Vanwege het nijpende personeelstekort in de geboortezorg, komt er zorg op maat voor in de kraamtijd. Althans, dat is het plan van werkgeversorganisatie Bo Geboortezorg. Maar waar het de druk op kraamzorg verlicht, verhoogt het de druk op verloskundigen.
Dat stelt Kirsten Schatorje-Kok, mede-eigenaar van verloskundigenpraktijk Nona Nona, in een gesprek met LINDA.
Werkgeversorganisatie Bo Geboortezorg maakte een plan om het personeelstekort in de kraamzorg aan te pakken. Ze pleiten voor minder uren bij een tweede kind, meer digitalisering of het inzetten van medewerkers die nog in opleiding zijn.
Het personeelstekort in de zorg is al langer een nijpend probleem. Volgens Schatorje-Kok geldt dit niet alleen voor kraamverzorgers, maar net zo goed voor verloskundigen. Door kraamzorg te verminderen, komt er meer druk op de schouders van de verloskundigen en hiermee verliezen ze ook hun ogen en oren. Terwijl deze juist zo belangrijk zijn.
“Ik vind zorg op maat prima. Er is wel eens een pilot geweest met mensen die minder zorg behoeven en minder zorg kregen en dat kan goed werken voor gezinnen die daadwerkelijk minder zorg nodig hebben. Bijvoorbeeld wanneer het ervaren ouders betreft die zich zelfs schuldig voelen, omdat ze die extra zorg krijgen die ook naar gezinnen had kunnen gaan die het juist heel hard nodig hebben. Maar als de zorg minder wordt voor gezinnen die het juist wel nodig hebben, dan komt die bij ons te liggen.”
Volgens het plan van Bo Geboortezorg krijgen ouders bij hun tweede kindje minder uren, mits er geen gezondheidsproblemen zijn. Wanneer het om een gezin gaat waarbij de ouder(s) een verstandelijke beperking hebben of als er sprake is van een postnatale depressie dan kan de zorg worden uitgebreid. Gemiddeld krijgen gezinnen 42 uur geboortezorg. Maar vanwege de tekorten wordt in de regio’s waar het heel schrijnend is, het minimale uren aantal uren zorg verleend en dan gaat het om 24 uur.
En dat tekort komt de samenwerking niet ten goede, stelt de verloskundige. “Het is juist de samenwerking die het zo krachtig maakt. Als de kraamzorg zorgen over een gezin heeft, dan bellen ze ons en maken we samen een plan. Als zij er niet meer bijblijven omdat de uren al op zijn, dan verliezen wij onze ogen en oren. Dan moet ik zelf gaan.
Denk aan gezinnen met een te vroeg geboren kindje of vrouwen die een hele zware bevalling hebben gehad. Er zijn gevallen dat zij die zorg wel nodig hebben, maar nu toch minder uren krijgen. En stel dat het tekort straks wordt opgelost, dan wordt dit plan niet meer teruggedraaid. Want voor de zorgverzekeraar werkt dit prima zo.”
Ook worden mensen steeds sneller uit het ziekenhuis ontslagen nadat ze een kindje hebben gekregen. Dat vindt de verloskundige heel goed. “Je bent beter af thuis. Maar als er dan vervolgens minder kraamzorg is, komen wij in de sandwich. Het ziekenhuis stuurt ze naar huis, terwijl de zorg thuis minder wordt of digitaal en dan zitten wij er tussenin. Voor ons wordt de druk juist groter en dat is niet goed.”
Dat ouders tegenwoordig minder kraamzorg krijgen, komt mede doordat vaders meer verlof krijgen. “En dat is goed”, zegt de verloskundige. Ze vindt vooral dat de overheid veel meer moet kijken naar preventie. “Zorg voor een goede start van een pasgeborene, daar heb je een leven lang profijt van. Dat geldt ook voor de maatschappij. Goede zorg werkt preventief.”
De kraamverzorgster heeft daar een cruciale rol in. “Zij kunnen gezinnen erop wijzen als dingen niet goed gaan. Bijvoorbeeld wanneer ouders binnen roken of teveel alcohol gebruiken. Dat ziet ze allemaal, want ze is gewoon een tijdje bij het gezin.”
Bo Geboortezorg pleit in hun plan ook voor meer digitalisering. Ze kijken dan naar kraamzorg op afstand via online gesprekken, zo meldt de NOS. Schatorje-Kok: “Dat is wel goed zolang gezinnen op die manier aan de juiste informatie komen. maar het moet geen vervanging zijn voor een persoon.”
Geboortezorgsysteem moet op de schop: zo kan het óók gaan
Corina Munts van Bo Geboortezorg benadrukt in een reactie aan LINDA.: “Gezinnen die (extra) kraamzorg nodig hebben, zullen dat ook in de toekomst nog steeds krijgen. Dat willen we natuurlijk niet schrappen. Voor het uitwerken van de plannen zal met de KNOV (Koninklijke Nederlandse Organisatie van Verloskundigen) worden afgestemd wat wel en niet kan. Daarbij wordt goed gekeken naar cliënten met complexe problemen, zodat zij zeker niet tussen wal en schip vallen.”
Volgens het toekomstplan van Bo Geboortezorg krijgen gezinnen in een aantal situaties juist meer zorg dan nu is bepaald. “Als je nu bijvoorbeeld in het ziekenhuis moet blijven na de bevalling, dat is meestal als er iets aan de hand is, dan heb je thuis minder recht op kraamzorg. In de nieuwe situatie is juíst het idee om dan alle zorg te krijgen die nodig is. Dat is een verbetering.”
Wat betreft het inzetten van kraamverzorgsters in opleiding: “Dat is nu als noodoplossing een optie, maar doen we absoluut alleen als ze bekwaam genoeg zijn om aan het werk te gaan.” Het bieden van digitale kraamzorg zal nooit als vervanging gelden voor een fysieke kraamverzorgende, beklemtoont Corina.
“Daarnaast moet de client ervoor openstaan, de mogelijkheden hebben om digitale instructies te krijgen en de taal machtig zijn. Tussendoor wordt altijd gecheckt door kraamzorg of alles is begrepen, er vragen zijn en of er meer toelichting nodig is. We doen ons best. Het is nu tijdelijk roeien met de riemen die we hebben.”
Kirsten kan niet in eigen ziekenhuis bevallen door sluiting kraamafdeling: 'Ik ben heel boos'
