Waar de doula niet van de zijde van de zwangere vrouw wijkt, moet de verloskundige vaak alweer door naar de volgende bevalling. Een doula blijft bij je en kan moeder en partner ondersteunen. Doula: “Ik vertrek pas als beide ouders zijn geland.”
“De kracht ligt vooral in de samenwerking”, vertelt doula Nadia Scherpenhuijzen van Birth Doula.
Nadia is ruim vijf jaar doula en heeft al 38 bevallingen bijgestaan, vertelt ze. Ze heeft zelf ook een doula gehad bij haar eerste bevalling. “Dat was een godsgeschenk. Ze bracht me zoveel rust, liefde, kennis en vertrouwen. Het was echt een cadeau. Toen is mijn liefde voor mijn werk als doula geboren.”
Als doula begeleidt Nadia vrouwen emotioneel voor, tijdens en na de bevalling. Dat begint al met zes maanden voor de bevalling tot zo’n zes maanden na de bevalling. Ze leert de vrouwen die ze begeleidt ‘echt kennen’ en doorloopt met hen het hele proces.
Verloskundige Kirsten Schatorje-Kok, mede-eigenaar van verloskundigenpraktijk Nona bij Nona, erkent de meerwaarde van de doula in deze tijd. “Het is vooral prettig, omdat de verloskundige steeds minder tijd voor de zwangere vrouw heeft in haar praktijk. Er is een enorm tekort aan verloskundigen, dus er is ook geen tijd. Het lastige vind ik dat ik die zorg graag zou willen geven, maar dat kan niet meer. Als je kijkt naar hoeveel zwangere vrouwen wij moeten begeleiden voor een normaal inkomen, dan kun je niet altijd blijven bij een bevalling. Omdat wij weer naar de volgende zwangere moeten die op het punt staat te bevallen. En dan is het mooi dat de doula er wel bij kan blijven.”
“Ik denk dat ik persoonlijk de meeste meerwaarde kan bieden wanneer vrouwen een traumatische bevalling in de voorgeschiedenis hebben”, vertelt Nadia: “Je speelt samen die geboortereis opnieuw af. Het is een kans om alles opnieuw te bekijken en te bedenken wat je de volgende bevalling wel of juist niet meer wilt. We bouwen samen echt een vertrouwensband op en de kracht zit in het feit dat wij echt de tijd en de ruimte hiervoor maken. En dat mijn begeleiding ook na de geboorte van je kind niet direct stopt.”
Verloskundige: “Wij hadden recent een vrouw die voor een echo kwam voor de zwangerschap van haar derde kind. Haar eerste bevalling was heel traumatisch en bij de tweede zwangerschap had ze een doula erbij. Die gaf haar zoveel kracht en vertrouwen dat ze bij haar derde zei dat ze dat weer wilde. Dus als je het kunt doen, zou ik het zeker doen. Zij kan de tijd investeren die ik niet heb, terwijl ik haar wel een heel mooie ervaring gun.”
Toch klinkt er ook kritiek vanuit de ziekenhuizen en de verloskundigen als het om de doula’s gaat. Zo bleek ook uit een artikel van het NRC en Nieuwsuur uit 2020 waar gynaecologen en verloskundigen hun zorgen uitten dat doula’s zich bemoeien met de medische kant van de bevalling. De reactie van de Nederlandse Beroepsvereniging voor Doula’s (NBvD) was hier duidelijk over: “Een doula is geen medisch professional, voert geen medische handelingen uit en geeft geen medisch advies; dat staat kraakhelder omschreven in de gedragscode van de NBvD en is ook het fundament waarop de drie door de NBvD erkende Nederlandse opleidingen hun curriculum vorm gegeven hebben.”
Volgens de beroepsvereniging helpt een doula bij de voorbereiding op de bevalling, nemen ze de verschillende scenario’s door en helpen ze vrouwen om weloverwogen beslissingen te nemen. Nadia: “Ik vind het vooral heel belangrijk dat een vrouw haar eigen stem gebruikt. Maar ik zal haar nooit de autonomie ontnemen. Het voortraject is daarom ook zo belangrijk, dat ik haar goed kan informeren over alle opties en keuzes die er zijn in geboorteland.”
Nadia: ‘Een doula is niet medisch verantwoordelijk. Mijn taak is om een vrouw emotioneel te begeleiden. Ik zal nooit medisch interveniëren en zie mezelf als aanvulling op het geboorteteam. De kracht ligt juist in de samenwerking.
Verloskundige Sylvia kan vak niet meer uitoefenen door eigen bevalling: 'Dacht dat die ontzettende pijn erbij hoorde'
Tegelijk snap ik de kritiek soms wel. De werkdruk in de geboortezorg is hoog. Zwangere vrouwen willen graag een vast en vertrouwd gezicht, maar het huidige geboortesysteem kan die continue support niet bieden. Doula’s springen in dat gat. Voor zowel verloskundigen als verpleegkundigen in het ziekenhuis kan dat lastig zijn. Het kan het gevoel geven dat wij er met de leuke kneepjes van het vak vandoor gaan of dat je op je vingers wordt gekeken. Aan de andere kant vinden verloskundigen die medische basiskennis wel fijn. Het is makkelijker schakelen als een bevalling ineens heel snel gaat en de medische professionals er nog niet zijn.”
Kirsten: “Het is vooral heel belangrijk dat we goed kunnen overleggen. Wat kan wel, wat kan niet. De doula kan dan ook geen medische keuzes maken, daar is ze niet voor opgeleid.” En die opleiding is heel belangrijk, vertelt Nadia: “Daardoor komen we allemaal beter beslagen ten ijs. Samen kunnen we de beste zorg leveren.”
Kirsten vindt dat een doula voor elke zwangere beschikbaar moet zijn. “Ook een doula vraagt om een vergoeding, waardoor het alleen voor de mensen is die het kunnen betalen. Dat zorgt voor een tweesplitsing in de maatschappij. Het mooiste zou zijn als de verloskundige het weer kan oppakken. Maar er is een enorm tekort aan verloskundigen, dus we hebben geen keuze. En ik begrijp ook dat er daardoor meer vraag is naar doula’s en dat is ook niet verkeerd. Voor zwangeren is het heel belangrijk dat ze goed kunnen terugkijken op hun bevalling en dat zorgt ervoor dat ze ook een betere moeder zijn. Maar ik zou dan willen pleiten dat iedereen standaard die zorg krijgt.”
Nadia snapt wel waarom er meer vraag is naar doula’s. “Er komt steeds meer bewustzijn dat het ook anders kan. Vrouwen begrijpen dat ze zelf de regie in handen kunnen nemen. En in mijn ogen wordt de fysiologie van een geboorte in een thuissetting vaak beter gerespecteerd. Daarnaast helpt het natuurlijk ook dat Meghan Markle een doula bij haar bevalling heeft gehad.”
Het Amsterdam UMC heeft inmiddels twee doula’s in dienst en dat is een mooie ontwikkeling vindt Kirsten: “Het is heel goed dat mensen die getraumatiseerd zijn op die manier vertrouwen kunnen krijgen. Het geeft echt meerwaarde. Het liefst zouden we dat zelf doen, maar helaas kan dat niet altijd.”
Tips en speciale verzoeken: deze doula wil van elke bevalling 'een feestje' maken
