Rusland ziet wel vooruitgang in de onderhandelingen met Oekraïne over het beëindigen van de oorlog. Volgens de hoofdonderhandelaar zijn beide partijen “halverwege” een compromis. Tegelijkertijd riep Oekraïense president Volodymyr Zelensky vrijdagavond nog op tot ‘zinvolle’ vredes- en veiligheidsbesprekingen: “Ik wil dat iedereen me nu hoort, vooral in Moskou. Het is tijd voor een ontmoeting.”

Volgens de VN zijn inmiddels drie miljoen Oekraïners het land ontvlucht, van wie de meesten richting Polen vertrekken. Daarmee is het de grootste vluchtelingencrisis van deze eeuw.

Lees hier het liveblog van zaterdag 19 en zondag 20 maart.

Liveblog dinsdag 22 maart

20:58 | VS: binnenkort meer sancties bondgenoten tegen Rusland

De Verenigde Staten en hun westerse bondgenoten kondigen deze week extra sancties aan tegen Rusland, zegt het Witte Huis. Dat zou donderdag moeten gebeuren als de Amerikaanse president Joe Biden ontmoetingen heeft met de NAVO en de Europese Unie in Brussel. Dat heeft de Amerikaanse nationale veiligheidsadviseur Jake Sullivan meegedeeld.

Het gaat volgens hem om een volgend sanctiepakket. Een belangrijk onderdeel daarvan is aanscherping van bestaande strafmaatregelen om het Moskou nog moeilijker te maken om sancties te omzeilen, aldus Sullivan.

EU-kopstukken maakten ook al duidelijk te werken aan nieuwe strafmaatregelen nu Rusland ook na vier forse strafpakketten nog weinig aanstalten maakt de oorlog in Oekraïne te staken. Maar oude tegenstellingen tussen de lidstaten dreigen weer op te spelen nu vooral de Russische export van gas, olie en steenkool als doelwitten overblijven. Daarom ligt het voor de hand om eerst te proberen om de werking van eerdere sancties te versterken, zeggen Brusselse bronnen.

20:45 | Rusland: alleen inzet kernwapens als bestaan wordt bedreigd

Rusland zal alleen kernwapens inzetten als zijn bestaan wordt bedreigd. Dat meldt Kremlin-woordvoerder Dmitri Peskov dinsdag volgens het Russische staatspersbureau TASS. Hij lijkt daarmee te reageren op westerse bezorgdheid dat het conflict in Oekraïne, zou kunnen escaleren tot een nucleaire oorlog.

“We hebben een beleid voor binnenlandse veiligheid, en het is openbaar. Je kunt alle redenen lezen voor het gebruik van kernwapens”, zei Peskov. “Dus als het een existentiële bedreiging is voor ons land, dan kan het worden gebruikt in overeenstemming met ons beleid”, aldus Peskov op vragen van journalisten over wanneer kernwapens worden ingezet.

Poetin kondigde eind vorige maand, enkele dagen na de invasie in Oekraïne, aan de nucleaire wapens van Rusland als afschrikkingsmiddel in paraatheid te brengen. VN-topman Antonio Guterres zei vorige week om die reden een nucleair conflict niet langer uit te sluiten.

18:42 | VS: Russen hebben grote logistieke problemen in Oekraïne

De Russen kampen nog steeds met grote logistieke problemen tijdens hun aanval op Oekraïne, zegt de Amerikaanse regering. Er zijn niet alleen voedsel- en brandstoftekorten, maar er is ook een gebrek aan uitrusting voor militairen. Dat zegt een hoge functionaris van het Amerikaanse ministerie van Defensie.

“We hebben aanwijzingen dat sommige soldaten bevriezingsverschijnselen hebben opgelopen en zich hebben teruggetrokken uit de strijd. Ze blijven dus problemen houden met de logistiek en bevoorrading”, aldus de Pentagon-medewerker. Volgens hem zouden de Russische troepen ook met communicatieproblemen te maken hebben.

De problemen zouden te wijten zijn aan aanhoudend verzet van de Oekraïners en slechte planning. De brandstoftekorten hebben volgens het Pentagon ook gevolgen voor de marine. “Ze maken zich zorgen of ze hun schepen kunnen blijven bijtanken.”Het ministerie verwacht dat de Russen de belegerde havenstad Marioepol waarschijnlijk vanaf zee gaan bestoken. In de Zee van Azov zou Rusland ongeveer zeven schepen hebben verzameld.

18:02 | Oekraïne: zeker 100.000 burgers willen weg uit belegerd Marioepol

Volgens de Oekraïense regering willen minstens 100.000 burgers weg uit de door de Russen belegerde havenstad Marioepol. Maar zij kunnen niet vertrekken door een gebrek aan veilige vluchtroutes. De Oekraïense president zegt dat er door de wekenlange bombardementen niets meer over is van de stad. “Er is daar niets meer. Alleen ruïnes”, aldus de president in een videotoespraak.

De gemeenteraad van Marioepol meldde dat de Russen weer twee grote bommen op de stad hebben gegooid, maar gaf niet aan hoe groot de schade was en of er slachtoffers waren gevallen. “Wederom is duidelijk dat de bezetters niet geïnteresseerd zijn in de stad Marioepol. Ze willen die met de grond gelijkmaken en tot as van een dood land maken”, aldus de raad.

12:34 | Bekende Russische journaliste stopt uit onvrede over Oekraïne

Een vooraanstaande Russische journaliste en voormalig tv-presentatrice, Zhanna Leonidovna Agalakova, heeft ontslag genomen uit onvrede over de aanval op Oekraïne. Ze werkte tot voor kort voor de Russische staatszender Kanaal 1, als laatste als correspondent in Parijs. Daar zei ze dat ze ontslag heeft genomen, omdat ze dit werk niet meer kan doen. Als redenen gaf ze aan dat de staatstelevisie voor propaganda van het Kremlin wordt misbruikt en de autoriteiten onafhankelijke media censureren en sluiten.

Agalakova is bekend in Rusland door circa dertig jaar werk in de media. Ze won in 2002 een mediaprijs en werd in 2006 door de regering van het land onderscheiden voor haar diensten voor het vaderland.

Ze werkte begin jaren negentig bij persbureau RIA Novosti als verslaggeefster voor entertainmentnieuws en nieuws over beroemdheden. In 1999 ging ze bij Kanaal 1 werken als nieuwslezeres en presentatrice. Vervolgens ging ze aan het werk als correspondent in Parijs en daarna als correspondent in New York. Ze keerde een jaar geleden naar Parijs terug, waar ze afgelopen week haar ontslag indiende.

12:07 | Oekraïne meldt 15.300 doden onder Russische troepen

Oekraïne meldt dat zo’n 15.300 Russische soldaten zijn gesneuveld sinds het begin van de oorlog in het land. De informatie is niet bevestigd door Rusland, dat begin deze maand meldde dat 498 van zijn militairen waren omgekomen.

Er was de afgelopen dagen verwarring over het dodental na berichtgeving van de Russische pro-Kremlin krant Komsomolskaja Pravda. Die publiceerde zondag online een artikel waarin stond dat 9861 Russische soldaten waren gesneuveld, maar dat cijfer verdween later. Een journalist van de krant heeft dinsdag verklaard dat de site was gehackt.

Rusland stelt zich zeer terughoudend op bij het delen van informatie over overleden en gewonde militairen. Begin deze maand werd voor het eerst en laatst een dodental gemeld.

11:41 | Zelensky spreekt paus, vestigt hoop op bemiddeling Vaticaan

De Oekraïense president Volodymyr Zelensky heeft de situatie in zijn land besproken met paus Franciscus. Bemiddeling van het Vaticaan om het lijden in Oekraïne te beëindigen zou worden gewaardeerd, twittert Zelensky.

Talked to @Pontifex. Told His Holiness about the difficult humanitarian situation and the blocking of rescue corridors by Russian troops. The mediating role of the Holy See in ending human suffering would be appreciated. Thanked for the prayers for Ukraine and peace. pic.twitter.com/wj4hmrTRGd

— Volodymyr Zelenskyy / Володимир Зеленський (@ZelenskyyUa) March 22, 2022

 

Het staatshoofd heeft de katholieke leider verteld over de moeilijke humanitaire situatie en de blokkade van vluchtroutes door Russische troepen bij belegerde steden. Zelensky bedankte Franciscus voor de gebeden voor Oekraïne en vrede.

De paus herhaalde zondag zijn oproep tot het beëindigen van de oorlog. Hij sprak van een “zinloos bloedbad” met elke dag “slachtingen en wreedheden”. “De gewelddadige agressie tegen Oekraïne vertraagt helaas niet”, zei hij. Een dag eerder had hij Oekraïense vluchtelingen in een kinderziekenhuis in Rome bezocht.

Zelensky plaatste zijn bericht kort voordat hij het Italiaanse parlement per video toesprak, zoals hij dat eerder al deed bij andere parlementen. Hij vertelde dat zijn land bezig is aan een overlevingsstrijd en waarschuwde dat het Russische leger door zou willen stoten naar andere landen in Europa. “Voor Russische troepen is Oekraïne de poort van Europa die ze willen doorbreken, maar barbarisme moet worden tegengehouden.”

Na Zelensky’s toespraak zei de Italiaanse premier Mario Draghi dat Oekraïne zich “heldhaftig” verzet tegen de Russische invasie. Hij sprak steun uit voor de wens van de regering in Kyiv om lid te worden van de Europese Unie en riep op Oekraïne van wapens te voorzien om een einde te maken aan de “slachtpartijen”.

10:54 | Save the Children: bijna 500 scholen in Oekraïne beschadigd

Door de oorlog in Oekraïne zijn zeker 464 scholen en 43 ziekenhuizen in het land beschadigd, aldus Save the Children. Meer dan zestig scholen zijn compleet vernietigd. De hulporganisatie meldt dat na een analyse van cijfers van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO).

Sinds het begin van de Russische invasie zijn ruim 3,5 miljoen mensen gevlucht uit Oekraïne. Onder hen zijn meer dan 1,5 miljoen kinderen. In het land zijn nog bijna 6 miljoen kinderen, aldus Save the Children. Die roept op tot de bescherming van burgers en kinderen.

Rusland ontkent dat het in Oekraïne burgerdoelen bestookt, terwijl daar wel bewijs voor is. Volgens Oekraïne zijn duizenden burgers omgekomen. Daarvan hebben de Verenigde Naties er meer dan negenhonderd geverifieerd. Onder hen zijn tientallen kinderen.

06:41 | Burgemeester van Boryspil roept op om stad te verlaten

De burgemeester van Boryspil, een stad zo’n 25 kilometer van Kyiv, heeft opgeroepen het gebied te verlaten. Ook mensen die naar de stad gevlucht zijn moeten zo snel mogelijk vertrekken. Volodymyr Borisenko laat via Facebook weten “dat het werk van strijdkrachten makkelijker is als er minder burgerbevolking in de stad is”. Er is geen reden om in de stad te blijven: “Er wordt al gevochten in het gebied”.

01:33 | ‘Aanslag op president Zelensky verijdeld’

Oekraïense inlichtingendiensten melden dat een mogelijke aanslag op president Zelensky is verijdeld. Dat meldt het Duitse persbureau DPA na berichten van lokale Oekraïense media.

De aanval zou georganiseerd zijn door een groep Russische infiltranten, geleid door een agent van de Russische geheime dienst. Zij zouden in de stad Oezjhorod zijn gearresteerd.

00:37 | Biden: Poetin overweegt inzet chemische wapens en cyberaanvallen

De Russische beschuldiging dat Kyiv chemische en biologische wapens bezit, is volgens Joe Biden niet alleen vals, de Amerikaanse president suggereert ook dat de Russische president Vladimir Poetin zelf zou overwegen zulke wapens te gebruiken. Biden leverde geen bewijs voor zijn beschuldiging.

“Poetin staat met zijn rug tegen de muur”, zei Biden tijdens een zakelijk congres maandag. “Hij zegt dat Amerika biologische en chemische wapens heeft in Europa. Hij suggereert dat Oekraïne die ook heeft. Dat is een duidelijk teken dat hij overweegt beide te gebruiken.”

Biden waarschuwde ook voor mogelijke Russische cyberaanvallen als vergelding op de westerse sancties tegen het land. Hij drong er bij de private sector in de VS op aan om “onmiddellijk jullie cyberdefensie te versterken”.

00:19 | EU-landen gaan defensiekrachten bundelen

De landen van de Europese Unie zijn het eens over nauwere defensiesamenwerking. Hun nieuwe zogeheten Strategisch Kompas brengt de gevaren die Europa bedreigen in kaart en voorziet onder meer in een ‘flitsmacht’ van 5000 man. Het is bedoeld om de EU militair minder afhankelijk te maken van de Amerikaanse beschermheer.

Sinds de lidstaten zich twee jaar geleden voor het eerst over de plannen bogen, zijn Europese zwakheden verder blootgelegd en heeft oude vijand Rusland de wapens weer opgenomen. De plannen zijn om dat laatste nog in allerijl aangescherpt. Het kompas bevat nu “hardere taal” tegen Rusland, maar sorteert niet voor op een oorlog met de oosterbuur, zeggen Brusselse bronnen.

De Russische oorlog tegen Oekraïne heeft overeenstemming over het kompas wel vergemakkelijkt en versneld, stelden meerdere defensieministers al eerder. Terwijl de lidstaten al wakker waren geschrokken door de chaotische evacuatie afgelopen zomer uit de door de Taliban ingenomen Afghaanse hoofdstad Kabul. De EU bleek toen te moeten leunen op de Amerikanen. Onder meer de snelle interventiemacht moet daar verandering in brengen.

Liveblog maandag 21 maart

23:12 | Oekraïne: meer dan 8000 mensen uit steden geëvacueerd

In totaal zijn maandag 8057 mensen geëvacueerd uit Oekraïense steden via zogenoemde humanitaire corridors, meldt de Oekraïense vicepremier Irina Veresjtsjoek. Van hen zijn 3007 mensen via vluchtroutes verplaatst vanuit de belegerde stad Marioepol.

Rusland heeft Oekraïne ervan beschuldigd niet akkoord te zijn gegaan met corridors waarmee geëvacueerden naar Rusland gaan. Miljoenen burgers zouden volgens het Russische ministerie van Defensie door het Oekraïense leger worden vastgehouden en gebruikt als “menselijke schilden”. Kiev betichtte Moskou er daarentegen herhaaldelijk van Oekraïners te deporteren naar Rusland.

De Russen zeggen ook dat Oekraïense “nationalisten” van plan zijn ziekenhuizen in Odessa en Tsjernihiv als uitvalsbasis te gebruiken, zonder daar bewijs voor te leveren. De beschuldiging komt nadat Rusland bijna twee weken geleden internationaal werd veroordeeld vanwege een aanval op een kraamkliniek in de belegerde havenstad Marioepol.

Later meldde Moskou dat het gebouw werd gebruikt door Oekraïense strijders en dat mediabeelden van gewonde zwangere vrouwen in scène waren gezet. Oekraïne en de Verenigde Naties zeggen echter dat er op het moment van de aanval inderdaad patiënten werden behandeld.

21.50 | Hoekstra: voorlopig geen EU-sancties voor Russische energie

De Europese Unie gaat voorlopig nog geen strafmaatregelen nemen om de aanvoer van Russisch aardgas, olie en steenkool te treffen, denkt buitenlandminister Wopke Hoekstra. Nederland is daar ook niet voor, want “je moet wel kijken of iedereen dat kan meemaken. En niet iedereen kan dat op korte termijn meemaken.”

Nu Rusland ook na vier forse Europese sanctiepakketten nog geen krimp geeft en het geweld in Oekraïne eerder nog lijkt op te voeren, klinkt de roep om de lucratieve Russische energie-export te treffen steeds luider. Europese miljarden blijven anders naar Poetins oorlogskas vloeien, klagen EU-landen als Polen en de Baltische staten. Ook de Amerikaanse president Joe Biden, die donderdag aanschuift bij de EU-top, zal dan vermoedelijk nog eens bij de Europese leiders aandringen op energiesancties.

Maar landen als Hongarije en Bulgarije, die erg afhankelijk zijn van Russische fossiele brandstoffen, en zwaargewicht Duitsland willen er niet aan. De tegenstanders “hebben aangegeven dat, zouden ze dat al willen, ze die transitie niet van vandaag op morgen kunnen maken”, zei Hoekstra na overleg met zijn EU-collega’s in Brussel. “En wij willen per se dat we solidair blijven met de hele groep. Omdat de eenheid bij zo’n aangelegenheid cruciaal is.”

Dat wil volgens Hoekstra evenwel niet zeggen dat het er zeker niet van komt, bijvoorbeeld als Rusland nog veel bruter te werk zou gaan. Bovendien lijkt er schot te zitten in andere tot dusver vooruitgeschoven strafmaatregelen. Het weren van Russische schepen uit Europese havens bijvoorbeeld. Dat leek aanvankelijk moeilijk uitvoerbaar en haalbaar, maar Hoekstra spreekt er inmiddels positiever over. Mits niet alleen Rotterdam, maar ook Antwerpen, Piraeus, Hamburg en de andere Europese havens meedoen.

21.48 | Alle medewerkers Tsjernobyl-centrale afgelost

Al het overgebleven personeel dat sinds de Russische inval in Oekraïne aan het werk was in de oude kerncentrale van Tsjernobyl is afgelost. Zondag werd al de helft van de werknemers, die sinds Russische troepen op 24 februari de centrale veroverden aan een stuk doorwerkten, vervangen. Volgens het Internationaal Atoomenergieagentschap (IAEA) is nu iedereen weg die wilde vertrekken.

Dertien personeelsleden weigerden te roteren en zijn gebleven, aldus het IAEA. Eerder liet IAEA-chef Rafael Grossi weten dat de werknemers hebben gewerkt onder “enorm stressvolle en vermoeiende omstandigheden in de aanwezigheid van buitenlandse strijdkrachten en zonder fatsoenlijke rust”. Hij stelde dat de “uitdagende en onzekere situatie” het belang heeft onderstreept van een IAEA-initiatief om de veiligheid van de Oekraïense nucleaire installaties te waarborgen.

21.27 | Pentagon: duidelijk bewijs van Russische oorlogsmisdaden

Het Amerikaanse ministerie van Defensie beschuldigt Russische eenheden van het plegen van oorlogsmisdaden in Oekraïne. Het Pentagon laat weten te helpen bij het verzamelen van bewijs daarvan en stelt dat het Kremlin willekeurige aanvallen uitvoert als onderdeel van een opzettelijke strategie in het conflict.

“We zien zeker duidelijk bewijs dat Russische troepen oorlogsmisdaden plegen en we helpen met het verzamelen van bewijs daarvoor”, zei Pentagon-woordvoerder John Kirby tijdens een persconferentie. Hij wees erop dat er onderzoeken lopen en dat het ministerie daar een bijdrage aan gaat leveren.

20.38 | Rutte stemt reis naar Turkse president Erdogan af met Zelensky

Premier Mark Rutte heeft zijn reis naar Turkije besproken met de Oekraïense president Volodymyr Zelensky. Rutte spreekt dinsdag met de Turkse president Recep Tayyip Erdogan in Ankara.

Erdogan probeert te bemiddelen tussen Zelensky en de Russische president Vladimir Poetin. “Turkije speelt daar een goede rol in. En ik wil daar meer van snappen en ik wil kijken hoe wij daarbij kunnen helpen”, aldus Rutte.

De Oekraïense leider deed Rutte “suggesties” aan de hand hoe diens overleg met Erdogan een succes kan worden. Rutte wilde niet op de details ingaan van het gesprek met Zelensky. Hij verwacht een “lang gesprek” te hebben met Erdogan.

Premier Rutte vindt het verder van belang dat binnen de NAVO meer landen in Europa het gesprek aangaan met de regering in Ankara. Dat kan volgens Rutte niet alleen worden overgelaten aan Duitsland.

20.16 | Biden waarschuwt bedrijven voor Russische cyberaanvallen

De Amerikaanse president Joe Biden heeft bedrijven in de Verenigde Staten gewaarschuwd voor Russische cyberaanvallen vanwege de westerse sancties tegen Rusland over de oorlog in Oekraïne. Volgens Biden is er informatie van de inlichtingendiensten dat Moskou naar manieren kijkt om cyberaanvallen uit te voeren op Amerikaanse ondernemingen.

Biden dringt er dan ook bij bedrijven op aan de cyberverdediging onmiddellijk te versterken. Volgens de president zorgen de harde sancties voor ongekende schade aan de Russische economie.

Hij zegt dat de meeste belangrijke infrastructuur in de Verenigde Staten in handen is van private bedrijven en dat zij meer moeten doen om hun “digitale deuren” te sluiten. Volgens Biden behoren cyberaanvallen op infrastructuur tot de middelen van Rusland om terug te slaan in een conflict.

19.55 | EU trekt nog eens 500 miljoen uit voor militaire hulp Oekraïne

De Europese Unie verdubbelt het budget van het fonds waaruit ze wapens en militair materieel voor Oekraïne bekostigt. Er komt nog eens 500 miljoen euro bij, hebben de ministers van Buitenlandse Zaken van de EU-landen afgesproken.

Van het extra bedrag is opnieuw 450 miljoen euro bestemd voor wapentuig en munitie. De rest gaat naar “niet dodelijke” materialen als helmen, scherfvesten en EHBO-trommels.

EU-landen die Oekraïne willen helpen zich tegen Rusland te verdedigen, kunnen wapenleveranties declareren bij het fonds. De zogeheten ‘vredesfaciliteit’ wordt gevuld met bijdragen van de lidstaten, die dus zullen moeten bijleggen om het fonds uit te breiden.

Minister Wopke Hoekstra van Buitenlandse Zaken, die maandag in Brussel met zijn EU-collega’s over de Russische oorlog tegen Oekraïne overlegde, “verwelkomt het akkoord. De ongekende Russische agressie heeft enorme impact op de Europese veiligheid”, memoreert hij. “Dit vereist dat we snel handelen. Oekraïne verdient onze maximale steun.”

Onder anderen EU-buitenlandchef Josep Borrell kondigde het extra geld anderhalve week geleden al aan, maar toen bleek er nog geen overeenstemming.

19.12 | Rusland wil krijgsgevangenen ruilen met Oekraïne

Rusland is bereid krijgsgevangenen te ruilen met Oekraïne. Dat heeft de Russische mensenrechtencommissaris Tatjana Moskalkova volgens het Russische persbureau Interfax maandag bekendgemaakt. Het land zou details over meer dan vijfhonderd gevangengenomen Oekraïense soldaten aan het Rode Kruis hebben doorgegeven.

Hoeveel militairen precies door beide partijen krijgsgevangen zijn gemaakt, is onduidelijk. Rusland viel ruim 3,5 week geleden buurland Oekraïne binnen en sindsdien wordt er op veel plekken hevig gevochten.

18.59 | In drie dagen ruim 200 hulpvragen van Oekraïners bij Rode Kruis

In drie dagen tijd heeft het Nederlandse Rode Kruis ruim tweehonderd vragen van Oekraïense vluchtelingen gekregen. Sinds zaterdag stelden Oekraïners die naar Nederland zijn gevlucht via WhatsApp 206 vragen in het Oekraïens of Engels aan de hulporganisatie. De telefoonlijn van het Rode Kruis kreeg sindsdien 287 hulpvragen of aanbiedingen van hulp in het Nederlands binnen.

Daarmee heeft het Rode Kruis in drie dagen tijd bijna vijfhonderd vragen beantwoord. De organisatie stelde de WhatsApp-hulplijn op zaterdag open. Via het nummer 0648158053 kwamen er die eerste dag dertig vragen binnen van Oekraïners die hun land ontvlucht zijn na de invasie van Rusland.

Een hulplijn die al openstond voor vragen over corona, is uitgebreid als telefoonlijn waarnaar gebeld kan worden voor vragen over Oekraïne en om hulp aan te bieden. De voertaal op die lijn, te bereiken via 070-4455888, is Nederlands.

18.10 | President Oekraïne: we buigen niet voor Russisch ultimatum

De Oekraïense president Volodymyr Zelensky zegt dat Oekraïne nooit zal buigen voor Russische ultimatums om de oorlog te beëindigen. “We zouden eerst allemaal vernietigd moeten worden”, maakte hij duidelijk.

Moskou verwacht de overgave van steden als Kyiv, Marioepol of Charkov. Maar die zullen een Russische bezetting niet accepteren, zei Zelensky in een interview tegen Oekraïense media. De Russen verwachten dat Oekraïne gehoor geeft aan een ultimatum. “Volg het. Dan beëindigen we de oorlog”, aldus de president over hoe de Russen redeneren. Maar “Oekraïne kan het ultimatum niet vervullen. Het kan geen enkel ultimatum van Rusland accepteren.”

17.35 | Holocaustoverlevende sterft door Russisch bombardement

De Oekraïner Boris Romantstsjenko (96), die tijdens de Tweede Wereldoorlog vier concentratiekampen overleefde, is 18 maart omgekomen tijdens Russische beschietingen van zijn Oekraïense woonplaats Charkov. Dat meldt stichting Buchenwald Memorial op basis van informatie van zijn zoon en kleindochter.

Romantstsjenko werd in 1926 geboren in een plaatsje vlak bij Soemi en moest in 1942 op 16-jarige leeftijd als dwangarbeider in Dortmund aan de slag. Na een mislukte ontsnappingspoging belandde hij in het beruchte concentratiekamp Buchenwald. Hij verbleef ook in de kampen van Peenemünde, waar hij gedwongen werd om V2-raketten te bouwen, in Mittelbau-Dora en Bergen-Belsen.

De stichting beschrijft hem als een goede vriend, zegt dat Romantstsjenko zich inzette om anderen voor te lichten over de verschrikkingen van het nazi-tijdperk en vicepresident was van het internationale comité Buchenwald-Dora.

17.10 | Oekraïne: Russen schieten op betogers in Cherson

Het Oekraïense leger stelt dat Russische militairen op burgers hebben geschoten die in Cherson betoogden tegen de Russische bezetters. Om de betoging uiteen te jagen zouden Russische militairen niet-dodelijke stungranaten hebben gebruikt, maar er zou ook met scherp zijn geschoten. Het leger heeft beelden verspreid waarop enkele honderden vluchtende mensen te zien zijn in het centrum van Cherson.

Stungranaten veroorzaken een enorme knal en een lichtflits die tijdelijk doof maakt en secondenlang het gezichtsvermogen uitschakelt. Het Russische leger heeft niets van het incident gemeld.

Rusland stelt in Oekraïne alleen militaire doelen te bestoken en geen burgers aan te vallen en niet uit te zijn op de verovering of bezetting van gebieden. Cherson is evenwel ingenomen tijdens de opmars vanuit het zuiden, vanuit de Krim, langs de Oekraïense kust. Het is een van de zeer weinige steden die de Russen daadwerkelijk zijn binnengetrokken.

15.55 | Israël: Moskou ziet af van demilitarisering en nieuw bestuur Kyiv

Rusland eist niet langer een totale demilitarisering van Oekraïne en ook geen nieuwe regering in Kyiv, althans volgens de Israëlische premier Naftali Bennett. Bennett probeert te bemiddelen in het conflict. Hij herinnerde er maandag ook aan dat Oekraïne heeft afgezien van NAVO-lidmaatschap. Maar er is volgens Bennett in de onderhandelingen nog wel een hele lange weg te gaan, meldde The Jerusalem Post.

Bennett is de enige westerse leider die het Kremlin heeft bezocht sinds Rusland Oekraïne in februari binnenviel. Hij heeft goede contacten met zowel de Russische president Vladimir Poetin als diens Oekraïense ambtgenoot Volodymyr Zelensky.

Poetin laat naar eigen zeggen “een speciale militaire operatie” in Oekraïne uitvoeren, omdat de pro-westerse regering in Kyiv etnische Russen zou vervolgen en al jarenlang zou weigeren de burgeroorlog in het oosten van Oekraïne met directe onderhandelingen te beëindigen. De door Poetin opgevoerde vervolging van etnische Russen zou vooral het werk zijn van extreemrechtse milities en partijen in Oekraïne die in zijn ogen in 2014 met Amerikaanse hulp een staatsgreep pleegden.

Het Russische militaire ingrijpen moet volgens Poetin Oekraïne ‘denazificeren’ en militair volkomen uitschakelen. Met het ‘denazificeren” zou hij doelen op het installeren van een andere regering in Kyiv. Maar volgens Bennett is Moskou daar niet langer op uit. Oekraïne zou volgens Bennett ook niet volkomen gedemilitariseerd hoeven te worden, omdat het nu zegt geen NAVO-lid meer te willen worden. Zelensky zei recent dat zijn land moet afzien van het beoogde NAVO-lidmaatschap.

15.55 | Rusland: uitlatingen Biden over Poetin onacceptabel

Rusland heeft maandag de ambassadeur van de Verenigde Staten in Rusland op het matje geroepen en protest aangetekend tegen “onacceptabele” uitlatingen van president Joe Biden over zijn Russische ambtgenoot Vladimir Poetin.

Biden noemde Poetin vorige week een oorlogsmisdadiger, een “moorddadige dictator” en een “echte crimineel die een immorele oorlog voert tegen het Oekraïense volk”. Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken waarschuwde maandag dat Bidens opmerkingen de betrekkingen tussen Rusland en VS zwaar onder druk zetten, tot op het punt van breken.

Het Kremlin noemde de beschuldigingen van Biden eerder al “persoonlijke beledigingen” die voortkomen uit “irritatie, vermoeidheid en vergeetachtigheid”.

15.29 | Zelensky wil volgende week de Tweede Kamer toespreken

De Oekraïense president Volodymyr Zelensky wil volgende week donderdagochtend de Tweede Kamer toespreken via een videoverbinding. Zelensky heeft dat zelf aangeboden via de ambassadeur in Nederland, Maksym Kononenko. Dinsdag moet de Kamer besluiten of hij welkom is. Het presidium stelt voor van wel, schrijft Kamervoorzitter Vera Bergkamp in een brief.

14.36 | Vier havens Oekraïne officieel dicht

Als gevolg van de oorlog hebben de Oekraïense havenautoriteiten vier havens officieel gesloten. Het zijn Berdjansk, Cherson, Marioepol en Skadovsk. In Marioepol woeden gevechten en Berdjansk en Cherson zijn eerder in Russische handen gevallen.

14.01 | Uitgaansverbod in Kyiv vanaf vanavond 20.00 uur

Vanavond om 20.00 uur gaat in Kyiv het uitgaansverbod in. Het verbod duurt tot woensdagochtend 07.00 uur plaatselijke tijd. In die periode moeten inwoners binnenblijven. Winkels, apotheken en benzinestations zijn gesloten.

14.00 | VN: ‘Bijna 3,5 miljoen mensen gevlucht uit Oekraïne’

Het aantal mensen dat Oekraïne is ontvlucht nadert de 3,5 miljoen. Cijfers van de VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR laten zien dat nog steeds veel mensen het land verlaten, maar ook dat de aantallen minder groot zijn dan aan het begin van de Russische invasie in Oekraïne.

De enorme groep vluchtelingen in het buitenland bestaat voor negentig procent uit vrouwen en kinderen. Mannen tot en met 60 jaar moeten in Oekraïne blijven om mee te kunnen vechten tegen de Russische troepen. Naarmate de oorlog voortduurt, verspreiden de vluchtelingen steeds meer over Europa.

11.49 | Burgmeester Kyiv kondigt opnieuw avondklok af

De burgemeester van Kyiv heeft een nieuwe avondklok voor de stad afgekondigd. De inwoners van de Oekraïense hoofdstad moeten vanaf maandag 20.00 uur lokale tijd binnenblijven en mogen pas woensdag om 07.00 uur weer de straat op.

Burgemeester Vitali Klitsjko zei dat winkels, apotheken en benzinestations dinsdag niet opengaan.

Eerder werden ook al avondklokken ingesteld. Vorige week mochten de inwoners van Kyiv 35 uur de deur niet uit. Maandagochtend eindigde een verbod om de straat op te gaan in de zuidelijke stad Zaporizja. Dat verbod was vanaf zaterdagmiddag van kracht.

10.40 | Oekraïne: ‘Evacuaties op acht plaatsen, maar niet Marioepol’

Op acht plaatsen zullen maandag Oekraïense burgers belegerde steden kunnen verlaten. Daarover zijn afspraken gemaakt, zegt de Oekraïense vicepremier Irina Veresjtsjoek. Waar de evacuaties plaats zullen vinden, is nog niet bekend, maar over een veilige uittocht van inwoners van de zuidoostelijke havenstad Marioepol is niets afgesproken.

Pogingen om Marioepol te bereiken met hulpgoederen lopen nog steeds op niets uit, zei Veresjtsjoek. Rusland riep zondag de Oekraïense troepen op om hun wapens neer te leggen in de stad, maar Oekraïne is dat niet van plan, reageerde de vicepremier.

10.04 | Personeel Tsjernobyl-centrale voor het eerst in weken afgelost

Voor het eerst sinds de oorlog in Oekraïne is personeel van de oude kerncentrale van Tsjernobyl afgelost. Ongeveer de helft is zondag vervangen door ander Oekraïens personeel, meldt het Internationaal Atoomenergieagentschap (IAEA).

De kerncentrale werd op 24 februari ingenomen door Russische troepen, met als gevolg dat het aanwezige personeel sindsdien aan een stuk doorwerkte. “Ze waren er veel te lang. Ik hoop van harte dat ook de overige medewerkers van deze shift snel kunnen rouleren”, laat IAEA-chef Rafael Grossi weten.

08.22 | Doden door bombardement op winkelcentrum in Kyiv

Door een bombardement op een winkelcentrum in de Oekraïense hoofdstad Kyiv zijn meerdere doden gevallen. Een verslaggever van persbureau AFP ter plaatse meldt dat zeker zes lichamen zijn gevonden. Reddingswerkers zouden nog op zoek zijn naar andere slachtoffers.

#BREAKING At least six dead in overnight bombing in Ukraine's Kyiv: AFP journalists pic.twitter.com/qHpbM0L8yK

— AFP News Agency (@AFP) March 21, 2022

Het winkelcentrum in het noordwesten van Kiev werd zondagavond aangevallen. Volgens de hulpdiensten was het gebouw het doelwit van “vijandelijke beschietingen”, verwijzend naar Rusland. Het winkelcentrum, dat tien verdiepingen telt, is zwaar beschadigd. De Russische troepen proberen de hoofdstad te omsingelen.

06.22 | Premier Rutte ontmoet troepen in Litouwen en vluchtelingen in Polen

Premier Mark Rutte bezoekt maandag zowel Litouwen als Polen. Naast gesprekken met bewindslieden gaat hij in Litouwen langs bij Nederlandse militairen en heeft hij in Polen een ontmoeting met Oekraïense vluchtelingen.

De oorlog in Oekraïne staat centraal tijdens de reis. Rutte spreekt in Vilnius met president Gitanas Nauseda en premier Ingrida Šimonytė. In Litouwen zijn al meer dan vijf jaar Nederlandse militairen gestationeerd met het oog op de Russische dreiging.

06.14 | President Zelensky videobelt met acteurskoppel Mila Kunis en Ashton Kutcher

De Oekraïense president Zelensky heeft Hollywoodsterren Mila Kunis en Ashton Kutcher bedankt voor hun inzamelingsactie voor Oekraïense vluchtelingen. Het echtpaar heeft 35 miljoen dollar opgehaald.

.@aplusk & Mila Kunis were among the first to respond to our grief. They have already raised $35 million & are sending it to @flexport & @Airbnb to help 🇺🇦 refugees. Grateful for their support. Impressed by their determination. They inspire the world. #StandWithUkraine pic.twitter.com/paa0TjJseu

— Volodymyr Zelenskyy / Володимир Зеленський (@ZelenskyyUa) March 20, 2022

Zelensky deelde zondagavond op Twitter een foto van een laptopscherm waarop te zien is dat hij met Kutcher en Kunis videobelt. Hij schrijft daarbij onder meer: ‘We zijn dankbaar voor hun steun. Onder de indruk van hun vastbeslotenheid. Ze inspireren de wereld.’

06.17 |’Zeker vier doden bij beschietingen Kyiv’

De Russen hebben opnieuw Kyiv aangevallen. Bij beschietingen op woonhuizen en een winkelcentrum in de wijk Podil zijn zeker vier mensen omgekomen. Dat melden lokale autoriteiten. “Volgens de informatie die we nu hebben zijn meerdere huizen en een van de winkelcentra geraakt”, zei burgemeester Klitsjko op zijn Telegram-kanaal.

04.16 | Russische tv-activiste: ‘Het is de oorlog van Poetin’

De Russische tv-journaliste die maandag tijdens het journaal op de Russische staatstelevisie poseerde met een plakkaat tegen de oorlog in Oekraïne, is ervan overtuigd dat ook de meerderheid van het Russische volk tegen die oorlog is. “Het Russische volk is echt tegen de oorlog”, zei ze zondag in een interview met de Amerikaanse nieuwszender ABC News. “Het is de oorlog van Poetin, niet de oorlog van het Russische volk.”

Sinds de invasie van Oekraïne heeft de journaliste, die Marina Ovsjannikova heet, niet meer kunnen slapen of eten. Met haar protestactie had ze de wereld laten zien “dat Russen tegen de oorlog zijn”, legde ze uit. Tegelijkertijd wilde ze haar landgenoten duidelijk maken dat ze “kritisch moeten nadenken en de informatie die hen wordt aangeboden kritisch moeten analyseren”.

Ovsjannikova werd de afgelopen week wereldwijd bewonderd voor haar uitzonderlijke protest. Ze onderbrak een live-uitzending van de belangrijkste Russische staatszender door al schreeuwend “stop de oorlog” de studio binnen te lopen.

03.19 | Oekraïne: op zondag 7295 mensen uit steden geëvacueerd

In totaal zijn 7295 mensen zondag geëvacueerd uit Oekraïense steden via humanitaire corridors, zei de Oekraïense vicepremier Iryna Veresjtsjoek. Daarvan werden 3985 mensen geëvacueerd van de belegerde stad Marioepol naar Zaporizjzjia, een stad ruim 200 kilometer ten noordwesten.

De Oekraïense regering is van plan om maandag bijna vijftig bussen naar Marioepol te sturen voor verdere evacuaties, zei Veresjtsjoek. Eerder zondag had het Russische ministerie van Defensie aangekondigd maandag humanitaire corridors te openen voor mensen die Marioepol willen verlaten.

03.11 | Zelensky: ‘Israël goede plek voor vredesoverleggen’

De Oekraïense president Volodimir Zelensky heeft zondag in zijn dagelijkse videoboodschap gezegd dat er mogelijk vredesoverleggen met Rusland zullen worden gehouden in de Israëlische hoofdstad Jeruzalem. “Het is een goede plek om vrede te vinden, als dat mogelijk is”, aldus Zelensky.

De Israëlische premier Naftali Bennett probeert als tussenpersoon tussen Oekraïne en Rusland op te treden. Bennett sprak afgelopen week verschillende keren met zowel Zelensky als met de Russische president Vladimir Poetin.

02.56 | Rusland maant Oekraïense leger wapens neer te leggen in Marioepol

Rusland heeft zondag de Oekraïense troepen opgeroepen om hun wapens neer te leggen in de zuidoostelijke havenstad Marioepol, opdat er een einde komt aan wat kolonel-generaal Michail Mizintsev van het Russische ministerie van Defensie “een verschrikkelijke humanitaire ramp” noemt.

“Iedereen die de wapens neerlegt, heeft gegarandeerd een veilige doorgang uit Marioepol”, zei Mizintsev. Maandag zal Rusland humanitaire corridors openen voor mensen die Marioepol willen verlaten, kondigde hij aan.

02.05 | Opnieuw online vredesoverleg tussen Oekraïne en Rusland

Oekraïense en Russische delegaties zullen maandag opnieuw via een videoverbinding overleg voeren. Beide partijen willen dat het overleg in de ochtend begint, liet presidentieel adviseur Michailo Podoljak zondagavond laat weten.

De werkgroepen van beide partijen hebben intensief gewerkt de laatste dagen, zegt Podoljak tegen persbureau UNIAN. Hij voegde toe dat de overleggen om de oorlog te beëindigen nog een aantal weken zullen duren, maar dat er tekenen waren dat Moskou zich “redelijker” begon op te stellen.

01.01 | Oekraïne weigert Marioepol op te geven

Oekraïne is niet van plan de zuidoostelijke havenstad Marioepol op te geven, laat vicepremier Irina Veresjtsjoek weten aan de Oekraïense krant Ukrajinska Pravda.

“Er wordt niet gesproken over opgeven of het neerleggen van de wapens”, aldus Veresjtsjoek tegen de krant. “We hebben de Russische kant dit ook laten weten.”

BREAKING: RUSSIA'S DEFENCE MINISTRY SAYS UKRAINE HAS UNTIL EARLY HOURS OF MARCH 21 TO GIVE ITS ANSWER ON SURRENDERING MARIUPOL – RIA pic.twitter.com/zLoRYLpfN2

— AlexandruC4 (@AlexandruC4) March 20, 2022

00.07 | Oekraïense president Zelensky gaat Tweede Kamer toespreken

De Oekraïense president Volodimir Zelensky gaat binnenkort de Tweede Kamer via een videoverbinding toespreken. Dat bevestigen bronnen na berichtgeving van De Telegraaf.

Het idee werd door de Oekraïense ambassadeur voorgelegd aan Kamervoorzitter Vera Bergkamp. Wanneer de toespraak precies plaatsvindt, is nog niet bekend.

Op zondag riep Rusland de Oekraïense troepen op om hun wapens neer te leggen in Marioepol, opdat er een einde zou komen aan wat kolonel-generaal Michail Mizintsev van het Russische ministerie van Defensie “een verschrikkelijke humanitaire ramp” noemde.

In de havenstad wordt al wekenlang gestreden. Op zondag werden er ruim 7000 mensen uit de stad geëvacueerd.

Aimée en Cora redden dieren in Oekraïne: ‘Het is echt schrijnend wat je daar ziet’Lees ook