwijze op de schop
  De samensmelting maakt een eind aan de concurrentiestrijd. Dit werkt een stuk beter dan twee losse politiediensten, al is er sinds de aanslagen in Parijs weer kritiek op de informatie-uitwisseling.
• Minister beslist niet meer
  De minister van Justitie tekent in 1992 voor Dutroux’ vervroegde vrijlating – met alle gevolgen van dien. De beslissingsbevoegdheid ligt voortaan bij een onafhankelijke ‘strafuitvoeringsrechtbank’. Rechters schatten op basis van objectieve informatie in of iemand klaar is voor vervroegde vrijlating.
• Meer rechten voor slachtoffers
  Slachtoffers krijgen meer rechten, want zij stonden tijdens het onderzoek en de rechtszaak in de kou. De politie moet hen beter informeren over het gerechtelijk onderzoek. En ze mogen het strafdossier inkijken en om extra onderzoek vragen.
• Geen politieke benoemingen meer
  Rechters worden niet meer door de politiek benoemd. Je mag pas magistraat worden als je slaagt voor examens van de onafhankelijke Hoge Raad. Maar: ‘De band met de politiek is dus officieel doorgeknipt, maar in de praktijk valt te horen dat de politieke kleur van de leden niet helemaal weg is’, meldt VRT Nieuws.
• Michelle Martin
  Michelle Martin liet Julie en Melissa verhongeren en hielp haar man bij zijn misdaden. Ze krijgt dertig jaar celstraf, maar komt in 2012 vervroegd vrij. De strafuitvoeringsrechtbank haalt zich daarmee nationale woede op de nek, maar bewijst wel haar onafhankelijkheid. Toch gooit een minister daarna dit systeem om. Iemand die tot dertig jaar of levenslang is veroordeeld, moet voortaan de helft van zijn straf uitzitten voor hij vervroegd vrij kan komen.

Dutroux in de bak

Dutroux (63) zit nu 25 jaar vast. Hij is in 2004 veroordeeld tot levenslang voor ontvoering, gijzeling en verkrachting van zes meisjes en de moord op vier van hen midden jaren negentig.

Hoewel zijn handlangers Michelle Martin en Michel Lelièvre al jaren vrij zijn, blijft Dutroux zitten. Zijn verdediging staakte in oktober 2020 een nieuwe poging om hem vrij te krijgen. Ze hadden om een psychiatrisch rapport gevraagd, maar de conclusie blijkt ‘vernietigend’.

Het rapport schetst een asociale persoonlijkheid, zonder een greintje empathie, die narcistische en perverse trekken vertoont, maar ook seksueel sadistisch is. Er is geen enkele verbetering merkbaar bij Dutroux, concluderen de onderzoekers.

Door W.carter – Eigen werk, CC BY-SA 4.0

Niemand wil nog Dutroux heten

De naam Dutroux raakte in België zó besmet dat tientallen mensen hun achternaam veranderden. Onder wie Frederic, de zoon van Dutroux en Martin. Dat vertelt hij jaren later in een interview.

Tot 1996 heetten in België 62 families Dutroux, daarna vroegen 22 gezinnen een andere naam aan. Zij voelden zich niet veilig met Dutroux als achternaam, ook al waren ze geen familie.

Marc Dutroux mag niet in korte broek werken in gevangenis en gaat in stakingLees ook