Het Russische leger lijkt naast militaire doelwitten hun aanval ook op burgers te richten. Meer dan een miljoen Oekraïners zijn tot nu toe dan ook gevlucht naar het buitenland. De Tsjechische regering riep zelfs de noodtoestand uit vanwege de toestroom van vluchtelingen.

Rusland kondigde zondag aan zijn militaire activiteiten in Oekraïne uit te breiden met aanvallen op de Oekraïense wapenindustrie, zei de Russische minister van Defensie Igor Konasjenkov.

Maandagavond was de landelijke actiedag van Giro555, waar verschillende televisie- en radiozenders zich bij aansloten. Gedurende de dag is zo’n 85 miljoen euro opgehaald, waarmee de teller in totaal op ruim 106 miljoen euro is gekomen.

Lees hier het liveblog van 5 en 6 maart.

Liveblog Oekraïne

21.16 | Polen zet druk achter ruil gevechtsvliegtuigen voor Oekraïne

Polen zet druk op NAVO-partners om Oekraïne meer gevechtskracht in de lucht te geven. De regering in Warschau heeft besloten alle beschikbare MiG-jachtvliegtuigen gratis, direct en gevechtsklaar naar de Amerikaanse Ramstein-legerbasis in Duitsland te vliegen.

Piloten van de Oekraïense luchtmacht kunnen daarmee overweg en de regering in Kyiv heeft gevraagd om ondersteuning. De Poolse regering maakte eerder duidelijk geen gevechtsvliegtuigen naar Oekraïne te sturen en het bevriende buurland ook niet toe te staan zijn vliegvelden te gebruiken.

De toestellen worden als het aan Polen ligt overgedragen aan de Amerikaanse luchtmacht, die dan wel F16-jachtvliegtuigen moet leveren om de Poolse verdediging op peil te houden. Warschau zegt aan alle voorwaarden die Washington stelt te willen voldoen, maar er zijn signalen dat de VS vooralsnog terughoudend reageren op de voorgelegde deal. De door Polen gewenste ruil hangt al een tijd in de lucht, maar NAVO-landen willen niet betrokken raken in gevechten met Rusland in Oekraïne, ook niet indirect.

20.25 | Rusland kondigt nieuw ‘humanitair’ bestand af voor woensdag

Rusland heeft voor woensdagochtend in Oekraïne een nieuw staakt-het-vuren afgekondigd dat evacuaties uit vijf belegerde steden mogelijk moet maken. Dat melden Russische persbureaus. Het zou onder meer gelden voor de hoofdstad Kyiv, Marioepol en Soemy. Uit laatstgenoemde, Noord-Oekraïense stad konden dinsdag duizenden mensen vertrekken.

18.47 | President Oekraïne tegen Brits parlement: vechten tot het einde

“We zullen vechten tot het einde.” Dat zei de Oekraïense president Volodymyr Zelensky in een videoboodschap aan het Britse parlement. De leider van het door Rusland aangevallen Oost-Europese land verwees daarmee naar de beroemde oorlogstoespraak die de Britse premier Winston Churchill in 1940 hield.

Zelensky riep het Westen nogmaals op meer hulp te bieden. Hij kreeg voor en na zijn toespraak een staande ovatie van de afgevaardigden.

De president uitte zijn grote dankbaarheid voor de steun van de Britse premier Boris Johnson. Johnson zelf verklaarde alles te doen wat kan totdat de Russische president Poetin “faalt”.

18.03 | Oproep UNESCO voor betere bescherming Oekraïens erfgoed

VN-organisatie UNESCO roept op tot betere bescherming van het culturele erfgoed in Oekraïne nu de Russische invasie verwoesting zaait in het land. De bescherming moet ook de vrede bevorderen, zegt UNESCO-directeur Audrey Azoulay in een verklaring.

UNESCO zegt constant contact te hebben met instellingen in Oekraïne over erfgoed en monumenten met een beschermde status. De bekendste is de Sint-Sophiakathedraal in Kyiv.

De in Parijs gevestigde organisatie brengt met behulp van satellietbeelden in kaart welke bijzondere culturele plekken schade hebben opgelopen door de oorlog.

17.30 | Inlichtingenchef VS: Poetin laat zich niet afschrikken

De Amerikaanse inlichtingenchef Avril Haines verwacht niet dat de Russische president Vladimir Poetin wordt afgeschrikt door de gevolgen van internationale sancties en tegenslagen in Oekraïne. Ze denkt eerder dat de strijd in het land daarmee mogelijk verder wordt opgevoerd.

“Onze analisten zijn van mening dat het onwaarschijnlijk is dat Poetin zich door dergelijke tegenslagen laat afschrikken en in plaats daarvan kan escaleren”, zei ze tijdens een hoorzitting in het Huis van Afgevaardigden over wereldwijde bedreigingen.

CIA-baas William Burns sprak dezelfde verwachting uit. “Ik denk dat Poetin op dit moment boos en gefrustreerd is. Hij zal waarschijnlijk zijn inspanningen verdubbelen en proberen het Oekraïense leger te verslaan zonder rekening te houden met burgerslachtoffers”, aldus Burns.

De CIA-directeur vertelde de parlementsleden dat tussen tweeduizend en vierduizend Russische militairen zijn gesneuveld tijdens gevechten in Oekraïne. In Moskou werd afgelopen week nog gesproken over circa 500 omgekomen soldaten, terwijl Oekraïne het zondag op meer dan 11.000 manschappen hield.

17.29 | Oekraïne: meer dan 60 ziekenhuizen dicht door Russische aanvallen

Door Russische aanvallen kunnen inmiddels meer dan zestig ziekenhuizen in Oekraïne niet meer functioneren. Volgens de minister van Volksgezondheid hebben “terroristen uit het agressorland 61 ziekenhuizen buiten werking gesteld”.

Verder zei de minister op televisie dat de autoriteiten niet in staat zijn dringend noodzakelijke medische spullen te leveren aan plaatsen bij de frontlijn. Dat komt door het gebrek aan zogenoemde humanitaire corridors, veilige routes om te vluchten of humanitaire hulp te leveren. Rusland ontkent aanvallen op burgerdoelen.

16.33 | Moskou: meer dan 2,5 miljoen aanvragen voor vertrek uit Oekraïne

Meer dan 2,5 miljoen mensen in Oekraïne hebben volgens Moskou gevraagd om naar Rusland te worden gebracht. Ze zouden zich via verschillende communicatiekanalen tot het land hebben gewend, zegt het Russische ministerie van Defensie dinsdag. Het zou gaan om evacuaties uit meer dan 1.900 locaties. De cijfers konden niet onafhankelijk worden geverifieerd.

In Oekraïne woont een grote Russischsprekende minderheid. Een van de redenen die de Russische president Vladimir Poetin aanvoerde voor de inval in het buurland, was dat deze mensen moesten worden beschermd tegen “genocide”. Er is geen bewijs voor de beschuldigingen.

De Verenigde Naties meldden eerder dinsdag dat meer dan 2 miljoen mensen Oekraïne sinds het begin van de invasie hebben verlaten. De meesten gingen naar Polen, maar ook Hongarije, Roemenië, Moldavië en Slowakije kregen vluchtelingen aan de grens. Dat zei een woordvoerster van VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR.

Volgens Russische gegevens zijn sinds de invasie op 24 februari meer dan 174.000 mensen gered uit het buurland, onder wie 44.250 kinderen. De afgelopen weken zijn veel mensen naar Rusland gebracht, vooral uit de separatistische gebieden in Oost-Oekraïne.

15.00 | VN: 474 bevestigde burgerdoden in Oekraïne

In Oekraïne zijn sinds het begin van de Russische invasie 474 dodelijke burgerslachtoffers bevestigd, meldt het mensenrechtenkantoor van de Verenigde Naties. Dat tekent aan dat het werkelijke aantal aanzienlijk hoger is, omdat recente meldingen van honderden slachtoffers uit steden als Marioepol, Volnovatsja en Izioem nog niet zijn geverifieerd en verwerkt.

De teller stond een dag eerder op 406. Het aantal door de VN bevestigde gewonde burgers is met 60 gestegen tot 861. De aantallen die de Oekraïense autoriteiten melden liggen stukken hoger en lopen in de duizenden.

13.55 | Zelensky bereid tot dialoog over Krim en Donbas 

President Volodymyr Zelensky van Oekraïne heeft gezegd bereid te zijn te praten met Rusland over de status van de separatistische regio’s in het oosten van zijn land, in de regio Donbas en over de Krim, dat Rusland in 2014 inlijfde. Hij zei dat in een vraaggesprek met de Amerikaanse omroep ABC. Hij beklemtoonde niet te capituleren en de afgescheiden volksrepubliekjes, Donetsk en Loehansk, niet te zullen erkennen. Hij aanvaardt ook niet dat de Krim Russisch is.

Maar hij zei “wél bereid te zijn tot een dialoog over de kwesties, om een compromis te vinden hoe die regio’s verdergaan”. Hij heeft opnieuw zijn Russische ambtgenoot Vladimir Poetin opgeroepen direct te onderhandelen met Oekraïne.

Donderdag spreken waarschijnlijk de ministers van Buitenlandse Zaken van Oekraïne en Rusland elkaar in de Turkse badplaats Antalya. In het zuidoosten van Belarus zijn tot dusver drie gespreksrondes geweest tussen delegaties uit de twee landen. Er zijn ook plaatselijke bestanden afgekondigd door beide partijen.

13.45 | Oekraïne ziet vertraging van opmars Russische troepen

De opmars van de Russische troepen in Oekraïne is aanzienlijk vertraagd en op sommige plekken zelfs tot stilstand gekomen, aldus een adviseur van president Volodymyr Zelensky. “De strijdkrachten die blijven oprukken, rukken op in kleine groepen.”

De adviseur meldt in een op televisie uitgezonden briefing dat het Oekraïense leger op sommige plekken is begonnen met de tegenaanval. Sinds het begin van de Russische invasie op 24 februari worden Oekraïense gebieden vanuit het noorden, westen en zuiden aangevallen. De grootste stad die Rusland heeft bezet is de havenstad Cherson in het zuiden van Oekraïne, die voor de invasie bijna 300.000 inwoners had.

13.41 | Tijdelijk staakt-het-vuren in Soemy houdt stand, evacuaties bezig 

Een tijdelijk staakt-het-vuren rond de Oekraïense stad Soemy wordt grotendeels nageleefd, zegt de regionale gouverneur. Hierdoor kunnen volgens hem burgers, onder wie ongeveer duizend buitenlandse studenten, via een zogenoemde humanitaire corridor worden geëvacueerd.

Konvooien van twintig tot dertig auto’s vertrokken in golven, zei gouverneur Dmitro Zjivitskii op televisie. Het Russische ministerie van Defensie meldde later dinsdag dat 723 mensen, onder wie 576 met de Indiase nationaliteit, zijn geëvacueerd naar de Poolse grens.

Voor vijf belegerde Oekraïense steden zijn vluchtroutes open voor mensen die willen vertrekken, maakte het Russische ministerie van Defensie eerder bekend. Het gaat om Kyiv, Charkov, Marioepol, Soemy en Tsjernihiv. Bij Marioepol werden dertig bussen op pad gestuurd op burgers op te pikken via een humanitaire corridor naar door Oekraïne gecontroleerd gebied. Kort daarna beschuldigden de Oekraïners de Russen ervan de corridor te beschieten.

12.06 | Oekraïne: Russen respecteren humanitaire corridor Marioepol niet

Het Oekraïense ministerie van Defensie beschuldigt de Russen ervan de humanitaire corridor in de zuidoostelijke havenstad Marioepol niet te respecteren. ‘De vijand lanceerde een aanval precies in de richting van de humanitaire corridor’, aldus het ministerie op Facebook. Ook meldt het dat het Russische leger ‘kinderen, vrouwen en ouderen de stad niet wil laten verlaten’.

Vicepremier Irina Veresjtsjoek maakte even daarvoor op televisie bekend dat dertig bussen onderweg waren naar de belegerde Oekraïense stad. De voertuigen zijn bedoeld om evacués op te pikken via een humanitaire corridor. Al zei ze toen al dat er tekenen waren dat Russische troepen in de richting schoten van een route voor humanitaire hulp, zonder verdere details te geven.

Ceasefire violated! Russian forces are now shelling the humanitarian corridor from Zaporizhzhia to Mariupol. 8 trucks + 30 buses ready to deliver humanitarian aid to Mariupol and to evac civilians to Zaporizhzhia. Pressure on Russia MUST step up to make it uphold its commitments.

— Oleg Nikolenko (@OlegNikolenko_) March 8, 2022

11.38 | President Zelensky klaagt over loze beloften Westen

De Oekraïense president Volodymyr Zelensky klaagt in een videoboodschap over de loze beloften van het Westen. “Ik hoor al dertien dagen beloftes, dat we luchtsteun krijgen, dat we vliegtuigen krijgen. Maar in het Westen wordt er al dertien dagen geen besluit over genomen.”

Zelensky hamert erop dat er een no-flyzone moet komen “om de Russische moordenaars” uit het Oekraïense luchtruim te houden. Maar de VS en de NAVO willen dat niet omdat ze dan actief deelnemen aan de oorlog.

11.37 | Ruim 2 miljoen mensen gevlucht uit Oekraïne

Het aantal vluchtelingen uit Oekraïne heeft de grens van 2 miljoen gepasseerd. Sinds het begin van de Russische invasie op 24 februari zijn in totaal 2.011.312 mensen gevlucht naar buurlanden. Dat blijkt dinsdagochtend uit nieuwe cijfers van VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR.

Maandag ging het nog om ruim 1,7 miljoen vluchtelingen. Vluchtende Oekraïners steken vooral de grens naar Polen over. De Poolse grenswacht registreert tot nu toe ruim 1,2 miljoen vluchtelingen. Een deel van deze groep reist door naar andere landen in Europa. Omdat in de Europese Unie geen grenscontroles zijn, is niet duidelijk hoeveel vluchtelingen zijn aangekomen in bijvoorbeeld Nederland.

De Verenigde Naties schatten dat het aantal vluchtelingen kan oplopen tot 5 miljoen. Na de eerste vluchtelingenstroom komt waarschijnlijk een tweede golf van meer kwetsbare vluchtelingen. “Als de oorlog voortduurt, zullen we mensen gaan zien die geen middelen en ook geen connecties hebben”, aldus UNHCR-hoofd Filippo Grandi.

11.22 | Rusland wil graag terug naar ‘vredig samenleven’ uit Koude Oorlog

Rusland heeft opgeroepen terug te keren naar “de vreedzame coëxistentie” tussen Moskou en Washington uit de tijd van de Koude Oorlog. Dit oppert het ministerie van Buitenlandse Zaken in Moskou. Het land blijft bereid “een eerlijke en respectvolle dialoog” aan te gaan met de Verenigde Staten en hoopt dat er weer normale relaties tussen de twee kunnen komen.

In de boodschap doelt het Kremlin op de periode tussen 1947 en 1989. Tijdens de Koude Oorlog tussen het Westen en de communistische Sovjet-Unie vermeden de grootmachten directe confrontaties met elkaar zo veel mogelijk.

10.59 | Tientallen burgerdoden door luchtaanvallen op Soemy

Zeker 21 burgers zijn in de Oekraïense stad Soemy omgekomen door luchtaanvallen van het Russische leger. Onder de slachtoffers zouden ook twee kinderen zijn. De informatie is afkomstig van de regionale autoriteiten en is niet onafhankelijk geverifieerd.

De Oekraïense hulpdiensten zeiden maandagavond dat “vijandelijke vliegtuigen” appartementencomplexen aanvielen. Lichamen van de slachtoffers zijn in de vroege ochtend geborgen.

Na afspraken met Rusland worden inwoners dinsdag voor het eerst via een humanitaire corridor uit de stad geëvacueerd.

10.48 | Oud-president Oekraïne roept Zelensky op de oorlog te staken

De verbannen Oekraïens oud-president Viktor Janoekovitsj vindt dat staatshoofd Volodymyr Zelensky op moet geven in de oorlog tegen Rusland. ‘U bent persoonlijk verplicht het bloedvergieten te stoppen en koste wat kost een vredesakkoord te sluiten’, schreef de pro-Russische politicus in een bericht dat dinsdag door het Russische staatspersbureau RIA Novosti is verspreid.

‘Dit is wat Oekraïne, de Donbas en Rusland van u verwachten’, zei de ex-president. Volgens hem zouden de westerse partners van Kyiv zo’n stap ook toejuichen.

Janoekovitsj is in 2014 afgezet tijdens protesten door pro-westerse demonstranten. Sindsdien leeft de 71-jarige in ballingschap in Rusland. In zijn thuisland is hij bij verstek veroordeeld tot dertien jaar gevangenisstraf wegens hoogverraad.

09.42 | Opvang Harskamp vol, dringend nieuwe opvanglocaties nodig

De opvang voor Oekraïners in Harskamp is afgelopen nacht helemaal vol geraakt. Vanwege de drukte moesten mensen op noodbedden slapen in ruimtes die daarvoor niet bestemd zijn. Dat meldt zo meldt het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) dinsdag.

Volgens het COA kunnen er in Harskamp geen nieuwe vluchtelingen meer bij. Zij moeten zich nu elders melden.

09.12 | Vluchtroutes open in vijf Oekraïense steden volgens Rusland

Voor vijf belegerde Oekraïense steden zijn vluchtroutes open voor mensen die willen vertrekken. Dat meldt het Russische ministerie van Defensie. Het gaat om Kyiv, Charkiv, Marioepol, Soemy en Tsjernihiv. Het is de bedoeling dat de strijdende partijen zich aan een wapenstilstand houden om het gebruik van de humanitaire corridors mogelijk te maken. Dat mislukte eerder in met name Marioepol.

De Oekraïense vicepremier Irina Veresjtsjoek maakte voor de Russische aankondiging bekend dat de humanitaire corridor voor inwoners van Soemy, in het noordoosten van Oekraïne, open zou gaan. Er is niets gezegd over de andere steden.

Burgers van Soemy kunnen eerst in bussen en daarna met eigen voertuigen vertrekken, zei Veresjtsjoek. De vicepremier verklaarde dat er afspraken waren gemaakt met Rusland. Dat land had een staakt-het-vuren voor vijf steden voorgesteld, zodat de inwoners kunnen evacueren.

Afgelopen week zijn ook al humanitaire corridors afgesproken, maar op meerdere plekken hielden toen de beschietingen aan. Het is niet duidelijk hoeveel mensen er gebruik van maakten. Bovendien leidden de humanitaire corridors naar Rusland en Belarus.

08.48 | Ongeveer 1,2 miljoen Oekraïners gevlucht naar Polen

Ongeveer 1,2 miljoen mensen uit Oekraïne zijn de grens naar buurland Polen overgestoken. De nieuwe cijfers van de Poolse grenswacht laten opnieuw een flinke stijging zien van het aantal gearriveerde vluchtelingen. Een dag eerder waren het er iets meer dan 1 miljoen.

Sinds het begin van de Russische invasie in Oekraïne op 24 februari vluchten Oekraïners massaal richting Polen, maar ook andere buurlanden krijgen te maken met een stroom aan vluchtelingen. Het is niet duidelijk hoeveel mensen vanuit deze landen zijn doorgereisd naar andere delen van Europa.

07.05 | Human Rights Watch: Russisch leger viel vluchtende burgers aan

Russische soldaten voerden zondag enkele uren lang aanvallen uit op een kruispunt in een stadje ten westen van Kyiv. Daar waren honderden burgers die de hoofdstad probeerden te ontvluchten. Dat rapporteert mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch (HRW) op basis van ooggetuigen en beeldanalyses. Volgens de lokale burgemeester vielen er acht doden, onder wie twee kinderen.

Er waren ook enkele Oekraïense militairen aanwezig op het kruispunt, maar die waren in de minderheid, zegt HRW. De Oekraïense soldaten die zich op het kruispunt bevonden hielpen de vluchtelingen met hun bagage. Een paar honderd meter verderop waren Russische en Oekraïense troepen met elkaar in gevecht. Volgens HRW vuurden de Russen mogelijk bewust projectielen af richting het kruispunt.

“Het urenlange bombardement op een locatie met evacuerende burgers verhoogt onze zorgen dat Russische troepen willekeurige of onevenredige aanvallen uitvoeren en dat ze niet alle mogelijke voorzorgen nemen om burgerdoden te voorkomen”, zegt Richard Weir, onderzoeker bij HRW.

06.44 | Moskou dreigt met dichtdraaien van de gaskraan

Rusland dreigt Europa af te sluiten van Russisch gas. Dat meldt The Guardian. Volgens het Kremlin zou dat de prijs voor olie in rap tempo doen stijgen tot zo’n 300 dollar per vat. Dat is ongeveer het dubbele van de huidige prijs. Het dreigement is een reactie op de economische sancties van het Westen, zoals een stop op de import van gas.

Donderdag komen Europese leiders samen in Versailles, Frankrijk. Daar zal onder andere de gas- en olietoevoer vanuit Rusland worden besproken. Maar vanuit Moscow wordt nu gewaarschuwd dat de regeringsleiders goed moeten nadenken over hun volgende stap en de gevolgen daarvan voor de wereldeconomie. “Het afwijzen van Russisch olie zou leiden tot catastrofale gevolgen voor de wereldmarkt”, waarschuwde Russisch vicepremier Alexander Novak.

04.22 | Oekraïense buitenlandminister bevestigt ontmoeting met Lavrov

De Oekraïense buitenlandminister Dmitro Koeleba bevestigt dat hij deze week zijn Russische ambtgenoot Sergej Lavrov ontmoet in Turkije. De ontmoeting is maandag gemeld door de Turkse minister van Buitenlandse Zaken Mevlut Cavusoglu.

Volgens Koeleba staat de ontmoeting gepland op 10 maart. “Als hij naar Antalya vliegt, doe ik dat ook. Laten we gaan zitten en praten”, aldus de Oekraïner. Als Lavrov bereid is een serieus gesprek te hebben, praten we “van diplomaat tot diplomaat”, zei Koeleba. “Maar als hij de absurde propaganda van de laatste tijd herhaalt, zal ik hem de harde waarheid die hij verdient vertellen”, aldus de Oekraïense buitenlandminister.

Volgens Koeleba sluit Oekraïne niet uit dat de president Volodymiyr Zelensky op enig moment direct in gesprek gaat met zijn Russische collega Vladimir Poetin. “Onze president is nergens bang voor, zelfs niet voor een directe ontmoeting met Poetin. Als Poetin ook niet bang is, laat hem dan naar de bijeenkomst komen en praten”, zei Koeleba.

NAVO-lidstaat Turkije bood al eerder bemiddeling in het conflict aan. Ankara onderhoudt dan ook goede relaties met beide landen. President Recep Tayyip Erdogan vroeg zijn Russische ambtgenoot Vladimir Poetin vorige week nog telefonisch de oorlog te beëindigen en op hoog niveau te gaan onderhandelen over een blijvende wapenstilstand en evacuatie van burgers. Tijdens dat gesprek zou de afspraak voor de ontmoeting van de buitenlandministers overeen zijn gekomen.

04.12 | Google: hackers uit Rusland en Belarus richten zich op Oekraïne

Russische hackers zijn in de afgelopen weken druk bezig zijn geweest met spionage, phishing en andere aanvallen gericht op Oekraïne en de Europese bondgenoten. Dat constateert een speciale afdeling tegen cybercrime van internetbedrijf Google.

De Threat Analysis Group van Google richt op het verstoren van activiteiten van hackers en gebruikers waarschuwt. De afdeling meldde maandag in een blog dat in de afgelopen twee weken de Russische hackers van Fancy Bear phishing-emails stuurden naar het Oekraïense mediabedrijf UkrNet. Met phishing-berichten proberen hackers inloggegevens van gebruikers te achterhalen.

Rusland ontkent dat het hackers op haar vijanden afstuurt. Google maakte niet bekend of de pogingen succesvol waren. Het bedrijf meldde ook activiteiten van hackers uit Belarus gericht op de Poolse en Oekraïense overheid. Daarnaast zouden in China gevestigde hackers belagen sturen naar “Europese entiteiten” met daarin virussen.

01.36 | Zelensky heeft geen plannen om Kyiv te verlaten

De Oekraïense president Volodymyr Zelensky blijft in Kyiv. Dat zegt hij in een nieuwe video op Telegram. Hij verklaarde dat hij zich niet ergens zou verschuilen en dat hij niet bang is.

“Vandaag is de twaalfde nacht van onze strijd”, zei Zelensky, “we zijn hier allemaal op onze plek, iedereen is aan het werk. Iedereen is waar hij moet zijn. Ik ben in Kyiv, mijn team is bij me.”

Zelensky zei ook de vredesonderhandelingen met Rusland door te zetten. “We zijn realistisch. Dat is waarom we blijven praten. We zullen blijven aandringen op onderhandelingen tot we onze mensen kunnen vertellen dat we een weg naar de vrede gevonden hebben.”

Dinsdag 8 maart

23.10 | Rusland kondigt opnieuw lokaal staakt-het-vuren aan

Rusland heeft maandagavond opnieuw een lokaal staakt-het-vuren afgekondigd in de Oekraïense steden Kyiv, Charkiv, Marioepol, Soemy en Tsjernihiv. Dat meldt het Russische staatspersbureau RIA Novosti. Dat moet dinsdag 10.00 uur Russische tijd (08.00 uur Nederlandse tijd) ingaan.

De gevechtspauze moet evacuatie van Oekraïense burgers via zogenoemde humanitaire corridors mogelijk maken. Dat kondigt het Russische ministerie van Defensie aan.

Het Russische ministerie van Defensie kondigde maandagmorgen vroeg ook vluchtroutes aan bij Kyiv, Charkiv, Soemy en Marioepol. RIA publiceerde plattegronden waarop te zien was dat veel van deze corridors naar Rusland en Belarus leiden. Kyiv veroordeelde de aankondiging direct als een “immorele stunt”.

22:52 Kabinet: 15 miljoen euro erbij voor noodhulp Oekraïne

Het kabinet trekt nog eens 15 miljoen euro uit voor noodhulp voor de slachtoffers van de oorlog in Oekraïne. Dat heeft minister Liesje Schreinemacher (Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking) maandag bekendgemaakt in de televisie-uitzending van Giro 555.

Het geld gaat naar internationale hulporganisaties om zowel mensen binnen Oekraïne, als vluchtelingen in de buurlanden te helpen met onder meer voedsel, water en medische zorg. Tot dusver trok Nederland al 24,5 miljoen euro uit voor noodhulp, sinds de oorlog anderhalve week geleden uitbrak.

Met de extra noodhulp komt het totaal nu dus uit op zo’n 40 miljoen euro.

22:05 | VN-noodhulpchef roept op tot veilige doorgang Oekraïense burgers

Noodhulpcoördinator Martin Griffiths van de Verenigde Naties heeft maandag de strijdende partijen in Oekraïne opgeroepen burgers veilige doorgang te verlenen om gebieden waar gevechten gaande zijn te kunnen verlaten. Ook zouden ze zelf moeten kunnen kiezen in welke richting ze vertrekken.

Griffiths pleitte ook voor veilige doorgang van humanitaire goederen naar gebieden waar die nodig zijn. De coördinator vertelde de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties dat zijn kantoor een team naar Moskou heeft gestuurd om hulp in het gebied beter te kunnen coördineren.

19:21 | Oekraïne iets positiever over vluchtroutes na overleg met Russen

Volgens Oekraïne heeft de derde ronde van vredesoverleg met de Russen geleid tot kleine positieve ontwikkelingen bij de vluchtroutes van burgers uit belaagde Oekraïense steden. Het gaat om de zogenoemde humanitaire corridors. Volgens de Oekraïense onderhandelaars is er echter geen resultaat geboekt dat de situatie “belangrijk” verbetert. Zij spraken wel over intensief overleg. De Russen vonden het na afloop nog te vroeg om over iets positiefs te spreken.

De corridors waren bij het vorige overleg afgelopen donderdag overeengekomen. Maar Oekraïners en Russen verwijten elkaar de wapenstilstand tijdens evacuaties te schenden, waardoor er bijvoorbeeld uit de havenstad Marioepol nauwelijks inwoners konden vertrekken. De Oekraïense regering in Kyiv is er ook verbolgen over dat door de Russen geplande vluchtroutes naar Rusland en bondgenoot Belarus leiden, dus naar gebied van de vijand.

18:50 | Oekraïne schat schade door Russische inval op 10 miljard dollar

Sinds Rusland Oekraïne is binnengevallen is tot en met zondag voor ongeveer 10 miljard dollar (pakweg 9,2 miljard euro) aan schade veroorzaakt aan de infrastructuur van het land, meldt minister van Infrastructuur Oleksandr Koebrakov. “De meeste beschadigde constructies zullen binnen een jaar worden gerepareerd, en de moeilijkste over twee jaar”, aldus de minister op tv.

Een Amerikaanse functionaris van het ministerie van Defensie zegt dat Rusland sinds het begin van de invasie meer dan 625 raketten op Oekraïense doelen heeft afgeschoten.

Koebrakov zei dat zondag 40.000 mensen zijn geëvacueerd uit de oostelijke stad Charkov. Oekraïne heeft een beroep gedaan op Rusland om burgers ook andere steden te laten verlaten. Vadim Denisenko, een adviseur van de Oekraïense minister van Binnenlandse Zaken, zei dat 4000 burgers nog moeten worden weggehaald uit buitenwijken van de hoofdstad Kyiv.

“Rusland doet er alles aan om humanitaire corridors te voorkomen”, aldus Denisenko.

17:17 | Oekraïne: minstens 13 burgerdoden door luchtaanval in Makariv

Door een Russische luchtaanval ten westen van de Oekraïense hoofdstad Kyiv zijn ten minste dertien burgers omgekomen, meldt het Oekraïense ministerie van Binnenlandse Zaken. Een granaat raakte een grote bakkerij in de stad Makariv, aldus het ministerie. Vijf mensen werden levend onder het puin vandaan gehaald. Er waren zo’n dertig mensen aanwezig.

Russische troepen bevinden zich ten noordwesten van Kyiv en proberen ook vanuit het westen op te rukken naar de hoofdstad. Rusland houdt vol dat zijn troepen geen burgerdoelen in Oekraïne aanvallen.

15:42 | Kernlaboratorium Oekraïne vernietigd, geen radioactiviteit

Tijdens een Russische aanval is een kernlaboratorium in de Oekraïense stad Charkov vernietigd. Volgens het internationaal atoomenergieagentschap IAEA is er geen radioactieve straling gemeten. In de onderzoeksinstelling, deels gebouwd met Amerikaanse steun, werd een kleine voorraad nucleair materiaal bewaard.

Volgens het Russische ministerie van Defensie hadden Oekraïense troepen de nucleaire faciliteit voorzien van explosieven. Door de reactor op te blazen kunnen ze het Russische leger ervan beschuldigen de reactor te hebben aangevallen met raketten, aldus Russische staatsmedia.

Het IAEA riep opnieuw op tot onderhandelingen met Kiev en Moskou over veiligheidsgaranties voor de vele kerncentrales en nucleaire onderzoeksinstallaties in het door Rusland aangevallen land. Bijna elke dag is er wel een incident, waarschuwde de nucleaire waakhond.

Tot nog toe namen Russische troepen de voormalige, in 1986 deels ontplofte kerncentrale in Tsjernobyl in, gevolgd door de nog werkende kerncentrale in Zaporizja. Bij de aanval op Zaporizja, de grootste atoomcentrale van Europa, ontstond een brand in een bijgebouw van de centrale. Rusland beweert dat Oekraïense “saboteurs” de brand tijdens gevechten hebben veroorzaakt. De Oekraïense president Volodymyr Zelensky sprak over een gerichte beschieting van de reactorblokken door Russische tanks.

15:38 | Rusland legt eerste boetes op voor ‘nepnieuws’ over leger

Rusland heeft de eerste boetes opgelegd voor vermeend nepnieuws over het leger, op basis van een wet die het parlement in Moskou vorige week aannam. Die voorziet in boetes en celstraffen tot vijftien jaar, reden voor tal van westerse media om hun verslaggevers uit het land terug te halen.

Een 26-jarige man uit de stad Pljos kreeg een boete van 30.000 roebel (200 euro) omdat hij minachtende teksten over het leger had geschreven, oordeelde een rechtbank ten noordoosten van Moskou. Het Russische nieuwsmedium Meduza gaf een overzicht van een aantal andere veroordelingen. Zo kreeg een man uit de stad Kostroma een boete van omgerekend 200 euro omdat hij een poster bij zich had waarop stond dat de Russische invasie in Oekraïne een “speciale operatie is voor de belastingen”.

De Russische regering noemt de actie in het buurland een “speciale militaire operatie” en verbiedt media die aan te duiden als invasie of oorlog. Demonstraties in Moskou tegen de oorlog zijn ook verboden. De autoriteiten hebben duizenden arrestaties verricht.

15:21 | Russische en Oekraïense legers vechten om vliegveld Mykolajiv

De Russische en Oekraïense legers vechten in het zuiden van Oekraïne om de controle over het vliegveld van Mykolajiv. De Russen claimden de luchthaven maandagochtend, maar enkele uren later zei de regionale gouverneur dat het Oekraïense leger het gebied had heroverd.

Gouverneur Vitali Kim meldt dat het vliegveld wordt aangevallen door onder meer Russische tanks. Eerder zei hij in een videoboodschap dat de Russische militairen “waren weggejaagd”. De luchthaven ligt in het noorden van Mykolajiv, een havenstad met bijna een half miljoen inwoners. Russische militairen vielen de stad vorige week vrijdag binnen.

14:58 | VN: meer dan 400 burgers omgekomen in Oekraïne

Door de oorlog in Oekraïne zijn volgens de Verenigde Naties zeker 406 burgers om het leven gekomen, onder wie 27 kinderen. Daarnaast zijn 801 mensen gewond geraakt.

Het VN-mensenrechtenkantoor denkt dat het aantal slachtoffers in werkelijkheid veel hoger is. Er wordt nu alleen melding gemaakt van de bevestigde gevallen. Bij de update van zondag lag het dodental op 364.

Charkov, de tweede stad van Oekraïne, meldt maandag dat in de stad sinds het begin van de Russische inval 133 burgers zijn omgekomen. Onder de slachtoffers zijn ook vijf kinderen. Naast burgers zijn in Charkov ook 76 Oekraïense soldaten gedood bij de gevechten in en rond de stad, aldus de lokale autoriteiten.

Rusland stelt dat zijn leger in Oekraïne zich enkel richt op militaire doelen, maar vanuit Oekraïne komen veel meldingen – en beelden – van aanvallen op onder meer woonwijken.

14:22 | Ruim 900 Oekraïense plaatsen zonder stroom, verwarming en water

Door Russische aanvallen zitten inmiddels meer dan 900 plaatsen in Oekraïne zonder elektriciteit, water en verwarming. Rusland heeft 202 scholen, 34 ziekenhuizen en ruim 1500 woongebouwen beschadigd of vernietigd, zei een adviseur van de Oekraïense president op Twitter.

Hij noemde de Russen de barbaren van de 21e eeuw. Volgens het ministerie van Energie hebben 646.000 mensen in heel Oekraïne geen stroom, 130.000 mensen geen gas.

14.05 | Rusland wil aanval stoppen als Oekraïne aan voorwaarden tegemoetkomt

Rusland legt de wapens neer als Oekraïne aan de voorwaarden van het land voldoet. De voorwaarden zijn: per direct stoppen met vechten, de Krim erkennen als Russisch grondgebied, neutraliteit opnemen in de grondwet en de separatistische republieken Donetsk en Loegansk erkennen als onafhankelijke staten.

Op het moment dat Oekraïne dit doet, dan zal de “speciale operatie” in Oekraïne onmiddellijk stopgezet worden.

13.25 | Buitenlandministers Rusland en Oekraïne treffen elkaar in Turkije

De Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov en zijn Oekraïense ambtgenoot Dmitro Koeleba ontmoeten elkaar donderdag in het zuiden van Turkije om te praten over Oekraïne. Hun Turkse collega Mevlut Cavusoglu heeft dat gemeld en Moskou heeft de afspraak volgens Russische media bevestigd.

Koeleba zei dit weekend open te staan voor gesprekken met Lavrov, zolang die “betekenisvol” zijn. Cavusoglu neemt de rol van bemiddelaar op zich.

NAVO-lidstaat Turkije had eerder bemiddeling in het conflict aangeboden en sprak de hoop uit dat op een eerder geplande conferentie in de Zuid-Turkse kustplaats Antalya stappen kunnen worden gezet. Ankara onderhoudt goede relaties met beide landen.

Maandagmiddag staat een derde overlegronde gepland tussen Rusland en Oekraïne in Belarus. De verwachtingen zijn niet hooggespannen.

11.17 | Evacuatie uit Marioepol mislukt door mijnen op de afgesproken route

Afgelopen weekend is de evacuatie uit Marioepol mislukt. Een van de redenen: er lagen mijnen op de route de stad uit.

“Het moet voor alle partijen volstrekt helder zijn wat de afspraken zijn voor wij ze kunnen uitvoeren”, aldus Dominik Stillhart van het International Rode Kruis tegen de BBC.

11.14 | Rusland: ‘Delegatie onderweg naar onderhandelingen met Oekraïne’

Een Russische delegatie is onderweg naar Belarus voor nieuwe onderhandelingen met Oekraïne, meldt het door de Russische staat gefinancierde medium Sputnik.

Naar verwachting treffen de Russische delegatie en een delegatie uit Oekraïne elkaar later op de dag voor de derde keer voor overleg in een poging om het conflict te beëindigen. De twee eerdere rondes leverden geen concrete doorbraak op.

Het is nog onduidelijk op welk tijdstip de twee partijen elkaar treffen. Voor zover bekend is de Oekraïense delegatie nog niet richting Belarus vertrokken.

10.40 | Rusland ontbreekt bij zitting hoogste VN-hof over Oekraïne

Rusland komt niet opdagen bij de zaak die Oekraïne heeft aangespannen bij het Internationaal Gerechtshof (ICJ) in Den Haag. De Russische ambassadeur in Nederland heeft dat doorgegeven, liet het ICJ maandag bij het begin van de zaak weten. De reden is niet bekendgemaakt.

Het Internationaal Gerechtshof is het hoogste juridische orgaan van de Verenigde Naties. Het is gevestigd in het Vredespaleis in Den Haag.

De zaak gaat over de aanloop naar de Russische invasie in Oekraïne. Rusland beschuldigde Oekraïne toen van een genocide op Russischtalige en pro-Russische inwoners van de afvallige regio’s Donetsk en Loehansk.

Moskou besloot eerst de onafhankelijkheid van die twee regio’s te erkennen en viel daarna Oekraïne binnen. Volgens Rusland was de inval (“speciale militaire operatie”) gerechtvaardigd om de inwoners te beschermen.

Oekraïne zegt dat er helemaal geen genocide was en wil dat de VN-rechters vaststellen dat Rusland daarom “geen enkele wettelijke basis had om actie in en tegen Oekraïne te ondernemen om genocide te voorkomen en te bestraffen”.

9.49 | Oekraïne acht vluchtroutes onwaarschijnlijk nu aanvallen doorgaan

Oekraïne is in onderhandeling met Rusland over humanitaire corridors waarlangs burgers uit een aantal steden kunnen vluchten, maar heeft daar weinig vertrouwen in omdat Russische troepen hun aanvallen niet hebben gestaakt.

Rusland had vanaf 08.00 uur Nederlandse tijd een staakt-het-vuren aangekondigd bij de steden Charkov, Kiev, Soemi en Marioepol om burgers de kans te geven de Oekraïense steden te verlaten. Er worden volgens het Russische ministerie van Defensie zes corridors ingericht, die echter in de richting van Rusland en Belarus leiden. De Oekraïense autoriteiten stellen dat iedereen zelf mag besluiten waar hij of zij heengaat en adviseren mensen zich niet door Rusland te laten evacueren.

09.11 | China roemt vriendschap met Rusland, stuurt hulp aan Oekraïne

De vriendschap tussen China en Rusland is “ijzersterk” en de samenwerking biedt beide landen voordeel en veel mogelijkheden. De Chinese minister van Buitenlandse Zaken Wang Yi zei dat tijdens een persconferentie waar hij aankondigde dat het Chinese Rode Kruis humanitaire hulp naar Oekraïne gaat sturen.

De minister herhaalde zijn oproep dat Moskou en Kiev hun onderhandelingen over het staken van de vijandelijkheden zo snel mogelijk moeten voortzetten. Die staan voor later op de dag gepland, maar daarover is nog veel onduidelijk. Beijing is bereid om samen met de internationale gemeenschap te bemiddelen, aldus de bewindsman.

Vorige maand kwamen de Chinese president Xi Jinping en zijn Russische ambtgenoot Vladimir Poetin een partnerschap “zonder grenzen” overeen. Beijing heeft de Russische invasie in Oekraïne niet veroordeeld, maar ook geen steun uitgesproken.

06.44 | Rusland kondigt staakt-het-vuren aan in Charkov, Kyiv, Soemi en Marioepol

Rusland stelt om 08.00 uur Nederlandse tijd een staakt-het-vuren in bij Charkov, Kyiv, Soemi en Marioepol, om burgers de kans te geven de Oekraïense steden te verlaten. Dat meldt het Russische ministerie van Defensie volgens persbureau Interfax.

Deze zogenoemde humanitaire corridors worden opgezet op persoonlijk verzoek van de Franse president Emmanuel Macron en vanwege de huidige situatie in die steden, aldus het ministerie

06.35 | Actiedag voor Oekraïne van start met 21,4 miljoen euro op Giro555

Op Giro555 is in de afgelopen dagen 21,4 miljoen euro gedoneerd voor hulp aan Oekraïne. Dat is 5 miljoen euro meer dan de vorige tussenstand, afgelopen zaterdag.

👏Geweldig om te zien hoe heel Nederland meeleeft met Oekraïne! Aan iedereen die al gedoneerd heeft: #Bedankt! ❤️

Wil je helpen? Geef nu 👉 https://t.co/DBozfmPgVM#SamenInActieVoorOekraine #Giro555 #Geefnu pic.twitter.com/zq3bxMJF28

— Giro555 (@Giro555) March 7, 2022

Het gironummer werd een week geleden namens elf samenwerkende hulporganisaties geopend voor hulp aan Oekraïne na de inval van Rusland.

Radio-dj’s Sander Lantinga en Gerard Ekdom hebben maandag om 06.00 uur het startsein gegeven voor de landelijke actiedag van Giro555 Samen in actie voor Oekraïne. Landelijke en regionale media komen de hele dag massaal in actie voor Giro555.

06.33 | Netflix trekt stekker uit streamingdienst in Rusland

In Rusland kan geen Netflix meer gekeken worden. De streamingdienst is daar stopgezet.

“Gezien de omstandigheden ter plaatse hebben we besloten om onze dienstverlening in Rusland op te schorten”, zegt Netflix.

06.30 | Westen vraagt Interpol Rusland te schorsen

Groot-Brittannië, de VS, Canada, Australië en Nieuw-Zeeland hebben Interpol opgeroepen Rusland te schorsen uit de internationale rechtshandhavingsorganisatie. De Britse minister van Binnenlandse Zaken Priti Patel twitterde zondag dat de landen er bij Interpol op hebben aangedrongen nog deze week een besluit te nemen.

“De acties van Rusland vormen een directe bedreiging voor de veiligheid van individuen en voor de internationale samenwerking op het gebied van rechtshandhaving”, aldus de minister. Ze gaf niet aan om welke Russische acties het gaat, maar westerse bondgenoten proberen Moskou diplomatiek en economisch te isoleren vanwege de invasie in Oekraïne.

04.22 | Rusland bereidt zich voor op bestorming Kyiv

Het leger van Oekraïne zegt op Facebook dat Rusland zich voorbereidt op de bestorming van de hoofdstad Kyiv.

De Russen zouden bezig zijn met het “verzamelen van middelen” voor de inname van de stad.

04.19 | Hoogste VN-rechters kijken naar ‘genocide’ in Oekraïne

Het Internationaal Gerechtshof, het hoogste juridische orgaan van de Verenigde Naties, buigt zich maandag en dinsdag over het conflict tussen Rusland en Oekraïne.

De rechters kijken niet naar de invasie en de oorlog zelf, maar naar de aanloop. Rusland beschuldigde Oekraïne toen van een genocide op Russischtalige en pro-Russische inwoners van de afvallige regio’s Donetsk en Loehansk. Moskou besloot eerst de onafhankelijkheid van die twee regio’s te erkennen en viel daarna Oekraïne binnen. Volgens Rusland was de inval (“speciale militaire operatie”) gerechtvaardigd om de inwoners te beschermen.

Oekraïne stapte naar het Internationaal Gerechtshof. President Volodimir Zelenski zegt dat er helemaal geen genocide was en wil dat de VN-rechters vaststellen dat Rusland daarom “geen enkele wettelijke basis had om actie in en tegen Oekraïne te ondernemen om genocide te voorkomen en te bestraffen”.

04.17 | Rusland en Oekraïne hervatten gesprekken

Rusland en Oekraïne zullen maandag een derde gespreksronde houden over het beëindigen van de vijandelijkheden. Dat hebben beide zijden inmiddels bevestigd. De gesprekken zullen wederom in Belarus plaatsvinden. Het aanvangstijdstip is nog onbekend.

Donderdag kwamen Rusland en Oekraïne overeen humanitaire corridors te openen om burgers uit sommige gevechtszones te laten vertrekken. Er zijn echter vertragingen opgetreden bij de uitvoering ervan.

02.36 | Zelensky uit kritiek op Westerse leiders na dreiging aanval Moskou

De Oekraïense president Volodimir Zelensky heeft kritiek geuit over het uitbleven van reacties van westerse leiders op de Russische aankondiging de Oekraïense wapenindustrie aan te vallen. “Denk aan het gevoel van straffeloosheid van de indringers”, zei Zelenski in een video op Telegram.

“Ik heb vandaag van geen enkele wereldleider een reactie gehoord… geen woord, alsof de westerse leiders vanavond zijn opgelost.”

Rusland wil zijn militaire activiteiten in Oekraïne uitbreiden met aanvallen op de Oekraïense wapenindustrie, zei de Russische minister van Defensie Igor Konasjenkov zondag. “Als onderdeel van de opdracht om Oekraïne te demilitariseren, zullen de troepen de Oekraïense defensie-industrie met precisiewapens bestoken.”

Zelensky wijst op de duizenden mensen die in de fabrieken werken, in steden met honderdduizenden mensen in de buurt. “De brutaliteit van de agressor is een duidelijk signaal aan het westen dat de sancties die aan Rusland zijn opgelegd niet voldoende zijn”, aldus de president.

02.36 | Groot-Brittannië geeft 91,5 miljoen euro extra aan Oekraïne

Groot-Brittannië maakt nog eens honderd miljoen dollar (91,5 miljoen euro) vrij om Oekraïne te helpen, kondigde de Britse premier Boris Johnson zondag aan. Ook beloofde hij extra inspanningen te doen om de internationale opinie verder tegen de Russische invasie te doen keren.

Het extra geld, dat via de Wereldbank wordt verstrekt, komt bovenop de 220 miljoen pond (266,5 miljoen euro) aan eerder toegezegde hulp aan Oekraïne, aldus Downing Street. De middelen worden gebruikt om belangrijke staatsfuncties in stand te houden. “Hoewel alleen Poetin het lijden in Oekraïne volledig kan beëindigen, zal de nieuwe financiering van vandaag degenen blijven helpen die worden geconfronteerd met de verslechterende humanitaire situatie”, zei Johnson.

01.17 | Geen nieuwe content op TikTok in Rusland

Videodienst TikTok stopt in Rusland met livestreaming en het uploaden van nieuwe content. TikTok, eigendom van het Chinese ByteDance, doet dit naar aanleiding van nieuwe wetgeving waarmee de regering kritische informatie over de oorlog in Oekraïne wil tegenhouden.

Die wet maakt het mogelijk om jarenlange gevangenisstraffen op te leggen aan mensen die “nepnieuws” verspreiden over het Russische leger of die oproepen tot sancties tegen Rusland. TikTok laat in een statement weten dat gebruikers in Rusland wel berichten naar elkaar kunnen blijven sturen en dat het de omstandigheden in het land monitort “om te bepalen wanneer we onze volledige service kunnen hervatten, waarbij veiligheid onze hoogste prioriteit is.”

01.00 | Kyiv: ‘Honderdduizenden inwoners moeten worden geëvacueerd’

Honderdduizenden Oekraïners moeten onmiddellijk uit hun steden worden geëvacueerd omdat de humanitaire situatie er catastrofaal is, heeft het Oekraïense presidentiële kantoor bekendgemaakt. Het gaat om inwoners van enkele tientallen steden in acht regio’s, meldt onlinekrant Ukrayinska Pravda.

Volgens de krant heeft het presidentiële kantoor Rusland er ook van beschuldigd de humanitaire corridors te gebruiken als voorwendsel om zijn eigen militaire posities te versterken en Oekraïne volledig te veroveren.

VN: 'Snelst groeiende vluchtelingencrisis sinds Tweede Wereldoorlog'Lees ook