Joe Biden trekt zich terug als presidentskandidaat en zijn mogelijke opvolger – Kamala Harris – staat al klaar. Ze liet onmiddellijk weten zich kandidaat te willen stellen en de Democraten zijn dolenthousiast.
Maar wie is deze politica en hoe groot is de kans dat voor het eerst in de geschiedenis een zwarte vrouw president wordt? Amerikadeskundige Kirsten Verdel geeft antwoord.
Kamala Harris wordt op 20 oktober 1964 geboren in Oakland als dochter van immigranten uit India en Jamaica. Haar ouders gaan uit elkaar als ze zeven jaar oud is. Harris wordt – samen met haar zusje Maya – voornamelijk door haar moeder opgevoed.
Harris studeert economie en politieke wetenschap en begint daarna aan een glansrijke carrière. Ze start als assistent openbaar aanklager, gaat daarna aan de slag als openbaar aanklager en klimt op tot procureur-generaal in de staat Californië. “Het is een rechte lijn omhoog”, vertelt Verdel. “Harris maakte zich hard voor zaken als het aanpakken van kindermisbruik, seksueel misbruik en huiselijk geweld. Ze wordt gezien als pragmatisch in haar werk en stond altijd bekend als tough on crime maar vooral ook: smart on crime. Ze was voor preventie, wat nogal on-Amerikaans is. In 2009 schreef ze hier het boek Smart On Crime over.”
In 2016 promoveert Harris tot senator. “Ze was de tweede vrouwelijke Afrikaans-Amerikaanse senator in Californië.” In 2019 doet ze een gooi naar het presidentschap. “Maar dat zette geen zoden aan de dijk. Na vier jaar chaos onder de Republikein Donald Trump – zoals de Democraten het ervaarden – werd er gehunkerd naar rust, zekerheid en stabiliteit. De Democraten kenden Joe Biden al zo’n vijftig jaar. Harris was relatief nog niet zo bekend.” Dus wordt Biden naar voren geschoven en wint. Maar Harris hoeft het toneel niet te verlaten. Zij gaat aan de slag als vicepresident.
Maar de kaarten zijn nu anders geschud. Zondag maakte Biden op X bekend dat hij afziet van een tweede termijn van vier jaar. De 81-jarige president kreeg de afgelopen tijd veel kritiek te verduren door zijn wankele optreden en vergeetachtigheid. In het eerste debat met oud-president Trump kwam hij enige tijd slecht uit zijn woorden. Dat was niet voor het eerst. Ook in eigen, Democratische kring, werd de roep om plaats te maken steeds sterker.
“Trump dreigt terug te keren op het politieke toneel. En daarmee vrezen de Democraten voor de terugkeer van chaos. Zij willen dat het land geleid wordt door iemand die de democratische waarden en rechtsstaat verdedigt. Inmiddels kennen ze Harris. Ze is vier jaar vicepresident geweest en heeft geen enorme uitglijders gemaakt. Ze wordt gezien als één van de vele Democraten die Trump zou kunnen tegenhouden. Het enige verschil is dat ze jonger zijn. Dan maar een ervaren, relatief bekende zwarte vrouw. Dat glazen plafond mag van veel Democraten nu echt wel eens weg.”
RTL Nieuws met extra bulletins rond terugtrekking Joe Biden
De politica heeft een aardige staat van dienst. “Ze had de beslissende stem in het rescue plan dat gemaakt is nadat de coronacrisis begon en zorgde er daarmee voor dat er twee biljoen dollar in de economie werd gepompt. Mede dankzij Harris werd er één biljoen dollar in de infrastructuur gestoken. En het lukte haar om geld vrij te maken voor elektrische schoolbussen, het bestrijden van de droogte en ze liet loden waterleidingen vervangen. Allemaal praktische dingen waar je in het dagelijkse leven wat aan hebt.”
Ook maakt Harris zich hard voor de rechten van vrouwen. “In meerdere staten is de abortus aan banden gelegd. Harris is daar fel op tegen en vindt dat iedereen een vrije keuze moet hebben. Ze bezocht vele abortusklinieken om die een hart onder de riem te steken. En net als Michelle Obama moedigt ze vrouwenemancipatie aan. Zo organiseert ze evenementen in het Witte Huis, speciaal voor meisjes en vrouwen.”
Volgens Verdel is de lijst met zaken die Harris bereikt heeft lang, maar gaat het vooral om het beeld dat zij van zichzelf wil neerzetten. “Ze is openbaar aanklager geweest, stond altijd aan de goede kant van het justitieel systeem. Ze zorgde ervoor dat de bad guys veroordeeld werden. En zo probeert ze de strijd tussen Trump en haar ook neer te zetten: de aanklager versus de crimineel.”
Bovendien zou een overwinning van Harris op Trump volgens de Amerikadeskundige zoete wraak zijn na de winst van Trump op Hillary Clinton. Zij kreeg zes miljoen stemmen meer dan Trump, maar moest – vanwege het kiesstelsel – toch het strijdtoneel verlaten. “Veel Democratische stemmers bleven destijds thuis, omdat ze dachten dat Clinton toch wel zou winnen. Zelfs Trump dacht dat. Ook vonden sommigen Clinton irritant en besloten daarom niet naar de stembus te gaan. Ze dachten dat het niet zou uitmaken. Veel Amerikanen zien het als de ultieme wraak als Trump straks verslagen wordt door een zwarte vrouw.”
Presidentskandidaat Trump gewond geraakt bij schietpartij, ook één dode en zwaargewonden in publiek
Het is nog niet zeker dat Harris ook daadwerkelijk presidentskandidaat wordt, maar Verdel acht de kans behoorlijk groot. “Direct nadat Biden bekendmaakte op te stappen, overheerste een enorme opluchting bij de Democraten. Zij spraken massaal dankbetuigingen richting hem uit. Er werden namen van andere mogelijke presidentskandidaten genoemd, maar nadat Harris zei dat ze voor het presidentschap ging, schaarden die politici zich opvallend genoeg achter haar en zeiden dat ze zich niet tegen haar zouden gaan kandideren. In een paar uur tijd kreeg Harris ontzettend veel steun, ook van mensen als Bill en Hillary Clinton. Het was een soort self fulfilling prophecy.”
De Democraten zijn klaar om de strijd tegen Trump met Harris aan te gaan en spreken niet alleen hun steun uit, maar doneren ook geld. “In de eerste twaalf uur na Bidens aankondiging is er meer dan 60 miljoen dollar aan campagnegeld binnengekomen. Het hoogste bedrag ooit. De Democraten geven aan dat ze tegen Trump willen stemmen om zo de democratie en rechtsstaat te redden.”
In de campagne wordt met name ingezet op zwevende kiezers. “Er is nog altijd vrouwenhaat en racisme in Amerika. Dat betekent dat er ook mensen zijn die niet op Harris willen stemmen of dit in eerste instantie niet zo snel zouden doen omdat ze vrouw en zwart is.” De keuze van de vicepresident is daarom ook van belang. “De naam Gretchen Whitmer wordt veel genoemd. Dat zou een hele goede frontale aanval op Trump zijn, een volledig vrouwelijk ticket. Maar sommigen zeggen dat je dat risico niet moet nemen en dat het verstanding is om er een blanke man naast te zetten uit een swing state, zoals Josh Shapiro of Mark Kelly.”
Hoe Verdel Harris’ kansen inschat? “In de peilingen deed ze het ongeveer even goed als Biden. Dat is niet goed genoeg, want Biden stond op verlies. Maar Biden kon niet meer groeien in de peilingen. Harris kan dat wel. Haar bekendheid neemt rap toe. Ze is met haar 59 jaar piepjong vergeleken met Biden en wordt gezien als hoeder van de rechtstaat. Ze is superfel en als ondervrager ijzersterk. En het lukt haar – in tegenstelling tot Biden – wel om jongeren aan te spreken. Vanmorgen deed CNN quick and dirty een peiling en toen was het al 50/50. De kritiek die eerder aan het adres van Biden was gericht, geldt nu voor Trump. Hij is de oudste presidentskandidaat ooit en praat vaak onsamenhangend. Dat maakt de Democraten enorm gemotiveerd. Zij gaan ervoor en hebben er vertrouwen in.”
Kamala Harris for president, maar waarom gaat de kokosnootmeme nu viral?
