Lees ook
Nierpatiënt Monique (52) is de wanhoop nabij: ‘De donorwet is zó belangrijk’

‘Ja’-systeem
Het wetsvoorstel van Dijkstra ziet er als volgt uit: iedereen wordt automatisch geregistreerd als orgaandonor, behalve als je die registratie zelf handmatig ongedaan maakt. Ook kan je de beslissing nemen om het over te laten aan de nabestaanden, een mogelijkheid die nu ook al bestaat. Het voorstel van Dijkstra gooit het huidige systeem dus als het ware om: volgens de donorwet gaat het systeem uit van een ‘ja’, in plaats van een ‘nee’.

Nabestaanden
Een groot discussiepunt binnen de donorwet is echter de rol van de nabestaanden. Om de laatste twijfelende senatoren over de streep te trekken, besloot Dijkstra vorige week dieper in te gaan op de invloed die de nabestaanden op de registratie (die dus niet altijd een bewuste keuze hoeft te zijn) hebben. Zo hebben de nabestaanden in het nieuwe systeem geen vetorecht, maar wel het laatste woord, zoals Dijkstra het uitlegt. Maar hoe zit dat dan precies? Is het donorregister dan niet bepalend? De Volkskrant heeft de mogelijke scenario’s op een rijtje gezet.

Lees ook
Automatisch donor ja of nee: 10 x dit vinden jullie van de donorwet

Scenario 1: Je hebt je registratie als donor handmatig bevestigd
Je hebt ‘ja’ geantwoord op de vraag of je na je dood je organen wil afstaan voor donatie. Je zou denken dat je daarmee zonder uitzondering een donor bent, maar dat is dus niet zo. Ook in dit geval worden namelijk de nabestaanden geraadpleegd. Hebben zij, of zelfs maar één iemand, bezwaar? Dan wordt de orgaandonatie heroverwogen. Bijvoorbeeld als de nabestaanden beweren dat orgaandonatie niet bij jouw levensstijl zou hebben gepast. Of als een nabestaande er zelf door wordt beïnvloed tijdens het rouwen. Er bestaat dus een mogelijkheid dat er in het geval van een ‘ja’ tóch niet over wordt gegaan op een orgaandonatie.

Scenario 2: Je hebt niks gedaan, en staat dus automatisch geregistreerd als donor
In dat geval gaat de arts sowieso een gesprek met de nabestaanden aan, dus niet alleen als zij bezwaar maken. Tijdens dat gesprek beoordeelt de arts samen met de nabestaanden of orgaandonatie bij jouw levensstijl zou hebben gepast. Willen de nabestaanden sowieso geen orgaandonatie, ongeacht wat jij zou hebben gewild? Dan gaat de donatie ook niet door. En dan bestaat er nog de mogelijkheid dat er geen nabestaanden zijn. Volgens Dijkstra komt die mogelijkheid bijna niet voor, maar mócht het wel zo zijn, dan wordt de donatie ook afgewezen.

Scenario 3: Je hebt ervoor gekozen om de beslissing aan je nabestaanden over te laten
Het enige scenario waarvan je al zeker wist dat de nabestaanden geraadpleegd zouden worden. Zij bepalen in dit geval namelijk wat er met jouw organen gebeurt. Ook in dit geval worden dezelfde vragen gesteld: Zou het bij jouw levensstijl hebben gepast? Kan orgaandonatie het rouwproces van de nabestaanden beïnvloeden? Etc. De keuze ligt in dit geval dus volledig bij de nabestaanden.

Scenario 4: Je hebt handmatig aangegeven geen donor te willen zijn.
En tot slot, het enige scenario waarin de nabestaanden níet worden geraadpleegd. Jouw keuze wordt gerespecteerd, en de nabestaanden hebben hier dan ook niks meer over te zeggen.

Lees ook
Schelte heeft een hartziekte en legt in ‘DWDD’ uit waarom de donorwet zo belangrijk is

Bekijk hier hoe Pia Dijkstra reageerde nadat de donorwet een meerderheid had behaald in de Tweede Kamer: