Marieke Widlak

“Ik dacht: als ik groot ben, ga ik Christopher ook helpen.” Maar hoe ouder ze wordt, hoe meer de twijfels toenemen. “Ik leerde kritisch onderzoek te doen, hoorde andere verhalen over ontwikkelingshulp. Het is een industrie, een vakgebied. Je moet weten waar je mee bezig bent. Allerlei terechte argumenten brachten me aan het twijfelen.”

“Bij grotere NGO’s moeten allerlei mensen betaald worden en reclame gemaakt voor de acties die ze uitvoeren. Dat is meetbaar. Maar de hulp van mijn grootouders aan Christopher is kleinschaliger. Hoe weet je dat je het goede doet als je daar niet voor bent opgeleid? Als je geen verstand hebt van de cultuur die je helpt.”

Lees ook
‘Lubag’ bekritiseert Rumag (niet zo’n beetje) en lanceert T-shirt voor goed doel

Kastensysteem India

De documentairemaker reisde af naar India om priester Christopher te spreken. “We bespraken de argumenten die leven bij mensen in het Westen. Dat de ontvangers lui zouden worden van het geld, bijvoorbeeld. Volgens hem is dat niet zo. In India kunnen ze geen beroep doen op de overheid. Ze willen educatie, sociale voorzieningen, maar het kastensysteem gooit roet in het eten. Hij zou daar minder waard zijn dan een koe.”

Widlak wil mensen met haar film laten nadenken over hoe zij kunnen helpen. “Het is jammer als mensen zich laten tegenhouden door de negatieve verhalen die er zijn, over weeshuizen die geen weeshuizen zijn of directeuren van goede doelen met riante salarissen. We kunnen helpen, maar doe research.”

“Onderzoek waar jij je steentje aan wil bijdragen, en zorg dat je daarmee geen schade aanricht voor de ontvangende partij. Ga geen visnetten naar Kenia brengen als ze daar geen visnetten nodig hebben. Veel hulpverleners willen zelf bepalen wat er met het geld gebeurt, maar laat de locals dat zelf bepalen. Dan weet je zeker dat het goed terecht komt.”

Lees ook
Nieuw-Zeeland tegen ‘menstruatie-armoede’: gratis tampons op scholen

Goede doelen

Ook gelooft ze dat geld overmaken naar een goed doel zeker kan bijdragen, maar ook daar is grondig voorwerk niet overbodig. “Je zou het boek De Crisiskaravaan van onderzoeksjournalist Linda Polman kunnen lezen. Zij heeft onderzoek gedaan naar wat de overheid doet met overheidsgeld en is heel duidelijk: wereldwijd gaat 150 miljard naar ontwikkelingshulp, en maar een kleine procent gaat naar de allerarmsten. Hulporganisaties dienen dan uiteindelijk voornamelijk de economische belangen van de overheid.”

Ook het boek Gratis geld voor iedereen van Rutger Bregman is volgens haar een aanrader. “Hij omschrijft hoe de wereld kan veranderen aan de hand van eeuwenoude utopieën.”

Lees ook
Armoede is niet op te lossen: zo (on)waar is deze stelling

Armoedeprobleem

Widlak is duidelijk: geld geven is goed. “Je kunt er dingen mee kopen, zaken mee onderzoeken. Geld is beter dan doodgaan of erg ziek worden. Je kunt jezelf niet aan je eigen haren uit het moeras trekken als je kaal bent (Joseph Hanlon, red.) We leven nu eenmaal in een wereld waarin geld nodig is om dingen voor elkaar te krijgen. Als we ervan uitgaan dat het geld aankomt bij de partij voor wie het bedoeld is, dan heeft het zin.”

Maar of het doneren van geld het armoedeprobleem oplost? De documentairemaakster gelooft van niet. “We blussen kleine brandjes. Het onafhankelijk of welvarender maken van een land kun je niet oplossen met een beetje geld. Daarvoor moet je de grenzen open gooien. Niet alleen voor banen, maar ook voor derivaten, kenniswerkers, vluchtelingen, gelukszoekers. Voor alles en iedereen. Maak eerlijke handelswegen, waardoor we niet alleen producten van het westen naar het oosten kunnen verschepen, maar ook andersom.”

Lees ook
LINDA.foundation goede doel van marathon Rotterdam: ‘Armoede is een onderschat probleem’

Centen van Knegsel

En ja, onze inzet kan volgens haar deels voortkomen uit egoïsme. “Maar als het helpt, doet het er niet toe of onze hulp voortkomt uit altruïsme of schuldgevoel. Die discussie is niet zo van belang. Het zou zonde zijn als je aan het einde van je leven beseft dat je de armoede aan je voorbij hebt laten gaat. Je kunt iets betekenen voor een ander.”

De documentaire Centen van Knegsel, gemaakt in samenwerking met BNNVARA en Korrel Film, wordt op 15 november om 23.00 uur uitgezonden op NPO 3.