Een bezoek van de Oekraïense president Zelensky aan de Amerikaanse president Trump in het Witte Huis liep vrijdag uit de hand. Voor de camera’s kregen Trump en Zelensky een zware aanvaring. Donald Trump dreigde de steun aan Oekraïne in te trekken.
Vandaag komen leiders van Europese landen, EU-kopstukken en de NAVO bijeen voor een Oekraïne-overleg.
Volodymyr Zelensky was vrijdag in Washington om een akkoord te tekenen waarmee de VS mineralen uit Oekraïne worden beloofd. Maar nog voordat het akkoord zou worden getekend, ontaardde de ontmoeting in het Witte Huis in een openlijke ruzie tussen Zelensky en Trump en diens vicepresident J.D. Vance.
Volgens de Amerikaanse president Donald Trump is de Oekraïense president niet bereid tot vrede met Rusland. Hij kan terugkomen als hij er wel klaar voor is, zei Trump na een korte ontmoeting met Zelensky in het Witte Huis.
Trump verweet Zelensky in het Oval Office “ondankbaar en respectloos” te zijn. Trump zei dat hij “met een derde wereldoorlog en miljoenen mensenlevens speelt” door geen compromis met Rusland te zoeken. In gesprek met Fox News zei Zelensky dat hij “de Verenigde Staten niet wil verliezen als bondgenoot”. Ook liet hij weten dat het “moeilijk” zal zijn om de Russische strijdkrachten tegen te houden zonder steun van Amerika.
De ruzie tussen de twee in het Oval Office “is voor beide kanten niet goed”, zei Zelensky. Op de vraag of hij er spijt van heeft, zei hij: “Ja, ik denk dat dit niet goed was”. Hij zei “de president en het Amerikaanse volk te respecteren” en denkt dat de relatie hersteld kan worden. Zelensky benadrukte dat “er niemand zo verlangt naar vrede als wij”, maar zei dat Oekraïne daarvoor wel in een sterke positie moet zijn. Hij zou willen dat Trump meer aan de kant van Oekraïne staat.
Verschillende Europese landen reageren op het voorval, maar doen dat op uiteenlopende manieren. De Hongaarse premier Viktor Orbán dringt bij de Europese Unie aan op rechtstreekse gesprekken met Rusland over een staakt-het-vuren in Oekraïne, naar Amerikaans voorbeeld. Dat schreef hij in een brief aan de voorzitter van de Europese Raad, António Costa.
Tegelijkertijd pleit de Duitse minister van Buitenlandse Zaken, Annalena Baerbock, juist voor een verdere intensivering van de steun aan Oekraïne. In een televisietoespraak gaf ze aan slecht te hebben geslapen vanwege de ruzie tussen Zelensky en Trump. “Een nieuw tijdperk van gewetenloosheid is aangebroken”, zei Baerbock, waarbij ze sprak van een “verdraaiing van dader en slachtoffer”.
Ook Noorwegen kiest voor meer steun aan Oekraïne. Premier Jonas Gahr Støre liet tegenover de Noorse omroep NRK weten dat zijn regering van plan is de financiële hulp te vergroten en hiervoor een voorstel zal indienen bij het parlement.
NAVO-chef Mark Rutte roept Zelensky op de banden met Trump weer aan te halen. “Het is belangrijk dat president Zelensky een manier vindt om zijn relatie met de Amerikaanse president en het hogere Amerikaanse leiderschapsteam te herstellen”, zei Rutte tegen de BBC.
De ontmoeting tussen Zelensky en Trump noemde Rutte “ongelukkig”. Hij wees erop dat Trump veel voor Oekraïne heeft betekend en dat hij voor de Russische inval al de antitankraketten leverde waarmee Oekraïne zich kon verdedigen. Volgens de NAVO-chef had Oekraïne zonder die zogenoemde Javelins geen kans gehad. Rutte zei ook dat Trump bereid is “een duurzame vrede” te bewerkstelligen in Oekraïne.
Ook vanuit Rusland kwam er een reactie op de aanvaring tussen de twee leiders. Een woordvoerder van het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken noemde het een “complete politieke en diplomatieke mislukking”.
Daarnaast noemde ze Zelensky “het hoofd van een neonaziregime”, een omschrijving die Rusland vaker gebruikt. Hij is volgens haar “geobsedeerd met het voortzetten” van de oorlog in Oekraïne. Ook beschuldigt ze Zelensky ervan tegen vrede te zijn.
Dat deed Trump een dag eerder ook. Zelensky wil geen tijdelijk staakt-het-vuren, omdat Rusland in het verleden dergelijke overeenkomsten heeft geschonden. De Oekraïense leider wil een permanent einde aan de oorlog.
Inmiddels is Zelensky in het Verenigd Koninkrijk. De Britse premier Keir Starmer is de de gastheer van een Oekraïne-overleg deze zondag. Leiders van Europese landen, EU-kopstukken en de NAVO zullen aanwezig zijn. Onder anderen premier Dick Schoof, de Franse president Emmanuel Macron en de Duitse bondskanselier Olaf Scholz.
De bijeenkomst is volgens Downing Street gericht op het versterken van de steun voor “het veiligstellen van een rechtvaardige en duurzame vrede” in Oekraïne. Ook wordt ingegaan op de noodzaak van meer samenwerking op het gebied van defensie. De VS vinden dat Europa meer moet doen voor de Europese veiligheid.
Op X heeft Zelensky leiders en EU-kopstukken bedankt voor de steunbetuigingen. Die kwamen onder meer van premier Dick Schoof, de Franse president Emmanuel Macron, de Deense premier Mette Frederiksen en EU-leiders Ursula von der Leyen en António Costa.
De meeste reacties komen uit Europa, maar er zijn ook steunbetuigingen van de Canadese premier Justin Trudeau en de Nieuw-Zeelandse premier Christopher Luxon. Zij laten onder meer weten achter Oekraïne te staan in de oorlog die agressor Rusland heeft gestart. ‘Dank u voor uw steun’, reageert Zelensky op elk bericht.
Iris de Graaf: 'Of ik terug wil naar Rusland? Dat is als teruggaan naar een partner die je slecht behandelt'
