Graças a Deus. Godzijdank, Luiz ’Lula’ da Silva heeft de Braziliaanse verkiezingen gewonnen. De voormalige president wordt opnieuw president en stuurt Jair Bolsonaro naar huis.
„Weg met het fascisme”, zei een geëmotioneerde supporter na de uitslag. „Brazilië kan het niet meer aan, het is genoeg. We moeten de menselijke waardigheid weer gaan respecteren.” De hoop in het buitenland is vooral dat Lula de ontbossing van het Amazonewoud tegengaat en de ’longen van de wereld’ redt.
Ik voelde veel opluchting bij vrienden, maar reageerde zelf nogal gelaten. Laten we niet vergeten dat Lula 580 dagen in de gevangenis zat wegens corruptie. Hij noemde dit zelf een politiek proces en werd na veel juridisch getouwtrek uiteindelijk vrijgesproken. Maar zijn Arbeiderspartij was wel degelijk betrokken bij meerdere corruptieschandalen.
Tegenstanders zien Lula nog steeds als een crimineel en veel stemmers vonden dat ze nu moesten kiezen tussen twee kwaden. Liever een sociaaldemocraat met een smetje dan een full-on fascist.
Maar zal die strategie wonden helen en een verdeeld volk verenigen? Ik vrees van niet. Bolsonaro geeft gelukkig vrijwillig de macht op en zal de grondwet respecteren, maar zweeg bewust over de overwinning van Lula. Eerder brieste Bolsonaro dat hij slachtoffer was ’van de grootste stemfraude ooit’. Lula won bovendien op het nippertje, met 51 procent van de stemmen, dus de andere helft blijft gedesillusioneerd achter. Zullen de idolate en geradicaliseerde ’Bolsominions’ een nieuwe leider erkennen of zinnen ze op wraak?
Het doet me sterk denken aan de laatste Amerikaanse verkiezingen, toen men ook moest kiezen tussen twee treurige opties. Na de nederlaag van Hillary Clinton wilden democraten alles op alles zetten om Donald Trump uit het Witte Huis te krijgen. Hoewel Bernie Sanders en Elizabeth Warren bevlogen waren en jonge kiezers wisten te mobiliseren, bleef Joe Biden uiteindelijk als enige over. Om Trump weg te krijgen moesten democraten stemmen op een redelijke, maar slaapverwekkende man, die ook zichzelf weleens in slaap mompelt.
’Sleepy Joe’ heeft het Amerikaanse volk niet kunnen inspireren. Ook zijn rechterhand Kamala Harris zien we nauwelijks. Ondanks mooie beloftes, verbindende slogans en progressieve politiek lukt het ze maar niet om het verbeten en woedende deel van de bevolking terug te leiden naar het licht. Ondertussen heeft de antiheld Trump nog steeds het halve volk achter zich en broedt in de luwte op een politieke comeback. ’Tropical Trump’ zal zijn achterban ook blijven ophitsen en Lula op andere manieren proberen te dwarsbomen.
Deze types blijven goedgelovige burgers infecteren met haat. En links heeft geen effectief, duurzaam tegengif. Democratie komt steeds vaker neer op een keuze tussen twee (of meerdere) kwaden. Progressieve kiezers moeten op het minst erge alternatief stemmen om fascisme te bestrijden.
De rot zit inmiddels overal, op het gehele politieke spectrum. Dat verander je alleen door nieuwe, integere leiders een kans te geven, die nog onbeschadigd zijn door politieke schandalen. Maar kiezers blijven vallen voor oude wijn in oude zakken.
'We verliezen en vinden onszelf in het holst van de nacht'
