Twee maanden na de invasie van Russische troepen in Oekraïne wordt er nog altijd volop gevochten. Miljoenen mensen zijn gevlucht voor de oorlog, die steeds meer slachtoffers eist.
Nog altijd wordt er gevochten in Oekraïne. Maar ook in Moldavië neemt de onrust nu toe, in de afgescheiden regio Transnistrië. Daar worden sinds enkele dagen explosies gemeld. Oekraïne en de NAVO lieten deze week weten rekening te houden met een door Rusland in scène gezette aanval op Transnistrië.
De onrust weerhoudt de Oekraïense president Volodymyr Zelensky er niet van naar de toekomst te kijken. In zijn gebruikelijke videoboodschap vertelt hij over zijn plannen voor wanneer de oorlog is afgelopen.
Dit is het liveblog van vrijdag 29 april en zaterdag 30 april.
Lees hier het liveblog van dinsdag 26 en woensdag 27 april.
18.13 | Kyiv: Russische raketaanval op vliegveld Odessa
Een Russische raketaanval heeft zaterdag het vliegveld van de havenstad Odessa getroffen. Volgens het Oekraïense leger is daardoor de start- en landingsbaan zodanig beschadigd dat die voorlopig niet kan worden gebruikt.
18.00 | Oekraïne ruilt opnieuw gevangenen met Rusland
Oekraïne heeft zaterdag opnieuw gevangenen geruild met Rusland. Vicepremier Irina Veresjtsjoek meldde online dat “zeven soldaten en zeven burgers thuiskomen”. Ze voegde er nog aan toe dat een van de militairen een vijf maanden zwangere vrouw is. Over het aantal Russen dat is teruggestuurd deed ze geen mededelingen.
Beide landen hebben sinds de oorlog op 24 februari begon al verscheidene keren gevangenen uitgewisseld. Kyiv meldde donderdag de overdracht van 33 militairen door de Russen.
17.31 | Kantoor Rode Kruis getroffen door Russisch bombardement
Een kantoor van het Rode Kruis in de stad Dobropillia, in het oosten van Oekraïne, is zaterdag verwoest door een Russisch bombardement. Volgens de hulporganisatie raakten in totaal zes appartementsgebouwen door de beschieting beschadigd.
Sinds het begin van de Russische aanval op Oekraïne op 24 februari zijn acht kantoren van de organisatie getroffen, schrijft het Oekraïense Rode Kruis op Twitter, bij een foto van een van de getroffen gebouwen in Dobropillia.
Volgens de Oekraïense autoriteiten raakten zeven mensen gewond, onder wie drie kinderen. Dobropillia ligt in de regio Donetsk, waar hevige gevechten plaatsvinden.
Our office in Dobropillia (Donetska oblast) was bombed today. It was in one of 6 residential buildings that were damaged.
Since February 24, 2022 it is the 8th office of @RedCrossUkraine, which has been damaged or destroyed. pic.twitter.com/bBt3K49r8E— Ukrainian Red Cross (@RedCrossUkraine) April 30, 2022
17.30 | Moskou: Oekraïne neemt grenspost Koersk onder vuur
De gouverneur van de Russische regio Koersk heeft zaterdag gezegd dat Oekraïners een grenspost onder vuur hebben genomen. Er zouden geen slachtoffers zijn gevallen.
“Vanuit Oekraïne zijn opnieuw mortiergranaten afgeschoten op een grensovergang in de buurt van de stad Gloesjkovo”, aldus Roman Starovoit op Telegram. Een pand van de douane is in brand gevlogen. “Niemand raakte gewond. De grenswachten en het leger houden de situatie in de gaten.”
Rusland meldde tevens een Oekraïense aanval op het iets noordelijker gelegen Brjansk. De gouverneur van die streek, Alexander Bogomaz, vertelde tegen staatspersbureau Ria Novosti dat het dorp Sesjtsja onder vuur kwam te liggen nadat een vijandelijk vliegtuig het Russisch luchtruim was binnengekomen. Het toestel zou door het luchtafweersysteem zijn onderschept.
Moskou meldde al eerder Oekraïense bombardementen in de omgeving van Koersk en Brjansk, maar ook bij Belgorod. Michailo Podoljak, de adviseur van president Volodymyr Zelensky, zei op de site van The Kyiv Independent dat het om Russische provocaties gaat. Die berichten geven volgens hem een excuus om doelen te bestoken in bijvoorbeeld Kyiv.
15.14 | Bloomberg: Brussel wil Russische olie nog dit jaar in ban doen
De Europese Commissie wil de import van Russische olie dit jaar geleidelijk uitbannen. Dat meldt persbureau Bloomberg op basis van ingewijden. Ook zou Brussel meer banken in Rusland en Belarus willen buitensluiten van het internationale banksysteem SWIFT.
Het gaat om weer een nieuwe ronde van sancties tegen Rusland, nu het land niet inbindt maar de oorlog tegen Oekraïne eerder lijkt te verhevigen. De precieze voorstellen moeten nog ingediend worden en wijzigen mogelijk dus nog wat. Daarna moeten de lidstaten het erover eens worden. Volgens de bronnen zou een besluit hierover volgende week al kunnen worden genomen als er weer overleg is tussen vertegenwoordigers van de lidstaten.
Tot enkele dagen geleden leek een spoedig olie-embargo ondenkbaar, ook al groeit in de EU het ongemak zolang miljarden euro’s naar de Russische oorlogskas blijven vloeien. Zwaargewicht Duitsland wilde niet aan een boycot omdat zo’n sanctie de Duitse economie te hard zou raken. Maar afgelopen week werd de draai ingezet. Berlijn maakte duidelijk dat Duitsland bij nader inzien toch al heel binnenkort zonder Russische olie zou kunnen.
Een olieboycot brengt ook Nederland in de knel. De raffinaderijen die nu op Russische olie draaien “kunnen niet zomaar de knop omzetten”, zegt een hoge Brusselse bron. Maar Nederland verzet zich niet tegen zo’n maatregel, klinkt het al langer.
14.26 | Oekraïense ambassade wil dat Nederland de Sunny Liger wegstuurt
De Oekraïense ambassade in Nederland roept de Nederlandse regering op om het “onmiddellijke vertrek” te eisen van het schip Sunny Liger, dat met een lading gasolie uit Rusland op weg is naar de haven van Amsterdam. “Nederland, wiens steun Oekraïne zeer op prijs stelt, mag geen veilige haven worden voor vuile Russische olieplannen”, stelt de ambassade in een verklaring.
Ook doet Oekraïne een beroep op de havenarbeiders in Amsterdam en de rest van Nederland: “Volg je Zweedse collega’s. Blijf van de Sunny Liger af”, zo klinkt het. “Weiger zijn lading te lossen. Word niet medeplichtig aan immorele handel die de moorden op onschuldige Oekraïense vrouwen en kinderen financiert.”
De Sunny Liger is afkomstig uit Primorsk, maar vaart niet onder Russische vlag. Daardoor gelden er geen sancties tegen het schip. Eigenlijk was de lading bestemd voor Zweden. Maar havenarbeiders daar weigerden eerder al het schip te lossen. De Sunny Liger is daarop doorgevaren in de richting van Rotterdam. Maar vakbond FNV liet het daar niet bij zitten en riep Nederlandse havenarbeiders op solidair te zijn met hun Zweedse collega’s.
14.15 | Macron zegt Zelensky meer militaire en humanitaire hulp toe
De Franse president Emmanuel Macron heeft zijn Oekraïense ambtgenoot Volodymyr Zelensky in een telefoongesprek beloofd de Franse militaire en humanitaire hulp aan Oekraïne te versterken.
De Franse en de Oekraïense president spraken zaterdag aan het begin van de middag gedurende een uur met elkaar, melden Franse media.
Zelensky heeft Frankrijk bedankt voor de grootschalige zendingen van militair materieel die bijdragen aan het Oekraïense verzet. Macron beloofde zijn Oekraïense collega ook om “tijdens zijn tweede ambtstermijn actief te werken aan het herstel van de veiligheid en de territoriale integriteit van Oekraïne”, aldus het Élysée tegen Franse media.
Macron werd vorige week in zijn land herkozen voor een tweede presidentstermijn van vijf jaar.
10.19 | Oekraïne beschuldigt Rusland van grote graanroof
Russische troepen hebben volgens Oekraïne enkele honderdduizenden tonnen graan gestolen uit gebieden in Oekraïne die de Russen bezet houden. Dat meldt de Oekraïense onderminister van Landbouw zaterdag.
In een toespraak voor de Oekraïense televisie uitte Taras Visotski zijn bezorgdheid over het feit dat het grootste deel van de naar zijn zeggen 1,5 miljoen ton graan die is opgeslagen in bezet gebied, ook gestolen zou kunnen zijn door Russische troepen.
Het Oekraïense ministerie van Buitenlandse Zaken beschuldigde Rusland donderdag voor het eerst van het stelen van graan in bezet gebied. Die daad bedreigt volgens het ministerie de voedselzekerheid in de wereld. Oekraïne is een grote exporteur van graan.
05.15 | Lavrov: ruim 1 miljoen mensen naar Rusland gevlucht
Ongeveer 1,02 miljoen mensen zijn sinds 24 februari vanuit Oekraïne naar Rusland gevlucht. Dat beweert de Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov in een update die in de nacht van vrijdag op zaterdag is gepubliceerd op de website van het ministerie. Op die dag viel Rusland buurland Oekraïne binnen.
Volgens Lavrov bestaat de groep onder anderen uit 120.000 buitenlanders en mensen die zijn geëvacueerd uit de zelfuitgeroepen pro-Russische republiekjes Loehansk en Donetsk in Oost-Oekraïne. In totaal zouden 2,8 miljoen mensen hebben gevraagd om naar Rusland geëvacueerd te worden. Oekraïne stelt dat de Russische regering duizenden mensen tegen hun wil naar Rusland heeft gedeporteerd.
In totaal zijn volgens de Verenigde Naties ruim 5,4 miljoen mensen vanuit Oekraïne naar het buitenland gevlucht. Ruim 3 miljoen van hen vluchtten naar of via buurland Polen.
De buitenlandminister herhaalde in de update ook zijn eerdere bewering dat de NAVO een politieke oplossing voor het conflict in Oekraïne belemmert door openlijk steun uit te spreken voor het land. Als ze écht geïnteresseerd zouden zijn in het vinden van een oplossing voor de crisis zouden de VS en de NAVO stoppen met het leveren van wapens aan Kyiv, stelt hij.
Volgens Lavrov zijn de vredesonderhandelingen met Oekraïne nog steeds gaande, hoewel de gesprekken moeilijk verlopen. “Russische en Oekraïense delegaties onderhandelen dagelijks door middel van een videoverbinding over het opstellen van een mogelijk verdrag”, zegt hij.
02.10 | Biden wil toegang tot VS voor hoogopgeleide Russen vereenvoudigen
De Amerikaanse president Joe Biden is van plan om bepaalde voorwaarden waaraan moet worden voldaan om een visum te krijgen, te laten vervallen voor hoogopgeleide Russen die naar de Verenigde Staten willen komen. Dat meldt persbureau Bloomberg op basis van mensen die bekend zijn met het voorstel.
Biden zou bij het Amerikaanse Congres een voorstel hebben ingediend om de verplichting op te heffen dat Russische professionals die een werkvisum aanvragen een huidige werkgever moeten hebben. De versoepeling zou gelden voor Russische staatsburgers die een master of doctoraat hebben op het gebied van wetenschap, technologie, bouwkunde of wiskunde. Meer specifiek moet het makkelijker worden voor Russen die op hoog niveau ervaring hebben met onder meer ruimtetechnologie, cyberveiligheid en nucleaire machinebouw om naar de VS te verhuizen.
Volgens een vertegenwoordiger van de Nationale Veiligheidsraad van de VS is het voorstel bedoeld om de toegang van de Russische president Vladimir Poetin tot hightechmiddelen en -bronnen te dwarsbomen en om op langere termijn de basis voor Russische innovatie te verzwakken. Bovendien moet de versoepeling bijdragen aan de Amerikaanse economie en nationale veiligheid.
Sinds de Russische inval in Oekraïne zijn volgens het kabinet van Biden veel hoogopgeleide Russen uit technische sectoren naar het buitenland gevlucht vanwege de beperkte financiële mogelijkheden in Rusland, als gevolg van sancties die door de Europese Unie en de VS zijn opgelegd aan het land.
My supplemental funding request will ensure our support for the Ukrainian military continues during the crucial weeks and months ahead. pic.twitter.com/0n67D2KGep
— President Biden (@POTUS) April 29, 2022
19.00 | VS: Rusland achter op schema bij offensief Oost-Oekraïne
Volgens een Amerikaanse inschatting loopt Rusland achter op schema bij zijn militaire offensief in Oost-Oekraïne. Moskou hoopte inmiddels veel verder te zijn opgerukt in de regio Donbas, aldus een topfunctionaris van het ministerie van Defensie in Washington.
“We menen en beoordelen dat ze achterlopen op schema met wat ze proberen te bereiken in de Donbas”, zei de defensiemedewerker. Het regime in het Kremlin wil de Oekraïense troepen in het oosten omsingelen, maar de Russische troepen stuiten op fel verzet.
Rusland viel eind februari Oekraïne binnen. Na aanvankelijk in het noorden, zuiden en oosten te hebben aangevallen, richten de Russische militairen zich inmiddels vooral op het oosten met zijn overwegend Russisch sprekende bevolking.
14.02 | Britse minister: Poetin kan nieuwe wereldoorlog uitroepen
De Britse regering houdt er rekening mee dat de Russische president Vladimir Poetin een nieuwe wereldoorlog uitroept nu de invasie in het buurland Oekraïne stokt. De Britse minister van Defensie, Ben Wallace, zegt dat het hem niet zou verbazen als Poetin binnenkort de oorlog aan de “nazi’s van de wereld” gaat verklaren.
De Russische leider zou dan ook een “massale” mobilisatie van Rusland kunnen afkondigen. Volgens de Britse krant Daily Mail gaat Wallace uit van 9 mei, de dag waarop de overwinning op nazi-Duitsland wordt gevierd.
Moskou noemt de Russische invasie, die op 24 februari begon, een speciale operatie om Oekraïne van nazi’s te verlossen. Wat eigenlijk als korte actie was bedoeld, dreigt uit te lopen op een lange strijd. Volgens Wallace heeft Poetin bij veel van diens oorlogsdoelstellingen “gefaald”. In het Westen wordt inmiddels rekening gehouden met een jarenlange oorlog.
Omdat westerse landen geld en wapens aan Oekraïne leveren, wijst het Kremlin met regelmaat op zijn kernwapens om zo het Westen te intimideren. De Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov zei onlangs dat het gevaar van een kernoorlog groot is.
13.00 | Overzicht opvangplekken Oekraïners ontbreekt
In sommige gemeenten en veiligheidsregio’s gaat het beter met het creëren van opvangplekken voor Oekraïners dan in andere. Staatssecretaris Eric van der Burg van Asiel liet vrijdag weten dat het in de regio Gooi en Vechtstreek moeilijker is om plekken te vinden dan in bijvoorbeeld Amsterdam. Een overzicht van de cijfers op lokaal niveau willen de verantwoordelijke instanties echter niet geven.
Volgens de laatste landelijke cijfers zijn er momenteel bijna 44.000 bedden beschikbaar. Veiligheidsregio’s hebben zich ten doel gesteld om in totaal 50.000 plekken vrij te maken voor de opvang van Oekraïners, maar het kabinet heeft al aangekondigd dat het er 75.000 moeten worden. “Dat zal steeds moeilijker worden”, zei staatssecretaris Van der Burg vrijdag. Alle 25 veiligheidsregio’s hebben inmiddels meer dan 1.000 plekken gevonden, zo zei hij, maar nog niet allemaal hebben de benodigde 2.000 plekken beschikbaar.
Waar het dan precies moeilijker gaat, wil het ministerie niet zeggen. Van der Burg noemde de veiligheidsregio Gooi en Vechtstreek, omdat dat volgens hem een relatief kleine regio is. “Wat je ziet is dat Amsterdam, Zaanstad, Utrecht, Haarlemmermeer en Rotterdam het echt buitengewoon goed doen, maar dat zijn ook de grotere gebieden.”
Een compleet overzicht van actuele cijfers per gemeente of veiligheidsregio ontbreekt. Het Veiligheidsberaad verwijst naar het ministerie. Een woordvoerster daar zegt dat het ministerie “geen eigenaar” van de cijfers is en ze daarom niet deelt. Ook het Knooppunt Coördinatie & Informatie Oekraïners (KCIO), dat de spreiding van Oekraïense vluchtelingen over het land regelt, wil de cijfers niet delen.
10.42 | Nederlandse ambassade in Kyiv gaat vrijdag weer open
De Nederlandse ambassade in Kyiv gaat vrijdag weer open. Minister Wopke Hoekstra (Buitenlandse Zaken) heeft dat gezegd voor aanvang van de ministerraad.
De ambassade was vlak na de Russische invasie in Oekraïne verplaatst van de hoofdstad naar de stad Lviv in het westen van het land. Deze plek werd daarna ook verlaten.
Sinds 19 april is een klein team in Lviv weer aan de slag gegaan onder leiding van ambassadeur Jennes de Mol.
02.50 | Zelensky: aanval op Kyiv na VN-bezoek laat ware aard Rusland zien
De raketaanvallen die Kyiv donderdag troffen, vonden volgens Zelensky plaats op het moment dat de Oekraïense president de gesprekken met VN-chef António Guterres afrondde. In zijn gebruikelijke videoboodschap zegt Zelensky dat deze actie “de ware aard” van Rusland laat zien en vraagt om een “passende, krachtige reactie”.
De Oekraïense hoofdstad kwam voor het eerst sinds half april onder Russisch vuur te liggen. Bij de aanval op onder meer een wooncomplex zouden meerdere slachtoffers zijn gevallen. Volgens de Oekraïense president “wil het Kremlin de Verenigde Naties – en alles wat deze organisatie vertegenwoordigt – vernederen”.
VN-chef Guterres zei “geschokt” te zijn door de raketaanvallen. “Niet zozeer omdat ik hier nu ben, maar omdat Kyiv een heilige stad is voor Oekraïners en Russen”, aldus Guterres.
De Amerikaanse Defensiewoordvoerder John Kirby laat aan CNN weten dat de VS proberen te analyseren wat er precies gebeurd is, maar “op dit moment geen duidelijk beeld hebben van wat er precies getroffen is”. Volgens Zelensky hebben de Russen tegelijkertijd ook Odessa en andere Oekraïense steden met raketten aangevallen. Dat laat volgens de Oekraïense president zien dat “we nog niet kunnen ontspannen en we niet moeten denken dat de oorlog voorbij is”.
Rusland heeft niet gereageerd op de raketaanvallen op burgerdoelen in Kyiv. Het ministerie van Defensie meldt wel dat de luchtmacht donderdag tientallen militaire doelwitten in Oekraïne heeft getroffen.
01.01 | IAEA: melding van raket boven kerncentrale ‘zeer ernstig’
De atoomwaakhond van de Verenigde Naties IAEA onderzoekt of er een raket rechtstreeks over een kerncentrale is gevlogen, zoals Oekraïne beweert. Als dit inderdaad het geval is, is volgens IAEA-baas Rafael Grossi sprake van een “zeer ernstig” incident.
Donderdag liet de atoomwaakhond weten dat Oekraïne er officieel melding van heeft gemaakt dat er op 16 april een raket over de kerncentrale van Joezjnoöekrajinsk vloog, in het zuiden van het land. “Als zo’n raket was neergekomen, had dit een ernstige impact kunnen hebben op de kerncentrale”, zegt Grossi, eraan toevoegend dat dit “mogelijk tot een nucleair ongeluk” had kunnen leiden.
De IAEA-chef zei niets over wie de raket zou hebben afgevuurd. Oekraïne heeft Rusland er meermaals van beschuldigd onvoorzichtig met Oekraïense kerncentrales om te gaan. Grossi bezocht het land deze week om de situatie ter plekke te beoordelen.
23.32 | Oekraïne meldt Russische aanval op burgerdoelen in Kyiv
Het Russische leger heeft donderdag volgens de Oekraïense regering burgerdoelen in Kyiv bestookt. Daardoor is een onbekend aantal slachtoffers gevallen. Moskou meldde eerder op de dag zware luchtaanvallen op Oekraïne te hebben uitgevoerd op louter militaire doelwitten.
De luchtmacht zou 76 militaire objecten hebben gebombardeerd. Nog eens 38 andere werden bestookt met raketten. Daaronder waren zes munitiedepots, aldus het Russische ministerie van Defensie. De berichten konden niet onafhankelijk worden geverifieerd. Rusland gaf ook niet aan waar het toesloeg.
De burgemeester van Kyiv, Vitali Klitsjko, maakte bekend dat de hoofdstad voor het eerst sinds half april onder Russisch vuur is komen te liggen. Onder meer is een wooncomplex geraakt, waardoor volgens zijn woordvoerder verscheidene slachtoffers zijn gevallen. Hoeveel precies kon ze nog niet zeggen. Mogelijk liggen er nog mensen onder het puin.
Ten minste twee projectielen kwamen neer in het Sjevtsjenko-district, aan de noordwestkant van het centrum van Kyiv. De Oekraïense buitenlandminister Dmitro Koeleba sprak van een “afschuwelijke daad van barbarij”. Daarmee heeft het Kremlin volgens hem eens te meer zijn houding tegenover Oekraïne, Europa en de wereld getoond.
De aanval op Kyiv kwam op de dag dat VN-chef António Guterres er op bezoek was. Michail Podoljak, de adviseur van president Volodymyr Zelensky, eiste na deze aanval op een woongebied de uitsluiting van Rusland uit de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties. “Gisteren zat Guterres nog in het Kremlin en vandaag slaat op amper een kilometer van hem vandaan een raket in. Is dat een groet uit Moskou? Waarom zit Rusland nog in de VN-Raad?”.
22.39 | VN-chef Guterres: zicht op evacuatie uit Marioepol
VN-baas António Guterres heeft donderdag met president Zelensky gesproken over de evacuatie van inwoners uit de havenstad Marioepol. Guterres meldde dat hij dinsdag van de Russische president Vladimir Poetin de toezegging heeft gekregen dat de Verenigde Naties samen met het Rode Kruis betrokken worden bij het instellen van een humanitaire corridor in Marioepol.
Zelensky was optimistisch na het gesprek met Guterres. Hij gelooft dat er nu ook een einde kan komen aan het beleg van de Azovstal-fabriek in de stad. De fabriek is omsingeld door Russische troepen, die bijna de hele stad hebben ingenomen. Het is niet duidelijk hoeveel mensen er nog verblijven. Het gaat volgens Oekraïense bronnen om duizend burgers en zo’n vijfhonderd gewonde militairen.
“Marioepol is een crisis binnen een crisis”, zei Guterres tijdens een persconferentie over de inwoners die nog niet weg konden uit de stad aan de Zee van Azov. “Ze hebben een ontsnappingsroute nodig om aan de apocalyps te ontkomen.”
Het aantal verdedigers op het complex van de staalfabriek wordt door Rusland geschat op bijna drieduizend. Kremlin-woordvoerder Dmitri Peskov herhaalde dinsdagavond dat burgers het terrein van Azovstal kunnen verlaten. Oekraïense militairen moeten de wapens neerleggen, daarover valt niet te onderhandelen.
21.35 | Oekraïne meldt Russische aanval op burgerdoelen in Kyiv
Het Russische leger heeft donderdag volgens de Oekraïense regering burgerdoelen in Kyiv bestookt. Daardoor is een onbekend aantal slachtoffers gevallen. Moskou meldde eerder op de dag zware luchtaanvallen op Oekraïne te hebben uitgevoerd op louter militaire doelwitten.
De luchtmacht zou 76 militaire objecten hebben gebombardeerd. Nog eens 38 andere werden bestookt met raketten. Daaronder waren zes munitiedepots, aldus het Russische ministerie van Defensie. De berichten konden niet onafhankelijk worden geverifieerd. Rusland gaf ook niet aan waar het toesloeg.
De burgemeester van Kyiv, Vitali Klitsjko, maakte bekend dat de hoofdstad voor het eerst sinds half april onder Russisch vuur is komen te liggen. Onder meer is een wooncomplex geraakt, waardoor volgens zijn woordvoerster verscheidene slachtoffers zijn gevallen. Hoeveel precies kon ze nog niet zeggen. Mogelijk liggen er nog mensen onder het puin.
Ten minste twee projectielen kwamen neer in het Sjevtsjenko-district, aan de noordwestkant van het centrum van Kyiv. De Oekraïense buitenlandminister Dmitro Koeleba sprak van een “afschuwelijke daad van barbarij”. Daarmee heeft het Kremlin volgens hem eens te meer zijn houding tegenover Oekraïne, Europa en de wereld getoond.
De aanval op Kyiv kwam op de dag dat VN-chef António Guterres er op bezoek was. Michail Podoljak, de adviseur van president Volodimir Zelensky, eiste na deze aanval op een woongebied de uitsluiting van Rusland uit de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties. “Gisteren zat Guterres nog in het Kremlin en vandaag slaat op amper een kilometer van hem vandaan een raket in. Is dat een groet uit Moskou? Waarom zit Rusland nog in de VN-Raad?”. Guterres verklaarde op de BBC geschokt te zijn door de explosies in zijn buurt.
Oekraïne meldde ook Russische beschietingen van de zuidelijke steden Odessa en Mikolajiv, waar tientallen woningen, auto’s en bedrijven beschadigd raakten. Over schade in Odessa is nog niets bekend.
20.16 | VN-chef Guterres: zicht op evacuatie uit Marioepol
VN-baas António Guterres heeft donderdag met de Oekraïense president Volodymyr Zelensky gesproken over de evacuatie van inwoners uit de havenstad Marioepol.
Guterres meldde dat hij dinsdag van de Russische president Vladimir Poetin de toezegging heeft gekregen dat de Verenigde Naties samen met het Rode Kruis betrokken worden bij het instellen van een humanitaire corridor in Marioepol.
Zelensky was optimistisch na het gesprek met Guterres. Hij gelooft dat er nu een einde kan komen aan het beleg van de Azovstal-fabriek in de stad. De fabriek is omsingeld door Russische troepen, die bijna de hele stad hebben ingenomen. Het is niet duidelijk hoeveel mensen er nog verblijven. Het gaat volgens Oekraïense bronnen om duizend burgers en zo’n vijfhonderd gewonde militairen. Het aantal verdedigers wordt door Rusland geschat op bijna drieduizend.
19.54 | Rusland meldt zware luchtaanvallen op Oekraïne
Rusland heeft donderdag zware luchtaanvallen op Oekraïne gemeld. De luchtmacht zou 76 militaire objecten hebben gebombardeerd. Nog eens 38 militaire objecten waren het doelwit van raketten. Daaronder waren zes munitiedepots, aldus het Russische ministerie van Defensie.
De berichten konden niet onafhankelijk worden geverifieerd. Rusland gaf ook niet aan waar het toesloeg, maar volgens de burgemeester van Kyiv is de Oekraïense hoofdstad donderdag getroffen door een Russische aanval.
Oekraïne meldde ook Russische beschietingen van de zuidelijke steden Odessa en Mikolajiv, waar tientallen woningen, auto’s en bedrijven beschadigd raakten. Over schade in Odessa is nog niets bekend.
19.22 | Twee krachtige explosies gehoord in Russische stad Belgorod
In het zuiden van de Russische stad Belgorod, dicht bij de grens met Oekraïne, zijn twee krachtige explosies gehoord. Getuigen hebben dat gezegd tegen persbureau Reuters. Het is nog niet bekend wat de oorzaak van de ontploffingen was, en of er slachtoffers zijn gevallen en schade is aangericht.
Rusland heeft de afgelopen dagen een serie aanvallen gemeld van Oekraïense strijdkrachten op doelen in Belgorod en andere plaatsen in de grensstreek. Moskou waarschuwde voor aanzienlijke escalatie. Kyiv heeft niet rechtstreeks de verantwoordelijkheid genomen, maar omschreef de incidenten als ’terugbetaling’ en ‘het lot van Rusland’, negen weken na de invasie in het buurland.
18.21 | Justitie Oekraïne: duizenden oorlogsmisdaden vastgesteld
Oekraïense onderzoekers hebben 8.600 mogelijke oorlogsmisdaden vastgesteld. Dar zei de Oekraïense hoofdaanklager Irina Venediktova donderdag op een Duitse tv-zender. Verder brachten ze nog 4.000 gevallen in kaart die met oorlogsmisdaden te maken hebben. Het gaat volgens Venediktova om het doden van burgers, bombarderen van wegen en bruggen die door burgers worden gebruikt, marteling en seksuele delicten.
Justitie in Oekraïne is al bezig met onderzoek naar tien Russische militairen die ervan worden verdacht oorlogsmisdaden te hebben gepleegd in Boetsja. In dat stadje bij Kyiv zijn honderden burgers dood aangetroffen nadat het Russische leger er vorige maand was vertrokken.
De tien militairen van de 64e gemotoriseerde infanteriebrigade van het Russische leger worden verdacht van wreedheden tegen burgers en andere overtredingen van het oorlogsrecht. In Boetsja werden slachtoffers met vastgebonden handen en massagraven gevonden. Oekraïne heeft, evenals de Amerikaanse president Joe Biden, Rusland beschuldigd van genocide.
17.59 | Rusland laat weer Oekraïners vrij bij ruil
Rusland heeft 33 Oekraïense militairen vrijgelaten in een gevangenenruil met Oekraïne. Ook twaalf Oekraïense burgers kwamen vrij. Dat meldde de Oekraïense vicepremier Irina Veresjtsjoek op Telegram.
Van de militairen zijn er dertien officier. Vijf militairen waren gewond. Hoeveel Russen Oekraïne heeft vrijgelaten in de ruil, is niet bekendgemaakt.
Sinds het begin van de oorlog op 24 februari zijn al vaker gevangenen uitgewisseld. Een week geleden konden negentien Oekraïners weer naar huis, drie dagen daarvoor waren dat er 76.
17.11 | Atoomwaakhond: straling Tsjernobyl verhoogd, maar niet gevaarlijk
Het stralingsniveau bij de voormalige kerncentrale van Tsjernobyl in Oekraïne is na de bezetting door Russische troepen verhoogd, maar niet gevaarlijk voor mensen. Dat heeft de chef van de atoomwaakhond van de Verenigde Naties donderdag gezegd na een bezoek aan Oekraïne.
De Russen veroverden het complex kort na de inval in Oekraïne, maar zijn inmiddels weer vertrokken. Oekraïense autoriteiten hadden eerder al gezegd dat Russische soldaten mogelijk zijn blootgesteld aan straling nadat ze bij het complex verdedigingslinies hadden gegraven en met hun gepantserde voertuigen stofwolken hadden veroorzaakt.
“Het zal duidelijk zijn dat je daar niet moet picknicken of moet gaan graven”, zei IAEA-baas Rafael Grossi. De straling die deze week werd gemeten bij de oude kerncentrale was hoger dan de straling in de verdere omgeving van Tsjernobyl, maar nog ongeveer driemaal zo laag als het toegestane maximum.
Grossi zei zich meer zorgen te maken over de kerncentrale van Zaporizja. Dat is de grootste van Europa, die nog wel in Russische handen is. Volgens het Oekraïense leger gebruiken de Russen het vliegveld van Melitopol in dezelfde regio als basis voor gevechtsvliegtuigen. Dat zou risico’s voor de nabije kerncentrale kunnen opleveren, vreest Grossi.
15.49 | Oekraïne onderzoekt rol tien Russen bij oorlogsmisdaden Boetsja
Justitie in Oekraïne is bezig met onderzoek naar tien Russische militairen die ervan worden verdacht oorlogsmisdaden te hebben gepleegd in Boetsja. In dat stadje bij Kyiv werden honderden burgers dood aangetroffen nadat het Russische leger er vorige maand was vertrokken.
De tien militairen van de 64e gemotoriseerde infanteriebrigade van het Russische leger worden verdacht van wrede daden tegen burgers en andere overtredingen van het oorlogsrecht. Dat liet de hoofdaanklager in Kyiv weten in een verklaring. In Boetsja werden slachtoffers met vastgebonden handen en massagraven gevonden. Oekraïne heeft evenals de Amerikaanse president Joe Biden Rusland beschuldigd van genocide.
Het Internationaal Strafhof (ICC) in Den Haag onderzoekt sinds begin maart of er oorlogsmisdaden in Oekraïne zijn gepleegd tijdens de Russische invasie en is bezig bewijsmateriaal te verzamelen. Hoofdaanklager Karim Khan bracht onlangs een bezoek aan Boetsja, waar forensische onderzoekers proberen vast te stellen wat er is gebeurd.
12.33 | Oekraïne vindt aanvallen op militaire doelen in Rusland legitiem
Oekraïne heeft het recht zich te verdedigen door aanvallen uit te voeren op militaire bases en wapenopslagplaatsen in Rusland. Dat zegt een adviseur van president Volodymyr Zelensky. Michailo Podoljak claimt op Twitter dat de internationale gemeenschap dat recht erkent, verwijzend naar de uitspraak van de Amerikaanse buitenlandminister Antony Blinken dat Oekraïne zelf moet besluiten of het militaire doelen aanvalt.
De Russische regering beschuldigt het Westen van het openlijk aanmoedigen van Oekraïne tot het bestoken van doelen in Rusland. Een woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken in Moskou herhaalde dat westerse landen het dreigement dat aanvallen op Rusland tot tegenactie leiden serieus moeten nemen.
Het Kremlin voegde daaraan toe dat westerse wapenleveranties aan Oekraïne een gevaar vormen voor de Europese veiligheid. Zeker het “pompen” van zware wapens naar Oekraïne bedreigt de veiligheid in Europa en zorgt voor instabiliteit, aldus woordvoerder Dmitri Peskov.
11.33 | Duitse Bondsdag stemt voor levering zware wapens aan Oekraïne
De Duitse Bondsdag, het lagerhuis van het parlement, heeft donderdag in grote meerderheid ingestemd met het leveren van zware wapens aan Oekraïne. Dat ligt gevoelig gezien het Duitse oorlogsverleden.
De parlementariërs riepen de regering op voort te gaan op de ingeslagen weg en de levering van zware wapens en complexe wapensystemen uit te breiden. 586 afgevaardigden stemden voor, 100 tegen en 7 onthielden zich van stemming.
De regering kreeg ook steun voor de tot dusver genomen stappen, waaronder sancties tegen Rusland, hulp bij onderzoeken naar oorlogsmisdaden en de inspanningen om onafhankelijk te worden van Russische fossiele brandstoffen. “De Duitse Bondsdag veroordeelt in de sterkst mogelijke bewoordingen Ruslands brute agressieoorlog tegen Oekraïne. Daarmee overtreedt Rusland op flagrante wijze het internationaal en humanitair recht en probeert het de Europese vredesorde permanent te vernietigen”, aldus het parlement.
De regering in Berlijn maakte deze week bekend luchtafweergeschut te gaan leveren aan Oekraïne. Het gaat om zogenoemde Gepard-tanks, die lucht- en gronddoelen kunnen raken. Oekraïense soldaten krijgen in Duitsland training om het materieel te gebruiken.
11.25 | NAVO-chef: ‘Finland en Zweden kunnen snel toetreden’
Finland en Zweden kunnen snel toetreden tot de NAVO als ze dat willen, en zouden in afwachting daarvan niet hoeven vrezen voor hun veiligheid. Dat zei NAVO-baas Jens Stoltenberg.
Finland en Zweden willen door de dreiging van Rusland hun neutraliteit laten varen en vragen naar verwachting over een week of drie het lidmaatschap aan van de westerse militaire alliantie. De dertig huidige NAVO-landen zouden daarmee eind juni kunnen instemmen, waarna nog een paar maanden nodig zijn voor de zegen van hun parlementen.
In ‘de wachtkamer’ kunnen Finland en Zweden nog geen beroep doen op de beroemde NAVO-afspraak dat ze een aanval op één als een aanval op allen beschouwen. Helsinki en Stockholm zoeken daarom naar manieren om hun veiligheid in de tussentijd te waarborgen.
“Zo gauw we besluiten ze uit te nodigen, zenden we al een krachtige politieke boodschap uit dat de veiligheid van Finland en Zweden belangrijk is voor alle NAVO-bondgenoten”, zei Stoltenberg op bezoek in het Europees Parlement. “Ik ben ervan overtuigd dat we methoden kunnen vinden om die interim-periode te overbruggen op een manier die goed genoeg is en werkt voor zowel Zweden als Finland.”
NAVO-baas Jens Stoltenberg (links) en voorzitter van het Europees Parlement Roberta Metsola (rechts) tijdens een persconferentie in Brussel.
10.38 | Ruim 3 miljoen mensen uit Oekraïne aangekomen in Polen
Sinds de Russische aanval op Oekraïne ruim twee maanden geleden zijn 3 miljoen mensen naar Polen gevlucht. De Poolse grenswacht maakte bekend dat woensdag 24.800 mensen de grens vanuit het buurland overstaken.
Andersom gingen 18.400 mensen de grens over naar Oekraïne, waarmee het totaal van terugkeerders sinds het begin van de oorlog op 904.000 komt. Het gaat vooral om Oekraïense staatsburgers, die veelal reizen naar gebieden die het Oekraïense leger heeft heroverd.
Hoeveel vluchtelingen in Polen zijn gebleven en hoeveel er zijn doorgereisd naar andere EU-landen is niet duidelijk.
In totaal zijn 5,37 miljoen Oekraïners hun land ontvlucht sinds 24 februari en zijn er 1,23 miljoen Oekraïne binnengekomen. Dat blijkt uit cijfers van VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR.
10.05 | VN-chef Guterres hekelt ‘absurde’ oorlog tijdens bezoek in Oekraïne
VN-chef António Guterres heeft tijdens een bezoek aan Borodjanka, ten noordwesten van Kyiv, scherpe kritiek geuit op de Russische aanval op Oekraïne. “Een oorlog in de 21e eeuw is een absurditeit, geen enkele oorlog is aanvaardbaar in de 21e eeuw”, zei de secretaris-generaal in een van de plaatsen waar Oekraïners de Russen beschuldigen van oorlogsmisdaden gedurende hun bezetting.
Guterres, die woensdag in Kiev arriveerde voor zijn eerste bezoek aan Oekraïne sinds het begin van het conflict, sprak terwijl hij in puin geschoten huizen aanschouwde. “Ik stel me mijn familie voor in een van deze huizen, ik zie mijn kleindochters in paniek rennen.”
Guterres bezoekt ook nog Irpin en Boetsja, eveneens plaatsen waar de Oekraïense bevolking onder de Russische agressie heeft geleden. Daarna spreekt hij de Oekraïense president Volodymyr Zelensky en buitenlandminister Dmitro Koeleba.
De VN-topman was eerder deze week in Moskou voor een ontmoeting met president Vladimir Poetin. Hij probeert een weg naar vrede te zoeken en humanitaire ondersteuning en evacuaties van burgers uit met name Marioepol te bevorderen.
05.11 | Experts: Rusland beschermt marinebasis op de Krim met dolfijnen
De voor Rusland belangrijke marinebasis van Sebastopol aan de Zwarte Zee wordt beschermd door twee oorlogsdolfijnen. Amerikaanse analisten melden dat aan The Washington Post op basis van satellietbeelden van het bedrijf Maxar Technologies.
De dolfijnen zijn volgens de analisten ingezet om bijvoorbeeld mijnen en vijandelijke duikers op te sporen. Een woordvoerder van Maxar bevestigt de theorie van de analisten en stelt dat de twee dolfijnen pas sinds het begin van de Russische invasie in de havenstad te zien zijn.
De toenmalige Sovjet-Unie ontwikkelde in de jaren zestig een trainingsprogramma voor oorlogsdolfijnen. De Oekraïense marine kreeg de dolfijnen na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie in handen, maar verloor de dieren na de Russische annexatie van de Krim in 2014. Sindsdien zou Rusland ook weer begonnen zijn met het trainen van dolfijnen.
Een groot deel van de Russische vloot ligt momenteel in Sebastopol aangemeerd omdat de havenstad op de Krim buiten bereik van Oekraïense raketten is. Ook het vlaggenschip de Moskva lag in deze haven, voordat het eerder deze maand op de Zwarte Zee zonk na een brand.
In 2019 is in Noorwegen een witte dolfijn gevonden met een tuig om zijn nek, hetgeen wereldwijd tot vragen leidde. Hoewel het nooit bevestigd is, vermoeden veel experts dat het om een door Rusland getraind dier ging.
Niet alleen Rusland traint dolfijnen. Ook de Verenigde Staten zetten al decennialang intelligente zeezoogdieren in voor militaire doeleinden.
04.20 | Explosies in Cherson, waar Rusland gebruik roebel aankondigt
Een aantal raketten trof woensdagavond het centrum van de Zuid-Oekraïense stad Cherson, met een reeks explosies tot gevolg. Dat gebeurde op vrijwel hetzelfde moment dat Rusland aankondigde de roebel te gaan gebruiken in het gedeeltelijk bezette gebied.
De explosies vonden onder meer plaats vlakbij een belangrijke tv-toren. Dat meldt CNN op basis van geverifieerde video’s op social media. Het Russische staatspersbureau RIA stelt dat de explosies het gevolg zijn van drie door Oekraïne afgevuurde raketten. Russische troepen zouden twee daarvan hebben neergeschoten. Dit is niet onafhankelijk geverifieerd.
Intussen meldden de Russische autoriteiten volgens RIA dat de regio rondom de stad overgaat op de roebel. De Russische munteenheid wordt begin volgende maand geïntroduceerd en zal gedurende vier maanden naast de Oekraïense hryvnia te gebruiken zijn.
Veel is onduidelijk over de situatie in en rondom Cherson. De regio is de afgelopen weken al gedeeltelijk bezet. Dinsdag meldde het Russische ministerie van Defensie dat het volledige gebied door troepen is “bevrijd”. Maar hoewel het Kremlin beweert dat Cherson is ingenomen, komen uit Kyiv andere geluiden.
Zo prees de Oekraïense president Volodimir Zelensky in de nacht van woensdag op donderdag juist het verzet van de inwoners, die onder meer met Oekraïense vlaggen de straat op gingen. Dat protest zou door de Russen zijn beëindigd met traangas.
03.30 | VN-topman Guterres ontmoet Zelensky
VN-chef António Guterres spreekt in Kyiv met de Oekraïense president Volodimir Zelensky en minister van Buitenlandse Zaken Dmitro Koeleba. Het bezoek komt twee dagen na Guterres’ gesprek met de Russische president Vladimir Poetin in Moskou. De secretaris-generaal verkent de mogelijkheden voor vrede in de inmiddels ruim twee maanden durende oorlog.
Guterres kreeg in Moskou geen concrete toezeggingen. Hij liet na het bezoek weten dat de VN er alles aan willen doen om levens te redden in het door de Russen veroverde Marioepol. Een nog op te richten ‘humanitaire contactgroep’ zou de burgers die vastzitten in de Oekraïense havenstad moeten ontzetten. De Russische minister Sergej Lavrov van Buitenlandse Zaken toonde wel bereidheid om samen te werken, maar verwierp het Oekraïense voorstel om in Marioepol zelf te overleggen.
Zelensky zet vraagtekens bij de volgorde van de bestemmingen van Guterres. Hij had liever gezien dat de VN-chef eerst naar Kyiv was gekomen.
02.36 | Britse minister: overwinning Oekraïne voor Westen noodzakelijk
De Britse minister van Buitenlandse Zaken, Liz Truss, laat woensdag in een toespraak weten hoe zij over de oorlog in Oekraïne denkt. Ze vertelde onder meer dat Rusland “volledig uit Oekraïne moet vertrekken”. Ook vindt ze een overwinning van het belaagde land “voor het Westen strategisch noodzakelijk”.
De BBC noemt de toespraak die Truss in Londen gaf “de duidelijkste verklaring van de oorlogsdoelen van het Verenigd Koninkrijk tot nu toe”. Met haar uitspraken impliceert de buitenlandminister volgens de Britse omroep “dat Rusland ook moet vertrekken uit eerder bezette en geannexeerde gebieden zoals de Krim en delen van de Donbas-regio”.
Truss wil verder dat het Westen meer wapens stuurt naar landen die Rusland bedreigt. “We moeten ervoor zorgen dat, naast Oekraïne, ook landen als Moldavië en Georgië de veerkracht en capaciteiten hebben om hun soevereiniteit en vrijheid te behouden”, aldus Truss. Ze benadrukt dat “de oorlog in Oekraïne nu ook onze oorlog is”.
Als het aan Truss ligt moet het Westen daarom dieper in de buidel tasten en “zware wapens, tanks en vliegtuigen” leveren. Of zij hiermee bedoelt dat ook Oekraïne vliegtuigen kan krijgen, is niet duidelijk. Hoewel de Oekraïense president Volodimir Zelensky hier meermaals om vroeg, leverde het Westen tot dusver geen straaljagers uit angst voor verdere escalatie van het conflict.
“Het lot van Oekraïne ligt in de weegschaal. Als Poetin krijgt wat hij wil, zal er onnoemelijk veel meer ellende in Europa komen en merken we de verschrikkelijke gevolgen overal ter wereld”, aldus Truss.
01.16 | Zelensky focust in toespraak op wederopbouw Oekraïne na de oorlog
De Oekraïense president Volodimir Zelensky heeft in zijn gebruikelijke videoboodschap de blik op de toekomst gericht. In de nacht van woensdag op donderdag maakte hij de plannen van zijn regering bekend voor wanneer de oorlog is afgelopen. Er moet onder meer huisvesting komen voor alle politieagenten, militairen en andere rijksambtenaren.
Zelensky vraagt lagere overheden alvast een inventarisatie te maken van beschadigde gebouwen en infrastructuur. Zo kan de wederopbouw snel beginnen. “Niet alleen willen we alles herstellen wat door de bezetters is verwoest, we willen ook oude problemen aanpakken”, aldus de Oekraïense president.
In zijn toespraak prijst de president ook het verzet van Oekraïners in het zuiden van het land. Hij doelt op de inwoners van het bezette Cherson die met Oekraïense vlaggen de straat op zijn gegaan. “Des te sterker onze weerstand nu is, des te sneller het normale leven weer terugkeert”, aldus Zelensky.
Liveblog oorlog in Oekraïne: 26 tot en met 27 april 2022
