De spanningen zijn hoog opgelopen in Oekraïne, waar Poetins troepen op 24 februari zijn binnengevallen. Wat door Poetin aanvankelijk een ‘vredesmissie’ werd genoemd, is duidelijk een oorlog.
Dit is het liveblog van vrijdag 25 en zaterdag 26 maart. De afgelopen dagen lijkt de opmars van de Russen te stagneren. Oekraïense bronnen melden zelfs dat Russische soldaten zich terugtrekken. Ondertussen wordt ook nog volop gevochten, onder meer in de stad Marioepol.
18.51 | Biden voorspelt: ‘Er staat ons nog een lang gevecht te wachten’
De wereld moet er rekening mee houden dat er nog een ‘lang gevecht’ aankomt, zei de Amerikaanse president Joe Biden zaterdag in Warschau bij de afsluiting van zijn tweedaagse bezoek aan Polen. Rusland heeft ‘de democratie gewurgd en probeert dat ook in andere landen te doen’, zei Biden.
“Wij staan achter jullie”, hield de president Oekraïne nog eens voor. Hij waarschuwde Rusland om geen centimeter op grondgebied van de NAVO te komen. De oorlog in Oekraïne noemde Biden een ‘strategische mislukking’ voor de Russen.
17.45 | Oekraïense en Nederlandse kinderen in gesprek in Madurodam
Ruim honderd Oekraïense en Nederlandse kinderen zijn zaterdag in Madurodam, met hulp van tolken, met elkaar in gesprek gegaan over oorlog, vrede, vluchten en de toekomst. Ook enkele Nederlands-Russische kinderen schoven aan om hun verhaal te delen op de kinderbijeenkomst, een initiatief van Tako Rietveld. Als zogenoemde Kindercorrespondent wil hij kinderen over de hele wereld hun verhaal laten vertellen tijdens nieuwsgebeurtenissen.
Volgens Rietveld zaten de kinderen ademloos naar elkaar te luisteren. “Het was hartstikke mooi om die kinderen bij elkaar te zien. Sommige kwamen een beetje met hangende schouders binnen, maar aan het eind van de dag liepen ze toch wat meer rechtop en vrolijker naar buiten”, aldus de Kindercorrespondent.”
17.25 | ‘Gewonden bij raketaanval op Lviv’
De stad Lviv in het westen van Oekraïne is zaterdag getroffen door twee raketten, meldt de gouverneur van de regio. Daarbij raakten zeker vijf mensen gewond.
Eerder werden drie explosies gemeld. Inwoners werd dringend geadviseerd dekking te zoeken. Getuigen van persbureau Reuters zagen dichte zwarte rook in het noordoosten van Lviv.
De stad op 80 kilometer van de grens met Polen kreeg in de eerste maand van de oorlog in Oekraïne nog maar weinig aanvallen te verduren. De stad herbergt veel vluchtelingen uit andere delen van Oekraïne.
13.50 | Biden ontmoet Oekrainse ministers in Polen
De Amerikaanse president Joe Biden heeft zaterdag twee Oekraïense ministers ontmoet in Warschau, op de laatste dag van zijn bezoek aan Polen.
Biden is in Polen om te laten zien dat de Verenigde Staten toegewijd zijn aan de bescherming van andere NAVO-landen, aldus het Witte Huis eerder. De reis wordt na besprekingen met Poolse leiders en een bezoek aan een opvangcentrum voor Oekraïense vluchtelingen afgerond met een toespraak.
10.23 | Oekraïne en Rusland spreken tien humanitaire corridors af
Oekraïne en Rusland hebben voor zaterdag afspraken gemaakt voor tien humanitaire corridors in het door oorlog geteisterde land. Volgens de Oekraïense vicepremier Irina Veresjtsjoek moeten burgers die Marioepol proberen te verlaten dat in eigen auto’s doen, omdat bussen niet door Russische checkpoints komen.
Via de afgesproken vluchtroutes van eerder deze week zijn iets meer dan 37.600 mensen geëvacueerd naar veiligere gebieden in Oekraïne, zei president Volodymyr Zelenski vrijdag. Het ging met name om inwoners van Marioepol. De havenstad is ernstig getroffen door de oorlog. Volgens Zelensky is de situatie daar “tragisch” en staat het Russische leger niet toe humanitaire hulp naar de stad te sturen.
10.15 | Zelensky roept gas- en olielanden op meer te produceren
De Oekraïense president Volodymyr Zelenksy heeft olie- en gasrijke landen opgeroepen hun productie op te voeren zodat Rusland andere staten niet kan “chanteren”. Hij vindt dat onder andere Qatar meer moet doen om Europa minder afhankelijk te maken van Russische olie en gas.
Zelensky sprak via een videoverbinding op een internationale conferentie in de Qatarese hoofdstad Doha. “Ze kunnen veel doen om de gerechtigheid te herstellen. De toekomst van Europa hangt daar vanaf”, zei hij over landen met olie- en gasvelden. “Ik vraag jullie de productie van energie te verhogen zodat Rusland begrijpt dat geen enkel land energie kan gebruiken om de wereld te chanteren.”
10.08 | Biden ontmoet Oekraïense ministers in Polen
De Amerikaanse president Joe Biden ontmoet zaterdag twee Oekraïense ministers in Warschau, op de laatste dag van zijn bezoek aan Polen. Hij is in het Europese land om te laten zien dat de Verenigde Staten toegewijd zijn aan de bescherming van andere NAVO-landen, aldus het Witte Huis eerder.
Er is in de Poolse hoofdstad overleg tussen de defensie- en buitenlandministers van Oekraïne en de Verenigde Staten. Het Witte Huis heeft nu laten weten dat Biden zich bij de ministers zal voegen.
Biden heeft zaterdag besprekingen met Poolse leiders en gaat ook naar een opvangcentrum voor Oekraïense vluchtelingen. Hij zal zijn bezoek later die dag afronden met een toespraak. De president bezocht een dag eerder Amerikaanse troepen die zijn gestationeerd in Polen, niet ver van de grens met Oekraïne.
08.38 | Oekraïne: oorlog heeft 136 kinderen het leven gekost
Door de oorlog in Oekraïne zijn 136 kinderen om het leven gekomen, zegt de openbaar aanklager in het land. Daarnaast zouden 199 kinderen door het oorlogsgeweld gewond zijn geraakt. De cijfers zijn niet onafhankelijk geverifieerd.
Van de overleden kinderen zijn er 64 gedood in de regio van de hoofdstad Kyiv. Vijftig kinderen zijn omgekomen in de regio Donetsk, in het oosten van Oekraïne. Onder Donetsk valt onder meer de zwaar getroffen havenstad Marioepol. Donetsk is daarnaast ook een van de twee regio’s waar voor de Russische invasie een jarenlange burgeroorlog gaande was tussen pro-Russische separatisten en het regeringsleger.
06.51 | Oekraïne: Russische huurlingen moesten Zelensky doden
Huurlingen van het Russische bedrijf Wagner Groep zijn naar Oekraïne gestuurd om president Volodymyr Zelensky en premier Denis Sjmihal te liquideren. Een hoge adviseur van het Oekraïense ministerie van Defensie zei tegen CNN dat zijn land bewijs hiervoor zal overhandigen aan het Internationaal Strafhof. Om wat voor bewijs het gaat, wilde hij niet zeggen.
Wagner Groep is een huurlingenbedrijf dat naar algemeen wordt aangenomen nauw gelieerd is aan het Kremlin. Het Kremlin zelf ontkent dat. Het bedrijf wordt naar verluidt geleid door de oligarch Jevgeni Prigozjin, die bevriend is met de Russische president Vladimir Poetin.
Huurlingen van Wagner zijn onder meer actief in Syrië, Mali en de Centraal Afrikaanse Republiek. In 2014 speelden ze een rol in de toenmalige Russische invasie van Oekraïne en er zijn berichten dat ze ook nu in het land vechten. Onder meer de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie hebben sancties ingesteld tegen zowel Wagner als Prigozjin.
05.08 | WHO: 72 aanvallen op artsen en ziekenhuizen in Oekraïne
De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft sinds het begin van de Russische inval in Oekraïne op 24 februari 72 verschillende aanvallen geteld op ziekenhuizen, ambulances en medisch personeel. Daarbij zijn zeker 71 doden gevallen en 37 mensen gewond geraakt.
Volgens de WHO nemen de aanvallen op medische faciliteiten en personeel toe. In de meeste gevallen (56) gaat het om beschietingen met zware wapens. Zo werd begin maart het ziekenhuis van Izjoem door een bombardement verwoest, een stad in de buurt van Charkov. Ook werden elf ambulances beschoten. Verder hebben hulpverleners regelmatig te maken met diefstallen en ontvoeringen.
De WHO stelt dat aanvallen op de medische infrastructuur een onderdeel zijn geworden van moderne oorlogsvoering.
21.21 | Poetin beperkt vrijheid van meningsuiting nog verder
Poetin heeft de vrijheid van meningsuiting in zijn land verder beperkt. Hij heeft een wet ondertekend die het verspreiden van ‘valse’ informatie over acties van Moskou in het buitenland bestraft met celstraffen tot vijftien jaar.
Begin maart was al een verbod afgekondigd op het verspreiden van ‘leugens’ over het Russische leger, met dezelfde maximale straf. De nieuwe wet is het jongste onderdrukkende wapen om de informatie over het Russische invasie in Oekraïne te controleren, zeggen waarnemers.
21.14 | Frankrijk, Griekenland en Turkije willen evacuatieplan Marioepol
De Franse president Emmanuel Macron zegt dat Frankrijk, Turkije en Griekenland werken aan een evacuatieplan voor inwoners van Marioepol. Details over het plan, bijvoorbeeld of het uitvoerbaar is zonder Russische medewerking, zijn nog niet bekend.
De belegerde Zuid-Oekraïense havenstad Marioepol is zwaar getroffen door Russische aanvallen. Er vinden al wekenlang bombardementen plaats. Duizenden mensen zijn volgens de Oekraïense autoriteiten omgekomen.
16.45 | 300.000 Oekraïense huishoudens zonder gas en verwarming
Door de Russische invasie zitten in Oekraïne ongeveer 300.000 huishoudens zonder gas en verwarming. Dat meldt de grootste energieleverancier van het land, Naftogaz. Het bedrijf zegt te kunnen zorgen voor een “relatief stabiele” gasvoorziening in grote delen van het land, behalve in plaatsen die door de Russen worden belegerd, zoals Marioepol of Charkov.
De baas van Naftogaz eist in een interview met het Duitse tijdschrift Die Zeit dat het Westen het geld voor Russisch gas en olie niet meer overmaakt naar Moskou. De landen zouden het geld op een geblokkeerde rekening moeten storten die pas wordt vrijgegeven als Rusland zich terugtrekt uit Oekraïne.
15.05 | Rusland meldt 1351 gesneuvelde militairen in Oekraïne
Sinds de Russische invasie in Oekraïne zijn volgens Moskou 1.351 Russische militairen gesneuveld. Het Russische ministerie van Defensie gaf vrijdag de jongste cijfers na ruim een maand strijd.
Moskou meldde begin maart 498 gedode soldaten. Volgens Oekraïne en westerse landen ligt het werkelijke aantal veel hoger. De regering in Kyiv spreekt over meer dan 15.000 gesneuvelden. In het Westen, onder meer bij het bondgenootschap NAVO, zijn er schattingen van 7.000 tot 15.000 gedode Russen. Onder de gesneuvelden zouden zes hoge Russische officieren, onder wie generaals, zijn. Ter vergelijking: het aantal Russische soldaten dat tussen 1979 en 1989 in de Afghaanse oorlog is omgekomen, ligt rond de 15.000.
14.02 | Treinverbinding tussen Rusland en Finland wordt stopgezet
Een van de laatste nog intacte treinverbindingen tussen Rusland en de Europese Unie wordt stopgezet. Allegro, het nationale spoorwegbedrijf van Finland, heeft aangekondigd dat de laatste trein tussen de Russische stad Sint-Petersburg en de Finse hoofdstad Helsinki zondagochtend vertrekt.
Sinds de Russische invasie in Oekraïne zaten de treinen vanuit Sint-Petersburg geregeld vol met Russen en Finnen die Rusland wilden ontvluchten voordat de westerse sancties hun levens daar onmogelijk zouden maken. Twee keer per dag vertrok er de afgelopen maand een trein vanuit de tweede stad van Rusland naar Helsinki. De twee steden liggen op ongeveer 400 kilometer afstand van elkaar, een treinreis van zo’n drieënhalf uur.
Dagelijks werden in de eerste weken van de oorlog op die manier ongeveer zevenhonderd passagiers naar Finland gebracht. Inmiddels gaat het per dag nog om zo’n 60 procent van de capaciteit. Allegro profiteerde onder meer van de toegenomen vraag doordat veel Europese luchtruimen gesloten werden voor Russische vliegtuigen.
“De afgelopen weken hebben alle mensen die Rusland wilden verlaten de kans daartoe gehad”, aldus Topi Simola, de vicepresident van de Finse spoorwegbeheerder VR. Inmiddels zou de Finse minister voor Staatsbedrijven Tytti Tuppurainen VR er echter op hebben gewezen dat het “niet langer gepast is om de dienst te verlenen”.
10.47 | Oekraïense stad Tsjernihiv omsingeld door Russische troepen
De Oekraïense stad Tsjernihiv is zo goed als volledig afgesloten van de buitenwereld door Russische troepen, meldt de regionale gouverneur Vjatsjeslav Tsjaus vrijdag.
“De stad wordt operationeel omsingeld door de vijand”, aldus Tsjaus in een tv-toespraak. Volgens de gouverneur wordt de stad in het noorden van Oekraïne bovendien beschoten met artillerie en door gevechtsvliegtuigen.
De burgemeester van Tsjernihiv sprak eerder al van een “catastrofale situatie”. Volgens Vladislav Atrastsjenko is er geen stroomvoorziening, geen water en geen verwarming. Ook zou de infrastructuur volledig verwoest zijn en er zouden burgers zijn omgekomen door artilleriebeschietingen. Ook het ziekenhuis in de stad met 300.000 inwoners wordt beschoten, waardoor de medische zorg is ingestort.
10.35 | Marioepol vreest driehonderd doden in gebombardeerd theater
Bij de raketaanval op een theater in de Oekraïense stad Marioepol zijn mogelijk zo’n driehonderd mensen om het leven gekomen. Dat vreest althans het gemeentebestuur van de havenstad, dat zich baseert op getuigen.
Het theater werd vorige week woensdag platgegooid. In de schuilkelder van het theater verbleven op dat moment naar verluidt honderden mensen. Hulpverleners zijn al dagen bezig met een reddingsoperatie, die bemoeilijkt wordt doordat er in de stad straatgevechten zijn uitgebroken.
‘Van ooggetuigen komen berichten dat ongeveer driehonderd mensen in het theater van Marioepol zijn omgekomen na aanvallen van een Russisch vliegtuig’, meldt het gemeentebestuur op Telegram.
Rusland ontkent het theater te hebben geraakt of burgers als doelwit te hebben gebruikt.
09.23 | Kyiv: aantal Russische eenheden trekt zich terug na verliezen
Een aantal Russische eenheden in Oekraïne trekt zich volgens het Oekraïense leger terug na zware verliezen te hebben geleden. Sommige eenheden zijn teruggegaan naar Russisch grondgebied, nadat ze de helft van de manschappen hadden verloren.
Volgens een topfunctionaris in de Oekraïense regering, Oleksij Arestovitsj, is de frontlijn in de oorlog na een maand vechten vrijwel “bevroren”. De Russen blijven de tweede stad van het land, Charkov, belegeren en bereiden 100 kilometer zuidoostelijker een nieuw offensief voor in de streek van Izjoem.
De Russen hebben eerder ook een link gelegd tussen de Oekraïens-Russische grens bij Marioepol en het in 2014 ingelijfde schiereiland de Krim. Maar er zit niet veel beweging in het front. Marioepol is nog steeds niet geheel in handen van de pro-Russische milities uit het oosten van Oekraïne. Vrijdag zou hier volgens Kyiv de mogelijkheid voor burgers bestaan via een humanitaire corridor met eigen vervoer de stad te verlaten.
In de nacht van donderdag op vrijdag hebben de Russische strijdkrachten met twee raketten een militaire basis aangevallen aan de rand van de stad Dnipro, circa 180 kilometer ten zuidwesten van Charkov. Daarbij zouden veel slachtoffers zijn gevallen. De Russische generaal Igor Konasjenkov zei namens het defensieministerie dat laat op donderdag de grootste olie-opslagplaats van het leger van Oekraïne met kruisraketten is vernietigd. Dat gebeurde volgens hem met Kalibr-precisiekruisraketten die vanaf marineschepen zijn afgevuurd naar de brandstofreserves bij het dorp Kalinovka.
06.19 | Pentagon-functionaris: Rusland komt zwakker uit deze oorlog
Rusland zal spijt krijgen van de invasie in Oekraïne en het land “komt zwakker uit deze oorlog”, zei een hoge Pentagon-functionaris donderdagavond (lokale tijd) tegen verslaggevers. Volgens Colin Kahl, een van de onderministers van Defensie, maakt de strijd Rusland “militair, economisch, politiek en geopolitiek zwakker” en raakt het land door de oorlog verder geïsoleerd.
Voor de Verenigde Staten is Rusland een “acute bedreiging”, stelt Kahl, die zich baseert op een aanstaande strategische evaluatie van het Amerikaanse leger. Het land vormt volgens hem echter, in tegenstelling tot bijvoorbeeld China, geen langetermijnuitdaging.
04.13 | Johnson is ‘niet optimistisch’ dat Poetin vrede wil
De Britse premier Boris Johnson is “niet optimistisch” dat de Russische president Vladimir Poetin werkelijk vrede wil. Johnson vertelde in de nacht van donderdag op vrijdag aan BBC Newsnight dat de aanvallen op Oekraïense steden als het aan Poetin ligt alleen maar heviger zullen worden.
Johnson denkt dat Poetin met de steden in Oekraïne hetzelfde van plan is als wat gebeurde in de Tsjetsjeense hoofdstad Grozny. Die stad werd tussen 1999 en 2000 door Rusland belegerd en gebombardeerd.
03.30 | Biden brengt bezoek aan Polen en bespreekt Oekraïne
De Amerikaanse president Joe Biden brengt vrijdag en zaterdag een bezoek aan Polen. Hij spreekt er met onder anderen zijn Poolse ambtgenoot Andrzej Duda over de oorlog in Oekraïne. Die ontmoeting staat gepland in Rzeszów, een stad op zo’n 80 kilometer van de grens met Oekraïne.
Polen heeft een grens van 500 kilometer lang met Oekraïne en al zeker 2 miljoen vluchtelingen uit dat land opgevangen. Sinds 1989 hebben Polen en de VS nauwe banden en na 1970 hebben alle Amerikaanse presidenten Polen minstens één keer bezocht, Ronald Reagan uitgezonderd.
Biden is sinds woensdag in Europa. Hij heeft in Brussel deelgenomen aan topbijeenkomsten van de NAVO, de G7 en de EU.
02.46 | Amerikaanse sancties voor Russen en Noord-Koreanen na rakettest
De Verenigde Staten hebben donderdag sancties opgelegd aan Russen en Noord-Koreanen wegens de rakettest die Noord-Korea uitvoerde. Het land vuurde vanaf zijn oostkust een intercontinentale ballistische raket af die voor zover bekend hoger en verder vloog dan ooit tevoren. De laatste keer dat Noord-Korea een intercontinentale ballistische raket testte, was in 2017.
De Amerikaanse sancties treffen twee Russische bedrijven, Russische en Noord-Koreaanse individuen en een Noord-Koreaans instituut. Waar zij precies van beschuldigd worden en op wat voor manier Rusland bij de rakettest betrokken was, wordt niet duidelijk. Volgens het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken benadrukken de sancties “de negatieve rol die Rusland speelt op het wereldtoneel met betrekking tot dit soort zorgwekkende programma’s.”
Noord-Korea mag volgens resoluties van de VN-Veiligheidsraad geen ballistische raketten lanceren, maar gaat toch door met de ontwikkeling ervan. Het land heeft dit jaar al meer dan tien van deze raketten getest. Eerdere lanceringen hebben geleid tot strenge internationale sancties tegen Noord-Korea. Dat de wereld momenteel verdeeld is over de oorlog in Oekraïne, maakt het voor de Verenigde Naties lastig om gezamenlijk op te treden. VN-diplomaten van onder meer de VS, Groot-Brittannië, Frankrijk en Ierland willen volgens persbureau Reuters dat de VN-Veiligheidsraad vrijdag bijeenkomt om de raketlancering te bespreken.
01.50 | Medewerkers Tsjernobyl kunnen niet naar werk door beschietingen
Personeel van de oude kerncentrale in Tsjernobyl ondervindt momenteel problemen met het woon-werkverkeer. Dat komt door Russische aanvallen op het nabijgelegen dorp Slavoetytsj, waar veel van de medewerkers wonen, meldt het Internationaal Atoomenergieagentschap (IAEA).
De kerncentrale werd op 24 februari ingenomen door Russische troepen, waarna het Oekraïense personeel wekenlang onafgebroken door moest werken. “Deze beschietingen komen slechts enkele dagen nadat het personeel er eindelijk in geslaagd is om afgewisseld te worden en thuis, in Slavoetytsj, tot rust te komen”, meldt IAEA-chef Rafael Grossi.
Eerder liet Grossi weten dat de werknemers hebben gewerkt onder “enorm stressvolle en vermoeiende omstandigheden in de aanwezigheid van buitenlandse strijdkrachten en zonder fatsoenlijke rust”. Hij stelde dat de “uitdagende en onzekere situatie” het belang onderstreept van een IAEA-initiatief om de veiligheid van de Oekraïense nucleaire installaties te waarborgen.
De centrale in Tsjernobyl wekt zelf al jaren geen stroom meer op, maar wordt nog wel bemand omdat er radioactief afval wordt bewaard. Hier vond in 1986 de ergste kernramp ooit plaats. Oekraïne heeft vier werkende kerncentrales. Een daarvan, de grootste van Europa, is eveneens in Russische handen.
00.39 | Brits leger: Oekraïne treft voor Rusland belangrijke doelwitten
Het Oekraïense leger treft voor Rusland belangrijke doelwitten in delen van het land die door Russische troepen bezet zijn. Het gaat onder meer om een Russisch schip en een munitiedepot in Berdjansk, meldt het Britse leger in een update over de oorlog in Oekraïne.
Donderdag meldde het Oekraïense ministerie van Defensie al dat een Russisch troepentransportschip in de haven van Berdjansk, aan de Zee van Azov, verwoest zou zijn. Volgens het Britse leger, dat de oorlog in het land volgt met behulp van inlichtingendiensten, “volgen er meer aanvallen op logistieke locaties in door Rusland bezette gebieden”.
De Oekraïense aanvallen zorgen er volgens de Britten voor dat Rusland prioriteit moet geven aan de eigen verdediging waardoor de troepen aan het front onthouden worden van “broodnodige bevoorrading”. Dit zal het vermogen van Rusland om aanvallen uit te voeren doen afnemen en de al dalende moraal verder verslechteren, meldt het Britse leger.
Liveblog oorlog in Oekraïne: 23 tot en met 24 maart 2022
