Er zijn directe verbanden tussen het eten van ultrabewerkt voedsel en 32 verschillende schadelijke effecten op de gezondheid. Dat blijkt uit het grootste onderzoek tot nu toe. Denk aan meer risico op hartziektes, kanker en zelfs een vroegtijdige dood.
En dat ultrabewerkte voedsel? Daar ligt de supermarkt vol van, denk maar aan producten zoals frisdrank, fastfood en kant-en-klaarmaaltijden.
De bevindingen van het onderzoek, waar tien miljoen mensen aan meededen, staat in British Medical Journal. Daarin wordt geschreven dat wereldwijd steeds meer ultrabewerkt voedsel wordt gegeten. In Groot-Brittannië en Amerika bestaat een gemiddeld dieet voor meer dan de helft uit ultrabewerkt voedsel, schrijft The Guardian.
Voor sommige mensen – vooral jongeren of armere mensen uit achtergestelde gebieden – kan dit zelfs oplopen tot tachtig procent van alle voeding. Het onderzoek onderstreept het belang van maatregelen om mensen minder te bloot te stellen aan ultrabewerkt voedsel.
Ultrabewerkt voedsel is 'all over the news', maar wat is het nou precies?
Maar hoe zit dat eigenlijk in Nederland? Anne Lutgerink, woordvoerder van het Voedingscentrum: “Bijna al ons voedsel is in meer of mindere mate bewerkt. Bewerken is niet per definitie slecht of ongezond. Invriezen, koken of pasteuriseren is ook een vorm van bewerking en zorgt ervoor dat we het beter kunnen bewaren of dat het veiliger is. Ultrabewerkte producten zijn meestal producten die sterk bewerkt zijn en per portie meer calorieën, suiker, verzadigd vet en zout bevatten en minder vitamines, mineralen en vezels dan minder bewerkte producten.”
“Kort gezegd: het zijn fabrieksproducten. Vaak zijn het producten die voorzien in gemak, kant-en-klaar zijn of alleen even opgewarmd hoeven worden. Twee derde van onze dagelijkse energie halen we momenteel uit producten buiten de Schijf van Vijf. Dan kan het gaan om volle melk en gezouten noten, die niet per se heel bewerkt zijn, maar in deze groep vallen ook heel veel producten die wel sterk bewerkt zijn, zoals snacks, chips, snoep en frisdrank.
Bovendien: 80% van het eten dat in de supermarkt ligt, staat niet in de Schijf van Vijf en er wordt meer reclame gemaakt voor producten die niet in de Schijf staan. Vaak gaat het dan om (sterk) bewerkte producten. Het wordt de consument dus ook niet gemakkelijk gemaakt om gezond en duurzaam te kiezen. Dat moet wat ons betreft echt veranderen.”
Lutgerink is niet verbaasd dat er een relatie is tussen het eten van ultrabewerkt voedsel en een negatief gevolg voor de gezondheid. “We weten uit eerder onderzoek dat een hogere consumptie van ultrabewerkte voeding in verband wordt gebracht met onder andere een verhoogd risico op gewichtstoename, obesitas, cardiovasculaire ziekten en diabetes.
Van veel sterk bewerkte producten weten we al langere tijd dat ze vooral nadelige effecten hebben op de langetermijngezondheid. Denk aan veel bewerkt vlees eten (vleeswaren en worst), suikerhoudende dranken, of veel zout (wat ook veel in bewerkte producten zit). De resultaten die nu in The Guardian worden gepubliceerd geven dus niet heel nieuwe informatie, maar drukken ons wel weer met de neus op de feiten.”
Snoep verstandig: zoveel drop kun je eten totdat het schadelijk is
Soms is het best lastig om een gezonde keuze te maken, zeker als je weet dat bijna alles bewerkt is. Lutgerink draait het dan ook liever om en adviseert om te kijken welke producten níet bewerkt zijn. “Van chips, koek en ijs weten de meeste mensen wel dat ze niet zo gezond zijn voor je. Maar soms kan een verpakking er heel gezond uitzien, en zit er toch veel verzadigd vet, suiker en/of zout in. Denk bijvoorbeeld aan ontbijtgranen, yoghurtjes, sportrepen en kant-en-klare pastasauzen.
Alle bewerkingen helemaal mijden is onmogelijk en ook niet nodig. Maar te veel sterk bewerkte producten eten is niet gezond en bovendien ook niet duurzaam. Het zijn namelijk producten die je lijf niet nodig heeft, maar wel een hoge klimaatimpact hebben vanwege de vele bewerkingsstappen. Kies zoveel mogelijk producten die in Schijf van Vijf staan. Af en toe een koekje, ijs of chips hoeft geen probleem te zijn. Maar eet dit niet te veel en niet te vaak.”
Slechts één op vijf voedselproducten in de supermarkt in Schijf van Vijf
