43 procent van de vrouwen die actief zijn op de arbeidsmarkt en de afgelopen vier jaar een kind hebben gekregen, heeft situaties meegemaakt die wijzen op zwangerschapsdiscriminatie op de werkvloer.
Dat blijkt uit onderzoek uitgevoerd in 2020 door Het College voor de Rechten van de Mens. En dit terwijl zwangerschapsdiscriminatie bij wet is verboden.
Uit het onderzoek blijkt ook dat bijna twee derde van de vrouwen die te maken krijgen met zwangerschapsdiscriminatie dit niet als zodanig herkent. Ook zijn veel werkgevers slecht op de hoogte van hun plichten. Om meer bekendheid te creëren en werknemers en werkgevers handvatten te bieden hoe ze verandering in gang kunnen zetten, lanceert WOMEN Inc. een campagne over zwangerschapsdiscriminatie.
Zwangerschapsdiscriminatie bestaat in verschillende vormen. Zo werd een op de vijf vrouwen afgewezen bij sollicitaties vanwege zwangerschap, moederschap of kinderwens. Een op de drie vrouwen die op het punt stonden een nieuw contract te ondertekenen, zag dat contract vanwege haar zwangerschap op het laatste moment nog aangepast worden of geheel van tafel verdwijnen. En een kwart van alle werknemers die zwanger worden, wordt (vermoedelijk) gediscrimineerd bij de arbeidsvoorwaarden. Ze lopen bijvoorbeeld promoties, salarisverhogingen of bonussen mis.
Anne (29) kreeg zonder dat ze het wist te maken met zwangerschapsdiscriminatie
Daar kan Veronique* over meepraten. Zij maakte een vorm van zwangerschapsdiscriminatie mee op de werkvloer. “Ik werk nu zo’n vier jaar bij dit bedrijf. Ieder jaar wordt gekeken naar een passende salarisverhoging. Ik had na mijn zwangerschapsverlof, een paar maanden geleden, een evaluatiegesprek. Een mannelijke collega en ik liepen al jaren gelijk met zowel de bonus als de salarisverhoging. Dit jaar was het anders”, vertelt ze aan LINDA.
Veronique kreeg de helft aangeboden van wat zij in voorgaande jaren kreeg en aan haar mannelijke collega werd voorgesteld. “Zonder enige verklaring. Ik was verbijsterd. Ik heb het direct aangekaart en liet weten dat ik het niet oké vond. Op de vraag waar het verschil door kwam, hadden ze geen antwoord. Wel zeiden ze tijdens het gesprek meermaals dat het ‘een afwijkend jaar was’ en ik er ‘de helft van de tijd niet was geweest’. Daaruit proefde ik dat het om mijn zwangerschap ging, maar ze verklaarden het zelf niet zo.”
Het bestuur stak de koppen bij elkaar en kwam terug op de salarisverhoging van Veronique. “‘We begrijpen het onbegrip en trekken het recht’, zeiden ze. Ze konden nog steeds niet uitleggen waar het oorspronkelijke verschil vandaan kwam. Financieel gezien dus een goede uitkomst, maar toch vind ik het pijnlijk. Ik kreeg geen uitleg of excuses en kreeg het idee dat ze het gelijk trokken om van het ‘gezeur’ af te zijn. Ik had liever dat ze hadden gezegd dat ze inzien dat het niet goed was verlopen en dat het half jaar verlof onbewust toch had meegespeeld.”
De situatie heeft Veronique wel wakker geschud, vertelt ze. “Nadat ik heb laten weten dat ik er erg door was geraakt, heb ik er niks meer over gehoord. Wel vernam ik van andere collega’s dat zij vergelijkbare situaties hebben meegemaakt tijdens de zwangerschap. Ik trek er mijn eigen conclusies door. Ze zijn minder loyaal naar werknemers toe dan ik eerder dacht. Dat heeft mij aan het denken gezet of dit wel de plek is waar ik wil blijven werken.”
Soundos El Ahmadi reageert op ontkenning zwangerschapsdiscriminatie: 'Je lult uit je nek'
Volgens Veronique is het belangrijk dat er meer aandacht voor het onderwerp is. “Bewustheid hierover is er nog niet. Zeker niet in organisaties waarin voornamelijk mannen de beslissingen nemen, zoals in mijn geval. Ik denk dat zwangerschapsdiscriminatie vaak onbewust gebeurt, maar het vermindert als het een thema wordt waarover wordt geschreven en gesproken.”
Daar sluit Felicia van Andel, expert op het thema Werk bij WOMEN Inc., zich bij aan. “Het onderzoek vond vier jaar geleden en vier jaar ervoor ook plaats. De cijfers blijven stabiel. Er is niet genoeg verandering”, begint ze. Net als Veronique vertelt, wordt zwangerschapsdiscriminatie volgens Van Andel nauwelijks herkend. “Er zijn meerdere vormen die niet bekend zijn. Zo hebben zwangere mensen bijvoorbeeld recht op extra rusttijden en mensen die borstvoeding geven op een kolfruimte. Daar zijn weinig mensen van op de hoogte.”
Onderdeel van de campagne van WOMEN Inc. is het bieden van tools voor werkgevers en werknemers. Van Andel licht toe: “Voor werkgevers is het belangrijk dat ze op de hoogte zijn van de rechten en plichten van zwangere mensen en proactief in gesprek gaan. Het is de rol van werkgevers dat ze de rechten moeten voorleggen en vertellen wat hun zwangere werknemer allemaal moet regelen.”
Uit het onderzoek blijkt dat slechts elf procent van de werk(zoek)ende vrouwen die zich gediscrimineerd voelen, ergens aan de bel trekt. Erg weinig, vindt Van Andel. Daarom deelt ze dat mensen melding kunnen doen bij Het College voor de Rechten van de Mens. “Het liefst wordt het intern natuurlijk opgelost, maar als dit niet kan, kunnen ze nog altijd ergens anders terecht. Al willen we niet dat vrouwen het gevoel moeten krijgen dat ze het zelf moeten oplossen. Wij staan immers voor ‘fix the system, not the women’.”
Om werknemers te helpen zich voor te bereiden op werken in combinatie met zwangerschap, kunnen ze terecht bij de Gespreksstarter. “Dit biedt handvatten voor hoe ze het gesprek kunnen aangaan. Andere tools leggen uit welke verlofregelingen er zijn en welke rechten en plichten je hebt.”
Om bewustzijn te creëren deelt WOMEN Inc. daarnaast ervaringsverhalen. “Een ervaring wekt herkenbaarheid. Opvallend is dat mensen het alleen anoniem willen delen. Dit is veelzeggend en begrijpelijk. Het is een persoonlijk verhaal én het heeft mogelijk invloed op jouw carrière. Hopelijk verandert dit binnenkort en nemen werkgevers hun verantwoordelijkheid. Het uiteindelijke doel is dat er geen verhalen meer zijn om te delen.”
*Veronique vertelt haar verhaal anoniem. Haar echte naam is bij de redactie bekend.
Deze vier vrouwen kregen te maken met zwangerschapsdiscriminatie: 'Ze gaf het gewoon toe'
