Heb je weleens vragen gekregen over zwangerschap of een kinderwens tijdens een sollicitatie? Daar hoef je niet op te antwoorden. Sterker nog, die vragen mogen niet eens gesteld worden. Maar weinig mensen weten dit, en het wordt tijd dat hier verandering in komt.
Nog regelmatig ervaren vrouwen zwangerschapsdiscriminatie op de werkvloer, blijkt uit onderzoek van rechtsbijstandverzekeraar ARAG.
Bij ARAG zien ze steeds meer zaken binnenkomen die te maken hebben met zwangerschapsdiscriminatie. Reden genoeg om er onderzoek naar te doen. Céline de Vries, jurist bij ARAG, vertelt: “Volgens de wet mogen zwangere sollicitanten niet worden benadeeld. Dat dit nog steeds gebeurt, is zorgelijk te noemen.” Alle vormen van discriminatie zijn zorgelijk, benadrukt ze. “Maar bij zwangerschapsdiscriminatie worden alleen vrouwen benadeeld. Gelet op het feit dat we massaal roepen dat er meer vrouwen in het bedrijfsleven werkzaam moeten zijn, is dat zeer onwenselijk.”
Daarom is het noodzakelijk dat vrouwen kennis hebben van de rechten die hen kunnen beschermen tegen zwangerschapsdiscriminatie, vertelt De Vries. “Maar ook om het te identificeren, zodat er stappen kunnen worden ondernomen als deze vervelende situaties zich voordoen.”
Er zijn maar weinig werknemers – en werkgevers – die op de hoogte zijn van de rechten rondom zwangerschap. “Het blijft dan ook lastig om de discriminatie te herkennen. Je weet niet wat je rechten zijn en ziet daarom niet altijd dat er sprake is van zwangerschapsdiscriminatie.”
Een van die rechten is dat wanneer er wordt gevraagd naar een zwangerschap of kinderwens tijdens een sollicitatiegesprek, je deze vraag niet hoeft te beantwoorden. 66% van de respondenten wist dit niet. “Ik schrik ervan dat een groot percentage niet weet dat ze zo’n vraag niet hoeven te beantwoorden”, zegt De Vries.
Bijna helft vrouwen ervaart zwangerschapsdiscriminatie: 'Kreeg de helft minder salaris'
Ze vindt het opvallend dat de vraag door werkgevers nog steeds wordt gesteld. “Vrouwen komen daardoor in een ongemakkelijke positie terecht tijdens een sollicitatiegesprek, waarin het onmogelijk is om een ‘goed’ antwoord te geven. Het is niet alleen belangrijk dat vrouwen weten dat ze dan geen antwoord hoeven te geven, maar nog veel belangrijker dat werkgevers zich ervan bewust moeten zijn dat ze die vraag niet mogen stellen.”
Het gevoel heerst dat je een zwangerschap moet melden tijdens een sollicitatiegesprek, blijkt uit het onderzoek. Zo denkt meer dan de helft (51%) dat het niet verstandig is om een zwangerschap te verzwijgen tijdens een sollicitatie en een nog groter deel (75%) vindt het zelfs netjes om een zwangerschap te melden tijdens het gesprek. Maar liefst 40% denkt dat hun werkgever liever geen zwangere sollicitant zou aannemen.
Niet alleen tijdens de sollicitatieprocedure, maar ook bij de beëindiging van het dienstverband – vooral bij een contract voor bepaalde tijd of tijdens de proeftijd – komt zwangerschapsdiscriminatie voor. Doordat zwangerschapsdiscriminatie vaak subtiel plaatsvindt, is het lastig te herkennen. Zo kan een werkgever zeggen dat iemand geen contractverlenging krijgt vanwege een andere reden dan zwangerschap. “Het is moeilijk te bewijzen dat er wordt gediscrimineerd vanuit de werkgever, want het kan al gauw aanvoelen dat het jouw woord is tegen het woord van je baas. Toch is het belangrijk om actie te ondernemen, want het gebeurt wel degelijk dat gevallen van zwangerschapsdiscriminatie bewezen worden.”
Deze vier vrouwen kregen te maken met zwangerschapsdiscriminatie: 'Ze gaf het gewoon toe'
Een klacht indienen over zwangerschapsdiscriminatie gebeurt nog weinig. Zo durft 1 op de 5 Nederlanders het niet om zwangerschapsdiscriminatie aan te kaarten bij zijn of haar werkgever. De angst voor consequenties speelt een grote rol: bijna een kwart (22%) van de Nederlanders is bang voor maatregelen als zij zwangerschapsdiscriminatie melden bij hun werkgever. De Vries: “Als je je zorgen maakt, neem dan contact op met een vertrouwenspersoon. Zij kunnen je begeleiden bij het volgen van de interne procedures voor klachten en kunnen mogelijk een oplossing bieden.”
Als je vermoedt dat je gediscrimineerd bent, is het volgens de jurist belangrijk om snel te handelen en bewijsmateriaal te verzamelen. “Documenteer alles: houd een gedetailleerd verslag bij van alle situaties waarin je vermoedt dat je ongelijk bent behandeld. Dit zal je helpen om je zaak te ondersteunen als je besluit actie te ondernemen, zoals het indienen van een klacht betreft de zwangerschapsdiscriminatie.”
Ze adviseert: “Je kunt je melden bij een advocaat, jurist of het juridisch loket. Dat ligt een beetje aan de situatie. In veel gevallen kun je aanspraak maken op een vergoeding. Als er sprake is van een discriminatiegrond, kun je daar een billijke vergoeding voor krijgen. Het voortzetten van de arbeidsovereenkomst zou een mogelijkheid kunnen zijn, maar de schade is natuurlijk wel al een feit. Die kun je niet terugdraaien.”
De helft van de vrouwen krijgt met zwangerschapsdiscriminatie te maken: 'Zou geen issue moeten zijn'
De Vries hoopt dat zowel werknemers als werkgevers zich bewust worden van de rechten rondom zwangerschap op de werkvloer. “Ik hoop dat mensen zwangerschapsdiscriminatie gaan herkennen. Wordt een contract niet verlengd en een werknemer denkt dat het te maken heeft met zwangerschap of een kinderwens, dat-ie weet dat er mogelijkheden zijn dit aan te kaarten. Daarnaast hoop ik dat werkgevers stoppen met vragenstellen over een kinderwens of zwangerschap.”
Soundos El Ahmadi reageert op ontkenning zwangerschapsdiscriminatie: 'Je lult uit je nek'
