Twee maanden na de invasie van Russische troepen in Oekraïne wordt er nog altijd volop gevochten. Miljoenen mensen zijn gevlucht voor de oorlog, die steeds meer slachtoffers eist.
De afgelopen tijd was het enigszins rustig in Kyiv. Maar na het zinken van het Russische schip Moskva zijn er weer nieuwe aanvallen op de hoofdstad van Oekraïne uitgevoerd. Zelensky ziet daarnaast een ‘opmars van Russische troepen’ bij het grensgebied.
Ook is het verwachte offensief van het Russische leger in het oosten van Oekraïne na de hergroepering van start gegaan. “De tweede fase van de oorlog is begonnen.” Na wederom een mislukte humanitaire corridor uit Marioepol wil Oekraïne vredesonderhandelingen met Rusland in de stad. De Verenigde Staten blijven wapens en financiële steun naar Oekraïne sturen.
Dit is het liveblog van zondag 24 en maandag 25 april.
Lees hier het liveblog van vrijdag 22 en zaterdag 23 april.
20:05 | Rusland bevestigt aanvallen op Oekraïense spoorwegen
Rusland heeft maandag aanvallen uitgevoerd op verschillende Oekraïense spoorwegen en -stations, bevestigt het Russische ministerie van Defensie. Het betrof aanvallen met precisieraketten op in totaal zes faciliteiten. Die zijn essentieel voor het per spoor leveren van buitenlandse wapens aan Oekraïense troepen in de Donbas-regio.
Eerder maandag meldde het Oekraïense spoorbedrijf dat bij aanvallen op stations in het westen en midden van Oekraïne een dode en vier gewonden zijn gevallen. Het kantoor van de Oekraïense procureur-generaal liet los daarvan weten dat er volgens voorlopige informatie vijf doden en achttien gewonden zijn gevallen bij aanvallen op spoorinfrastructuur in de centrale regio Vinnytsia.
Het militaire commando van Oekraïne stelde vervolgens dat Rusland probeerde de spoorweginfrastructuur van Oekraïne te bombarderen om wapenleveringen uit het buitenland te verstoren. Dat bevestigt Moskou dus nu.
Russische troepen hebben ook een wapendepot in de buurt van Slavjansk in de regio Donetsk vernietigd, meldt het Russische ministerie van Defensie. Ook verschillende andere militaire installaties zouden zijn getroffen.
Eerder in april werd een treinstation in Kramatorsk geraakt door een raket. Daarbij vielen ongeveer zestig doden en raakten meer dan honderd mensen gewond. Oekraïne zei destijds dat het Russische leger achter die aanval zat, maar Moskou ontkende dat en gaf de schuld aan Oekraïne zelf.
16.49 | Oekraïne: Russische troepen bestormen staalfabriek nog steeds
Ondanks een eenzijdig door Rusland afgekondigde wapenstilstand proberen Russische troepen maandag nog steeds de staalfabriek van Azovstal in de zuidelijke havenstad Marioepol te bestormen, zegt de Oekraïense presidentiële adviseur Oleksij Arestovitsj. Naar schatting hebben zo’n 2.000 tot 2.500 Oekraïense strijders en buitenlandse huurlingen zich in de fabriek verschanst. Volgens Oekraïne zitten er bovendien nog zo’n duizend burgers, onder wie veel vrouwen en kinderen, in bunkers ondergedoken.
“De vijand blijft ons aanvallen in het gebied rondom de fabriek van Azovstal, waarbij ze vliegtuigen, artillerie en tanks gebruiken. Ze proberen verder te komen door middel van aanvallende groepen, waarbij ze het bevel van hun eigen opperbevelhebber negeren”, zei Arestovitsj in een videoboodschap.
De Oekraïense vicepremier Irina Veresjtsjoek meldde op Telegram dat een Oekraïens verzoek voor de vrije doorgang van burgers en gewonde militairen uit Azovstal door Rusland was afgewezen. Wat Rusland maandag heeft aangekondigd, is volgens haar dan ook geen humanitaire corridor.
Veresjtsjoek heeft aan VN-chef António Guterres gevraagd om te bemiddelen, zodat de ondergedoken burgers gered kunnen worden. De Verenigde Naties en het internationale comité van het Rode Kruis zouden de reddingsactie moeten overzien. Guterres brengt deze week een bezoek aan zowel Moskou als Kyiv.
16.11 | Oekraïense spoorwegen: slachtoffers bij aanvallen op stations
Bij aanvallen op vijf stations in Oekraïne zijn slachtoffers gevallen, zo heeft het Oekraïense spoorbedrijf maandagochtend op televisie laten weten. Het betreft stations in het westen en het midden van het land.
De aanvallen werden binnen één uur uitgevoerd, aldus het hoofd van het spoorbedrijf. Volgens hem vielen er een dode en vier gewonden door de raketaanvallen. Het kantoor van de Oekraïense procureur-generaal liet los daarvan weten dat er volgens voorlopige informatie vijf doden en achttien gewonden zijn gevallen bij aanvallen op spoorinfrastructuur in de centrale regio Vinnytsia.
Eerder in april werd een treinstation in Kramatorsk geraakt door een raket. Er vielen ongeveer zestig doden. Meer dan honderd mensen raakten gewond. Oekraïne zei dat het Russische leger achter die aanval zat, maar Moskou ontkende dat en gaf de schuld aan Oekraïne zelf.
15.15 | Oekraïens parlement wil NAVO-lidmaatschap niet uitsluiten
Het Oekraïense parlement wil de grondwet niet wijzigen om lidmaatschap van de NAVO uit te sluiten. President Volodymyr Zelensky had eerder aangeboden dat Oekraïne neutraal wilde blijven als onderdeel van de vredesonderhandelingen met Rusland.
Parlementsvoorzitter Roeslan Stefantsjoek zei in een interview maandag dat een mogelijk lidmaatschap van de NAVO en de Europese Unie “een blik op de toekomst” is voor Oekraïne. “Het wijzigen van de grondwet is geen doel op zich en zal dat nooit worden.”
Rusland wil met de oorlog onder meer bewerkstelligen dat Oekraïne geen NAVO-lid wordt. Het land vindt dat de NAVO-aanwezigheid in Oost-Europa dan te groot wordt. Veel andere Oost-Europese landen, zoals Estland, Letland, Litouwen en Bulgarije, zijn al lid van het militaire samenwerkingsverband.
Stefantsjoek zei ook dat niet kan worden getornd aan de territoriale integriteit van Oekraïne. Rusland doet dat al sinds het in 2014 het schiereiland de Krim annexeerde.
14.14 | Rusland kondigt wapenstilstand bij staalfabriek Marioepol af, volgens Oekraïne geen humanitaire corridor mogelijk
Rusland heeft voor maandag een tijdelijke wapenstilstand aangekondigd voor de omgeving van de staalfabriek in Marioepol. Op het enorme terrein van Azovstal verblijven volgens Oekraïense functionarissen zo’n duizend burgers.
Het ministerie van Defensie in Moskou heeft gezegd dat de Russische troepen hun wapens zullen neerleggen, zodat burgers kunnen vertrekken in een richting naar keuze. Tot wanneer de wapenstilstand duurt en of deze vaker zal worden afgekondigd, is niet duidelijk. Eerder gaven de verdedigers van het complex massaal geen gehoor aan Russische ultimatums voor overgave.
De Oekraïense vicepremier Irina Veresjtsjoek meldt op Telegram dat een Oekraïens verzoek voor de vrije doorgang van burgers en gewonde militairen uit Azovstal door Rusland is afgewezen. Wat Rusland heeft aangekondigd, is volgens haar geen humanitaire corridor. “Het is belangrijk om te begrijpen dat een humanitaire corridor wordt geopend met instemming van beide partijen. Een eenzijdig afgekondigde corridor biedt geen veiligheid en is daarom geen humanitaire corridor.”
12.27 | Opvangcapaciteit voor Oekraïense vluchtelingen licht gestegen
Het aantal beschikbare plekken voor Oekraïense vluchtelingen is opnieuw licht gestegen. Er zijn nu 42.374 bedden beschikbaar, blijkt uit de nieuwste cijfers van het ministerie van Justitie en Veiligheid. Er kwamen uitzonderlijk weinig vluchtelingen bij in de gemeentelijke opvang: slechts 531.
Momenteel verblijven er 31.782 Oekraïners in een opvanglocatie in een van de Nederlandse gemeenten. Dat betekent dat er ruim 10.000 plekken beschikbaar zijn. Er zijn 45.460 Oekraïners ingeschreven bij de gemeente. Bijna een op de drie heeft dus zelf onderdak gevonden, of verbleef al in Nederland voor de Russische invasie in het land.
Staatssecretaris Eric van der Burg (Asiel) heeft de gemeenten gevraagd 50.000 opvangplekken voor Oekraïners te realiseren. Naarmate dat doel dichterbij komt, wordt het steeds moeilijker om nieuwe plekken te vinden, zei hij.
Duidelijk is wel dat de opvangcapaciteit vooralsnog ruim voldoende is. Al zo lang de data worden bijgehouden zijn er vrijwel altijd meer dan 10.000 plekken vrij geweest. De enige uitzondering waren twee peildata begin van deze maand, toen er rond de 9000 bedden beschikbaar waren.
Die grote overcapaciteit lijkt eraan bij te dragen dat het aantal plekken dat de gemeenten beschikbaar stellen lager is dan het kabinet graag zou zien. De bezettingsgraad in de gemeentelijke opvanglocaties is met precies 75 procent een half procentpunt lager dan op het vorige meetmoment, afgelopen donderdag.
09.27 | Oekraïense spoorwegen: slachtoffers bij aanvallen op stations
Bij aanvallen op vijf stations in Oekraïne zijn slachtoffers gevallen, zo heeft het Oekraïense spoorbedrijf op televisie laten weten. Het betreft stations in het westen en het midden van het land.
Hoeveel slachtoffers er zijn, is niet bekend. Ook is niet direct duidelijk of er doden zijn gevallen. De aanvallen werden binnen één uur uitgevoerd, aldus het hoofd van het staatsbedrijf.
Eerder in april werd een treinstation in Kramatorsk geraakt door een raket. Er vielen ongeveer zestig doden. Meer dan honderd mensen raakten gewond. Oekraïne zei dat het Russische leger achter die aanval zat, maar Moskou ontkende dat en gaf de schuld aan Oekraïne zelf.
09.25 | VS denken dat Oekraïne oorlog kan winnen met juiste materieel
De Amerikaanse minister van Defensie Lloyd Austin denkt dat Oekraïne de oorlog met Rusland kan winnen, als het land het juiste militaire materieel heeft en als Oekraïners geloven dat ze kunnen winnen.
Austin en buitenlandminister Antony Blinken spraken in Kyiv met de Oekraïense president Volodymyr Zelensky over wat nodig is om de oorlog te winnen.
“Zelensky was dankbaar voor alles wat wij voor Oekraïne doen, maar hij is vooral gefocust op wat er nodig is”, zei Blinken na de ontmoeting. Volgens Austin heeft Oekraïne nu langeafstandswapens nodig, omdat de oorlog is veranderd. “Oekraïne zei dat tanks nodig zijn.”
“Oekraïne als soeverein land zal langer bestaan dan het Rusland van Poetin”, aldus Blinken. “Rusland behaalt de oorlogsdoelen niet, Oekraïne doet dat wel. De Russen blijven proberen om delen van Oekraïne te verwoesten, maar de Oekraïners verdedigen zich goed.”
08.33 | VK: doorbraak van Russen in Donbas blijft uit
De Russische troepen hebben in de Donbas “kleine vooruitgang” geboekt sinds ze zich op dit Oost-Oekraïense gebied zijn gaan focussen, maar een doorbraak blijft uit. Dat meldt het Britse ministerie van Defensie in zijn dagelijkse inlichtingenupdate.
Defensie meldt verder dat het Oekraïense leger met de verdediging van Marioepol veel Russische troepen heeft “uitgeput”. Ook zitten volgens het ministerie veel Russische troepen vast in deze stad. De militairen kunnen niet elders worden ingezet vanwege de belegering van de staalfabriek Azovstal, het laatste Oekraïense bolwerk.
De Russische president Vladimir Poetin zei vorige week niet door te gaan met de bestorming van de fabriek, maar volgens een adviseur van de Oekraïense president komt dat niet overeen met de werkelijkheid. Die zei zondag nog dat Russen probeerden de fabriek te bestormen. Op het industrieterrein zitten naast Oekraïense verdedigers ook burgers.
05.57 | Diplomaten VS keren deze week terug naar Oekraïne
Amerikaanse diplomaten zullen “deze week” terugkeren naar Oekraïne. De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken en Defensieminister Lloyd Austin, die zondag Kyiv bezochten, hebben dat de Oekraïense president Volodymyr Zelensky verteld.
Ook trekken de Verenigde Staten 713 miljoen dollar (661 miljoen euro) uit aan nieuwe militaire financiering voor Oekraïne en vijftien andere landen in Centraal- en Oost-Europa, laat de regering van de Verenigde Staten weten.
De Amerikaanse diplomaten zullen eerst in de Oekraïense stad Lviv aan de slag gaan, maar dienen uiteindelijk terug te keren naar de ambassade in Kyiv.
De extra militaire financiering moet Oekraïne helpen in de strijd tegen het Russische offensief in het oosten en het zuiden. Ook moet zij Oekraïne en de andere vijftien landen helpen meer geavanceerde wapens en luchtverdedigingssystemen aan te schaffen.
Ook bevestigde de Amerikaanse regering dat president Joe Biden Bridget Brink formeel zal voordragen als de nieuwe VS-ambassadeur in Oekraïne. Brink is momenteel nog ambassadeur in Slowakije.
16.42 | Oekraïne wil ingrijpen VN na nieuwe mislukte evacuaties Marioepol
Er zijn zondag opnieuw geen humanitaire corridors opgezet vanuit de zuidoostelijke Oekraïense havenstad Marioepol. Dat meldt de Oekraïense vicepremier Irina Vereshchuck. Zaterdag lukte dit ook al niet. Vereshchuck riep daarom VN-secretaris-generaal António Guterres op om een staakt-het-vuren te eisen en humanitaire corridors vanuit Marioepol te openen. Guterres bezoekt volgende week Moskou en Kyiv.
“Dit is waar Guterres over zou moeten praten in Moskou, als hij over vrede wil praten”, zei Vereshchuck. Maandag zal de Oekraïense kant opnieuw proberen om een veilige doorgang uit Marioepol te bewerkstelligen, aldus de vicepremier.
Eerder zondag riep de crisiscoördinator van de VN in Oekraïne, Amin Awad, al op tot een “onmiddellijk einde” van de gevechten in Marioepol om de evacuatie van vastzittende burgers in de gehavende stad “vandaag nog” mogelijk te maken. “Ze moeten nu, vandaag, veilig kunnen evacueren. Morgen kan het te laat zijn.”
Awad deed zijn oproep nadat een poging tot evacuatie uit Marioepol zaterdag was mislukt, waarbij Kyiv zei dat het “gedwarsboomd” was door Russische troepen. Ook de mislukte evacuatiepogingen van zondag zijn volgens Oekraïne de schuld van Rusland.
15.50 | Kyiv en Hamburg gaan strategisch partnerschap aan
De Oekraïense hoofdstad Kyiv en de Duitse stad Hamburg zijn een strategisch partnerschap aangegaan om de banden tussen de twee steden te versterken naar aanleiding van de Russische invasie in Oekraïne.
De burgemeester van Kiev, Vitali Klitsjko, en de burgemeester van Hamburg, Peter Tschentscher, ondertekenden zondag ieder in hun eigen stad een ‘pact voor solidariteit en de toekomst’. De burgemeesters riepen daarbij individuen, bedrijven en instituties in Kiev en Hamburg op om het partnerschap te steunen.
De primaire focus zal liggen op het verstrekken van humanitaire hulp. In een tweede fase moeten ook de economische, culturele en sociale relaties tussen de twee steden worden aangescherpt.
Klitsjko heeft een nauwe band met Hamburg, omdat zijn broer Vladimir en hijzelf daar hun internationale bokscarrières begonnen. De vrouw van Klitsjko, Natalia, deed recentelijk mee aan een protest tegen de Russische invasie in Oekraïne dat in Hamburg werd gehouden.
14.21 | Erdogan tegen Zelensky: bereid om te helpen bij onderhandelingen
Turkije is bereid alle mogelijke bijstand te verlenen tijdens het onderhandelingsproces tussen Oekraïne en Rusland. President Erdogan zei dat in een telefoongesprek met Zelensky.
Erdogan zei ook onder meer dat de evacuatie van burgers en gewonden uit Marioepol moet worden verzekerd, aldus zijn kantoor. Zelensky meldt op Twitter dat hijzelf in het ‘belangrijke telefoongesprek’ had aangedrongen op de noodzaak van de evacuatie van burgers uit Marioepol en de uitwisseling van gevangenen met Rusland.
De leiders hebben ook gesproken over de lopende onderhandelingen tussen Rusland en Oekraïne. Oekraïne heeft meerdere landen om veiligheidsgaranties gevraagd. Erdogan was in het gesprek met Zelensky positief hierover. Turkije is bereid garant te staan voor Oekraïne, zo werd eerder al bekend. Erdogan spreekt binnenkort ook Poetin via de telefoon.
13.55 | Kyiv biedt Moskou ontmoeting over staalfabriek Marioepol aan
Kyiv heeft Moskou aangeboden om te onderhandelen over de situatie rondom de staalfabriek van Azovstal in de stad Marioepol. De staalfabriek is het laatste Oekraïense bolwerk in de zuidelijke havenstad. De Oekraïense presidentieel adviseur Michailo Podoljak zei zondag op Twitter dat een “speciale onderhandelingsronde” over de uitwisseling van militairen mogelijk is.
Podoljak herhaalde ook de oproep van Kyiv tot een staakt-het-vuren tijdens het orthodoxe paasweekend. Hij bekritiseerde het feit dat de staalfabriek ondanks het paasfeest nog steeds beschoten zou worden met bommen en artillerie.
Poetin zei donderdag de aanval op de fabriek van Azovstal te stoppen en te kiezen voor een belegering. Maar zaterdag meldde de Oekraïense presidentiële adviseur Oleksij Arestovitsj dat de Russische luchtmacht de fabriek bombardeerde en dat grondtroepen het complex bestormden.
(1/2) Orthodox Easter 2022. But right now, RF is continuously attacking the Mariupol Azovstal. The place where our civilians & military are located is shelled with heavy air bombs & artillery. RF accumulates forces & equipment for the assault. Who gave the order "not to storm"?
— Михайло Подоляк (@Podolyak_M) April 24, 2022
12.43 | Oekraïners en Russen vieren ondanks oorlog paasfeest
In Oekraïne en Rusland wordt zondag ondanks de oorlog het orthodoxe paasfeest gevierd. Vooral in Oekraïne vindt de viering dit jaar op sombere wijze plaats. In Rusland bezocht Poetin rond middernacht een paasdienst, meldt het Russische staatspersbureau TASS. Hij overhandigde daar traditiegetrouw een paasei aan de leider van de Russisch-orthodoxe kerk.
De nachtelijke paasdiensten waren in Oekraïne allemaal afgelast. Vanwege de oorlog is voor het hele paasweekend een avondklok ingesteld. Zelensky drukte het volk zaterdagavond tijdens zijn dagelijkse toespraak nog eens op het hart om thuis te blijven.
Hij probeerde de Oekraïners ook moed in te spreken. Hij zei dat het slechts een kwestie van tijd is voordat iedereen in Oekraïne weer in vrede kan leven. “Rusland lijkt al jaren vast te zitten in de periode tussen de kruisiging en wederopstanding van Jezus, wanneer de dood zegeviert en God lijkt te zijn verdwenen”, zei de president. “Maar het leven zal de dood verslaan en dat wat kwaadaardig is zal bestraft worden.”
11.14 | Zwitserland blokkeert Duitse wapenlevering aan Oekraïne
De Zwitserse regering blokkeert een wapenlevering van Duitsland aan Oekraïne. Berlijn heeft twee verzoeken ingediend om in Zwitserland gemaakte munitie door te sturen, schrijft de Zwitserse krant SonntagsZeitung, maar die zijn allebei afgewezen.
Het Zwitserse ministerie van Economische Zaken verwijst in de krant naar de neutraliteit van het land en de strenge regels voor opnieuw exporteren van militair materiaal naar conflictgebieden. Duitsland gebruikt de munitie voor in eigen land gemaakte Marder-gevechtsvoertuigen die Oekraïne wil hebben.
Zwitserland heeft EU-sancties tegen Rusland keer op keer overgenomen. Dat is volgens de regering in Bern niet in strijd met de neutrale status van het land, maar het leveren van wapens wel. De Zwitserse afwijzing komt nu de Duitse bondskanselier Olaf Scholz steeds meer onder vuur ligt omdat zijn regering terughoudend is over het leveren van zware wapens.
8.25 | VK: Russisch leger stuit op sterk verzet in de Donbas
Het Russische leger stuit volgens het Verenigd Koninkrijk op sterk verzet van de Oekraïense troepen in de Donbas. Het Britse ministerie van Defensie meldt zondagochtend in zijn dagelijkse inlichtingenupdate dat Oekraïense troepen meerdere aanvallen hebben afgeslagen.
De Oekraïense strijdkrachten zouden het Russische leger “aanzienlijke schade” hebben toegebracht. Verdere details werden hier niet over gegeven. Oekraïne meldt zelf in 24 uur twaalf Russische aanvallen in de Donbas te hebben afgeslagen en onder meer vier tanks en vijf artilleriesystemen te hebben vernietigd.
Ondanks het verzet is Rusland er wel in geslaagd “wat terreinwinst” te boeken. Volgens de Britten wordt de effectiviteit van het Russische leger waarschijnlijk belemmerd door een slecht moraal onder militairen en de beperkte tijd om troepen van eerdere offensieven te reorganiseren en opnieuw te bewapenen.
6.15 | VN-chef Guterres maandag op bezoek bij Erdogan, daarna naar Poetin en Zelensky
VN-secretaris-generaal António Guterres gaat morgen op bezoek bij de Turkse president Erdogan. Dat meldt de VN. Turkije is namelijk een van de weinige landen die goede banden onderhouden met zowel Rusland als Oekraïne. Zo kan het land mogelijk een rol spelen bij nieuwe onderhandelingen tussen beide partijen.
Afgelopen week werd al bekend dat Guterres dinsdag naar Moskou afreist voor gesprekken met president Poetin en buitenlandminister Lavrov. Op donderdag is Guterres in Kyiv voor ontmoetingen met president Zelensky. Hij zal het met hen hebben over de vredesbesprekingen en noodhulp aan de bevolking.
Oekraïne heeft kritiek op de volgorde van Guterres’ bezoeken. “De oorlog vindt hier plaats, er liggen geen lijken op de straten van Moskou”, zei Zelensky zaterdag. “Het zou logisch zijn als hij eerst in Oekraïne langskomt, om de mensen hier te zien, en de gevolgen van de bezetting.”
00.20 | OVSE-waarnemers gevangengenomen in Oost-Oekraïne
De Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) zegt dat leden van haar waarnemersmissie in het oosten van Oekraïne gevangen zijn genomen. “We benutten alle mogelijke kanalen om hun vrijlating te bewerkstelligen.” Meer informatie is er niet. Een Britse diplomaat in Oostenrijk zei vrijdag dat pro-Russische separatisten de waarnemers gevangen hebben genomen.
De OVSE hield sinds 2014 toezicht in Oost-Oekraïne op de naleving van het bestand tussen de separatisten en het Oekraïense leger. Na de Russische inval in Oekraïne, trokken meerdere landen hun OVSE-waarnemers terug, waaronder ook Nederland. Het is niet bekend wat de nationaliteit van de gevangengenomen waarnemers is.
00.05 | ‘Zes doden door Russische beschietingen in Loehansk’
In Hirske, een dorp in de Oost-Oekraïense regio Loehansk, zijn zaterdag zes burgers gedood door Russische aanvallen, meldt de gouverneur van de regio. “De hele dag heeft de gemeenschap van Hirske te lijden gehad onder Russische aanvallen”, aldus Sergej Gajdaj op Telegram. “Zes inwoners van de gemeenschap hebben het leven gelaten.”
Donderdag meldde de gouverneur al dat 80 procent van de regio in Russische handen is. Voor het begin van de Russische inval op 24 februari controleerden de pro-Russische separatisten van de zelfverklaarde volksrepubliek Loehansk ongeveer 30 procent van de regio.
Liveblog oorlog in Oekraïne: 22 tot en met 23 april 2022
