Het Sociaal Plan Bureau (SCP) heeft in een grote studie naar sociale ongelijkheid alle Nederlanders ingedeeld in zeven klassen. Heet je Sanne of Tim dan is de kans groot dat jou alles mee zit. De Mark’s en Laura’s hebben het volgens het onderzoek wat minder florisant voor elkaar.
Ook andere factoren spelen mee buiten de naam. Je leeftijd, BMI, gezondheid en netwerk zijn allemaal aspecten die meetellen voor de sociale klasse.
De sociale klassen bestaan uit de werkende bovenlaag (19,9%), de jongere kansrijken (8,6%), de rentenierende bovenlaag (12,2%), de werkende middengroep (24,9%), de laagopgeleide gepensioneerden (18,1%), de onzekere werkenden (10%) en het precariaat (6,3%).
In deze indeling gaan de verschillen verder dan het inkomen. Het maakt dus ook uit wie je kent, hoe je leeft, hoe gezond je bent en zelfs je voornaam en uiterlijk dragen bij aan hoe je kansen in het leven zijn.
Een kort overzicht om je vast een indruk te geven.
De werkende bovenlaag zit werkelijk alles mee. Ze zijn het hoogst opgeleid en verdienen ook het meest. Ook zijn ze zowel mentaal als fysiek gezond en ze hebben vaak minderjarige kinderen. Zij geven hun leven een 8,1. De jongere kansrijken hebben het ook goed voor elkaar. Zij studeren of hebben een flexbaan, zijn heel fit, maar mentaal geven ze aan dat ze wat kwetsbaar zijn. Zij geven hun leven een 7,4. De rentenierende bovenlaag zit er vooral warmpjes bij in hun koophuis. Ze hebben nog veel contacten en zijn met een 7,9 heel tevreden.
Dan komen we aan bij de werkende middengroep. Zij zijn vooral heel gemiddeld in alles. Middelbaar opgeleid, hebben bijna allemaal een koophuis en de meesten hebben een baan. Ze geven het leven gemiddeld een 7,5.
Nederland stijgt in wereldwijde ongelijkheidskloof, 'maar we behoren niet tot koplopers'
De laagopgeleide gepensioneerden zijn ook heel tevreden en geven het leven een 7,7. Ze hebben met name de lagere school afgemaakt of het VMBO. Ze heten meestal Willem of Maria en wonen in een koophuis. Echt gezond leven ze niet. Slechts een derde heeft een gezond gewicht.
Dan komen we aan bij de wat minder blije mensen van Nederland. Zo staan de onzekere werkenden met een 6,3 minder tevreden in het leven. Ze hebben een laag zelfbeeld en kampen ook vaker met somberheid.
En dan het precariaat, de mensen die zeer kwetsbaar en kansarm zijn. Deze groep bestaat met name uit alleenstaande vrouwen, meestal gepensioneerd of werkloos. Zij geven het leven een 6,8.
Met deze studie wil het SCP een discussie op gang brengen. De ongelijkheid in Nederland is niet slechts een kwestie van het inkomensbeleid, maar gaat veel verder, is de boodschap. Volgens het SCP domineert de ‘smalle economische benadering’ in het regeerakkoord van Rutte.
Maar er is een bredere blik nodig, zegt het SCP in een artikel van het NRC. De economische ongelijkheid is verstrengeld met andere ongelijkheden. ‘Persoonsgebonden (gezondheid, uiterlijk, zelfvertrouwen), sociaal (mensen met wie je over persoonlijke zaken spreekt, of die je kunnen helpen) en cultureel (muzieksmaak, voornaam, digitale vaardigheden).’
Een omscholingstraject of een campagne tegen eenzaamheid lost de ongelijkheidsproblemen ook niet op. Het gaat veel verder dan dat, zo pleit het SCP. Zo kan er bijvoorbeeld ook voor de aantrekkelijkheid van mensen hulp worden geboden. Bijvoorbeeld gebitsproblemen, het verwijderen van een tattoo of hulp bij kledingkeuze en presentatie zijn onderdelen waar de overheid over na moet denken.
Voor het onderzoek ondervroeg het SCP 6.800 Nederlanders en die antwoorden werden gekoppeld aan hun economische situatie. Deze vormden vervolgens de indeling voor de sociale klassen. Het SCP hangt hier geen concrete plannen aan om de ongelijkheid tegen te gaan.
Maar het is volgens de auteur van dit rapport, Cok Vrooman, wel belangrijk dat het kabinet erkent dat ongelijkheid een veelzijdig probleem is. ‘Een probleem dat je niet oplost door alleen aan ‘knoppen’ zoals de hoogte van uitkeringen te draaien’, aldus de auteur.
Sander Schimmelpenninck heeft oplossingen voor ongelijkheid: 'Vermogenskloof tussen man en vrouw is het probleem'
