Beïnvloedt een coronaprik de melkproductie van borstvoedende moeders? Vrouwen uiten op onze Facebookpagina hun zorgen. LINDA.nl checkt.
Nina (29) vertelde dat ze anderhalve dag na haar eerste prik geen melk meer produceerde voor haar baby, de toeschietreflex kwam niet meer op gang. Haar ervaring veroorzaakte reuring onder lezers. Hoe zit dit precies?
We halen de cijfers erbij. Tot nu toe zijn zo’n 22,4 miljoen prikken gezet, zien we op het coronadashboard van de Rijksoverheid.
Bijwerkingencentrum Lareb ontving 119.000 meldingen met 622.000 vermoede bijwerkingen (laatste update: 15 augustus). Het aantal bijwerkingen is hoger dan het aantal meldingen, want één persoon kan er meerdere aanvinken. De meeste mensen hebben last van hoofdpijn (65.846) en/of voelen zich niet lekker (64.787).
64 moeders meldden bij Lareb dat hun borstvoeding verminderde na hun vaccinatie (tot en met 17 augustus):
52 meldingen op Pfizer,
7 op Moderna,
3 op Astrazeneca,
2 op Janssen.
“Of het daadwerkelijk om een bijwerking van het coronavaccin gaat is nog niet duidelijk”, benadrukt Agnes Kant van Lareb. “In een groot deel van de meldingen worden ook andere klachten als koorts en vermoeidheid et cetera genoemd. Dit kan ook effect hebben op de melkproductie. Er is meer onderzoek nodig om vast te kunnen stellen of het om een bijwerking gaat.”
Lareb benadrukt dat de vaccins niet per se de gemelde bijwerkingen veroorzaken, de klachten kunnen ook een andere oorzaak hebben. Bovendien zegt het aantal meldingen niets over hoe vaak een bijwerking optreedt. Pfizer is veel vaker geprikt dan Moderna, AstraZeneca en Janssen.
Had jij last van bijwerkingen na je vaccinatie? Doe mee aan onze enquête
Hoe het vaccin werkt: er zit een heel klein deeltje van het coronavirus in. Als reactie komt je lichaam in actie en maakt antistoffen aan. Die antistoffen wapenen je tegen corona.
Is vaccineren veilig als je borstvoeding geeft? De wetenschap antwoordt volmondig ‘ja’. Een baby krijgt níet het vaccin binnen via moedermelk, wél de afweerstoffen die de moeder aanmaakt. Dat werkt beschermend tegen een corona-infectie.
In het nieuwe standpunt van de Nederlandse Vereniging van Obstetrie en Gynaecologie staat ook dat de Gezondheidsraad geen bezwaren ziet voor vaccinatie bij vrouwen die borstvoeding geven. Het is aannemelijk dat het vaccin niet in de borstvoeding terechtkomt.
Nieuw advies: vaccineren veilig voor zwangere vrouwen
De Wereldgezondheidsorganisatie benadrukt hoe belangrijk borstvoeding is voor een baby. En roept op vooral niet te stoppen na vaccinatie. “Vrouwen die momenteel borstvoeding geven of melk afkolven, moeten doorgaan na ontvangst van het vaccin en kunnen erop vertrouwen dat vaccinatie geen invloed zal hebben op hun melkproductie. Het innemen van het vaccin mag geen belemmering zijn om met borstvoeding te beginnen of een reden zijn om het te onderbreken.”
Amerikaans onderzoekers analyseerden de vaccinaties van 4455 borstvoedende vrouwen. Ze waren geprikt met Pfizer (2702), Moderna (1714), of een ander merk (39). 2627 vrouwen hadden één dosis gehad, 1828 vrouwen twee doses. Ruim twee dagen na de vaccinatie vulden zij een vragenlijst in. Conclusie: bijwerkingen bij de moeder, zoals koorts en moeheid, kwamen vaker voor na de tweede dosis dan na de eerste dosis. Ongeveer 4 procent meldde een toename en 6 procent een afname van de melkproductie.
In een ander Amerikaans onderzoek onder 180 borstvoedende moeders kregen 128 vrouwen Pfizer en 52 Moderna. Er werden geen ernstige gevolgen voor het kind vastgesteld. Wel gaf een deel van de moeders, net als Nina, aan dat de melkproductie was verminderd. Maar die herstelde zich in alle gevallen binnen 72 uur. De verminderde melkproductie kan samenhangen met andere bijwerkingen, zoals vermoeidheid, koorts en braken.
Stel, je hebt al corona gehad. Heeft het dan nog nut je te laten vaccineren? Ja, want het is niet bekend hoeveel antistoffen je hebt opgebouwd: dat verschilt per persoon en per infectie. Als je weinig last had van je infectie, heb je waarschijnlijk ook minder antistoffen. Verder is herbesmetting mogelijk, al komt het weinig voor. Door het vaccin bouw je voldoende antistoffen op om je te beschermen tegen een infectie. Het RIVM adviseert na een bewezen corona-infectie één in plaats van twee vaccinaties.
Vaccineren is niet verplicht. Als je niet wil, is het verstandig het risico om besmet te raken zo klein mogelijk te houden. Het bekende devies: werk thuis, vermijd drukte, was je handen regelmatig en houd anderhalve afstand.
Lareb onderzoekt via Moeders van Morgen borstvoeding en vaccinaties. Agnes Kant licht toe: “In dit onderzoek worden vrouwen tijdens hun zwangerschap, ook tijdens de borstvoedingsperiode, gevraagd naar hun ervaringen met vaccinaties en geneesmiddelen. Hier zijn de eerste resultaten echter nog niet van bekend. Zwangere vrouwen wordt gevraagd om deel te nemen aan Moeders van Morgen.”
Het advies aan álle zwangere vrouwen is zich te laten vaccineren met Pfizer of Moderna (mRNA-vaccins). Dat advies kan verwarrend voelen, want eerder was het advies toch juist te wachten? Klopt. De reden: de vaccins waren niet op zwangere vrouwen getest. Maar nu is veel meer bekend. Zo zijn in de VS meer dan 90.000 zwangere vrouwen gevaccineerd, zonder ernstige bijwerkingen.
De afweging is ook dat een niet-gevaccineerde zwangere vrouw ernstig ziek kan worden van corona. Vooral de extra besmettelijke Delta-variant is de boosdoener. In juli en augustus zijn meer zwangere vrouwen met corona in het ziekenhuis opgenomen. “Deze vrouwen zijn niet gevaccineerd en hebben geen onderliggend lijden. Toch worden ze heel ziek“, aldus hoogleraar verloskunde Kitty Bloemenkamp (UMC Utrecht).
De kans dat je tijdens je zwangerschap door corona erg ziek wordt en in het ziekenhuis wordt opgenomen is groter wanneer je chronisch ziek bent, ouder bent dan 35 jaar of veel overgewicht hebt. Ook loop je meer risico als jij (of je ouders) niet in Nederland bent geboren, of werk doet waarbij je contact hebt met besmette mensen.
Maar: de kans dat je ernstig ziek wordt als je zwanger en ongevaccineerd bent, is klein, aldus de NVOG. Vier van de honderd zwangere vrouwen met corona moeten naar de intensive care. Van deze vier hebben drie vrouwen intensieve beademing nodig. De kans dat een zwangere vrouw met corona naar de IC moet, is wel drie keer zo groot als bij een niet-zwangere vrouw die even oud is.
Bovendien heeft een zwangere vrouw met corona iets meer kans op een vroeggeboorte. Waarschijnlijk doordat sommigen eerder bevallen met een keizersnede of worden ingeleid.
De NVOG heeft tot nu toe 9355 zwangere vrouwen met corona genoteerd.
Vaccineren kan tijdens de hele zwangerschap. Sommige vrouwen wachten liever tot die eerste twaalf weken voorbij zijn, al zijn er geen aanwijzingen dat de prik in de eerste weken leidt tot complicaties. Het RIVM waarschuwt wel: “Wacht liever niet tot het einde van de zwangerschap. Als je aan het einde van je zwangerschap besmet wordt heb je namelijk meer risico op complicaties.”
Nog een tip van het RIVM: plan tussen de coronavaccinatie en een andere vaccinatie, zoals de kinkhoestvaccinatie, minstens veertien dagen.
