Kinderen die niet gevaccineerd zijn, zouden geen toegang moeten hebben tot de kinderopvang, vinden D66 en VVD. Vorige week dienden de partijen een wetsvoorstel in om kinderen die naar de kinderopvang gaan, verplicht te laten vaccineren tegen besmettelijke infectieziekten zoals mazelen en kinkhoest.
Geen goed idee, vindt Caroline Schouten, bestuurslid van AJN Jeugdartsen en jeugdarts bij GGD Hollands Midden.
Kinderopvangen mogen nu zelf beslissen of ze ongevaccineerde kinderen toelaten. Maar D66 en VVD stellen voor dat opvangen ongevaccineerde kinderen móéten weren wanneer de landelijke vaccinatiegraad daalt tot onder 92 procent. Die daalt al jaren en ligt nu op 90 procent.
“Het is belangrijk te beseffen dat ‘dé vaccinatiegraad’ eigenlijk niet bestaat. Of jij je wel of niet laat vaccineren, hangt ook af van de sociale groep waar je in verkeert”, legt Schouten uit. “Binnen de Biblebelt ligt de vaccinatiegraad lager. En binnen steden kan de vaccinatiegraad in het ene postcodegebied hoger zijn dan in het andere.” Wanneer er wordt gesproken over ‘de vaccinatiegraad’, gaat het dus om een landelijk gemiddelde.
Hoe dan ook daalt deze vaccinatiegraad. “En dat is echt zorgwekkend”, erkent Schouten. “Vooral met betrekking tot superbesmettelijke infectieziekten als mazelen. Als één persoon mazelen heeft, kan die achttien anderen besmetten. En één op de duizend mensen die mazelen krijgt, kan een hersenontsteking krijgen.” Wanneer de vaccinatiegraad daalt, is er een grotere kans op uitbraken van infectieziekten, zoals eerder dit jaar gebeurde met mazelen en kinkhoest.
Zou een vaccinatieplicht voor toegang tot de kinderopvang een goede oplossing zijn om uitbraken in te perken? Dat kan eigenlijk niet gesteld worden, aldus Schouten, die van ‘schijnveiligheid’ spreekt. “Stel dat vaccinaties verplicht worden gemaakt in de opvang, dan stijgt de vaccinatiegraad misschien van kinderen die naar de opvang gaan. Maar je wilt ook dat de vaccinatiegraad stijgt voor kinderen die níét naar de opvang gaan. Kinderen zijn namelijk niet alle dagen van de week op de kinderopvang. Ze gaan ook naar opa en oma, of naar het winkelcentrum. Zo kunnen ze dus ook buiten het kinderdagverblijf besmet raken.”
Dit moet je weten over vaccinaties bij kinderen
Met een vaccinatieplicht voor de kinderopvang blijven kinderen van zes tot veertien maanden oud vatbaar voor mazelen. Het vaccin voor mazelen wordt immers pas gegeven na veertien maanden. Ook met een vaccinatieplicht voor de kinderopvang blijft het risico op besmetting dus bestaan.
“Een vaccinatieplicht kan weerstand opwekken”, zegt Schouten. Ze legt uit dat een verplichting averechts kan uitpakken. “Het kan ertoe leiden dat mensen denken: ‘Ik laat mij niet vertellen wat ik moet doen’, en zich juist niet gaan laten vaccineren. Het kan er ook toe leiden dat mensen meer gepolariseerd raken en meer wantrouwen hebben tegen de overheid.”
Schouten denkt ook dat het haar rol als jeugdarts beïnvloedt. “Ik voer gesprekken met ouders waarbij mijn doel niet is om ze te overtuigen tot vaccineren, maar dat zij besluiten wat ze willen op grond van informatie die klopt. Ik wil hen serieus nemen in hun vragen en twijfels over vaccinaties. Met een verplichting ben ik ben bang dat mensen niet meer vrijuit durven spreken in de spreekkamer.”
“Ik wil wegblijven van de verplichting en juist inzetten op goede communicatie en juiste informatie, zodat mensen vanuit hun eigen overtuiging kunnen kiezen of ze willen vaccineren.” De toegang tot informatie moet makkelijk gemaakt worden. “In Amsterdam heeft de GGD bijvoorbeeld geïnvesteerd in wijkgerichte aanpak. Daar wordt, in postcodegebieden waar de vaccinatiegraad lager is, lokaal gevaccineerd en kunnen mensen voor informatie terecht tijdens een flexibel inloopspreekuur. Dat blijkt succesvol, dus het lijkt mij veel beter om daarin te investeren dan in die verplichting. Op de lange duur heb je er meer aan.”
Is de kans groot dat het wetsvoorstel van D66 en VVD wordt aangenomen? “Ik denk het niet. Dit is al de derde keer dat het voorbij komt in de afgelopen jaren. Vorig jaar werd het door de Eerste Kamer afgekeurd. Het is nogal wat om iets verplicht te stellen.”
Jeugdarts Esther schrikt van wantrouwen bij vaccineren: 'Je kind loopt risico'
