De Olympische Vlam is ontstoken en daarmee beginnen misschien wel de meest omstreden Winterspelen ooit. De Chinese overheid speelt namelijk vals.
We zetten op een rijtje welke factoren deze editie van de Spelen zo omstreden maken.
De keerzijde van de Olympische medaille: mensenrechtenschendingen, vervuiling en spionage
Corona
Om te beginnen speelt de pandemie in China een grote rol in de organisatie van het evenement. In het land heerst een zeer streng zero tolerance-beleid. De Chinese autoriteiten plaatsen miljoenensteden in een lockdown wanneer er een enkeling besmet raakt.
In het olympische dorp zijn er meerdere bubbels. Journalisten, sporters en andere betrokkenen zijn volledig afgeschermd van de rest van Beijing. Binnen die bubbel moeten alle deelnemers dagelijks een PCR-test doen. Test je positief, dan word je overgeplaatst naar een coronahotel. Pas na twee negatieve testen mag je dat weer verlaten. Weinig kans meer op deelname dus.
De organisatie heeft naast het intensieve testbeleid nog een troef tegen corona achter de hand. Op de verblijfplaats van de sporters werken naast medewerkers – die beschermende pakken dragen – ook robots. Zij fungeren bijvoorbeeld als maaltijdservice.
Spionage
Dat China graag de touwtjes stevig in handen heeft, is dus wel duidelijk. Het land is berucht vanwege de censuur. De overheid blokkeert verschillende buitenlandse websites en zou zich volgens mensenrechtenorganisaties bezig houden met digitale spionage en ‘online surveillance’ door de Chinezen.
Maar ook het Nederlands olympisch team moet oppassen. De dreiging is zelfs zo reëel dat sportkoepel NOC*NCF eerder dit jaar de Nederlandse atleten opriep om niet hun eigen laptop en telefoon in te pakken. Er bestaat namelijk een kans dat de Chinese overheid de afgevaardigden afluistert.
Maurits Hendriks, technisch directeur van NOC*NCF, liet aan de Volkskrant weten dat de koepel meerdere maatregelen neemt op advies van de AIVD en de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV).
Allesbehalve duurzaam
Op het gebied van duurzaamheid kijkt de Chinese regering wat minder nauw. Het is al vaker voorgekomen dat er op locatie niet genoeg sneeuw lag om bepaalde onderdelen te kunnen faciliteren, maar in Beijing ligt momenteel zo weinig sneeuw dat er zo’n 200 miljoen liter water nodig is om de pistes toegankelijk te maken.
Een ongelooflijke hoeveelheid, vooral omdat er in het noorden van het land een watertekort is. Volgens de organisatie wordt dat probleem opgelost door riool- en smeltwater dat na gebruik wordt opgeslagen voor hergebruik.
Naast het water zorgen de sneeuwmachines ervoor dat de werkwijze niet erg klimaatvriendelijk is. Daarbij komt ook nog eens dat de skipistes in een beschermd natuurgebied liggen.
Peng Shuai
Dan de mensenrechtenschendingen in het land. Die komen genoeg voor, ook als het om topsporters gaat. Het is nog niet zo lang geleden dat de overheid onder vuur lag vanwege de verdwijning van tennisster Peng Shuai.
De 36-jarige Shuai beschuldigde de voormalige Chinese vicepremier Zhang Gaoli van seksueel misbruik. Na die verklaring verdween ze van de aardbodem en namen vanuit allerlei hoeken de zorgen om haar welzijn toe. Onder druk van onder andere de WTA, de tennisbond voor vrouwen, verschenen niet veel later toch weer beelden van Shuai. In december ontkende de tennisster opeens dat ze beschuldigingen had geuit.
Ontmoeting
De afgelopen maanden heeft ook het Internationaal Olympisch Comité (IOC) zich bekommerd over de Chinese vrouw. In telefoongesprekken beweert Shuai dat ze veilig en gezond is. Maar het zou goed kunnen dat ze niet vrijuit kan spreken.
De voorzitter van het IOC, Thomas Bach, zal de tennisster tijdens de Spelen ontmoeten. “In eerste instantie was ons doel om contact te leggen, om uit te vinden waar ze zich bevond en zo goed mogelijk te weten te komen hoe het met haar gaat. We weten dat ze in Peking woont, zich vrij kan bewegen en familie en vrienden kan bezoeken”, aldus de Duitser op een persconferentie.
Oeigoeren
Alles bij elkaar heeft de Chinese overheid geen fraai curriculum opgebouwd wat betreft organisatie en veiligheid. Maar de grootschalige mensenrechtenschendingen tegen de Oeigoerse bevolking werpen pas echt een schaduw over de Olympische Spelen.
In de Chinese regio Xinjiang heeft de overheid heropvoedingskampen, ofwel concentratiekampen, gebouwd. Volgens ooggetuigen bestaat het leven binnen de kampen uit gedwongen lessen waarin de gevangenen verplicht Mandarijn-Chinees en geïndoctrineerd worden met Chinees nationalisme. Er gaan verschillende berichten rond over zelfmoord, seksueel misbruik, gedwongen sterilisatie en abortus en andere ernstige vormen van mishandeling.
Opgesloten
De autoriteiten willen op die manier ‘extremisme’ bestrijden. Volgens Amnesty International zijn er sinds 2017 naar schatting een miljoen Oeigoeren en andere minderheden opgesloten zonder enige vorm van proces.
Deze onmenselijkheden vormen een schril contrast met het sensationele karakter van de Winterspelen. De werelden komen volgens NU.nl wel heel dichtbij op de pistes in de regio Xinjiang, waar skigebieden en concentratiekampen naar verluidt niet ver van elkaar verwijderd zijn.
Wat je moet weten over de situatie van de Oeigoeren in China
Boycot
Bijna een jaar gleden, op 25 februari 2021, oordeelde de Tweede Kamer dat de manier waarop China Oeigoeren behandelt de naam ‘genocide’ moet dragen. Toch heeft ons land de Spelen niet geboycot. Wel wordt er geen overheidsdelegatie afgevaardigd, met als reden de coronapandemie.
De Chinese regering noemt de boycot van onder andere Denemarken, de Verenigde Staten, Canada, het Verenigd Koninkrijk en Australië een lastercampagne. Ondanks de hevige ontkenning van Beijing dat de Oeigoeren worden onderdrukt, hopen de landen op deze manier toch een signaal af te geven.
Amnesty International bracht verklaringen van een aantal slachtoffers van de kampen in beeld.
Dit bericht op Instagram bekijken
21 nieuwe coronagevallen op openingsdag Olympische Spelen
