Met de feestdagen voor de deur zijn de herfstmaanden al prijzig genoeg, maar dit najaar moeten consumenten extra diep in de buidel tasten. Goederen en diensten zijn in oktober 3,4 procent duurder geworden dan een jaar eerder.
Dat is de sterkste stijging sinds april 2002, meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).
Volgens de Europese geharmoniseerde methode om inflatie te berekenen was de inflatie in oktober nog hoger, en stegen de consumentenprijzen met gemiddeld 3,7 procent. Dat is net iets minder dan in de hele eurozone. Daar liep de inflatie in oktober op tot 4,1 procent op jaarbasis, het hoogste niveau sinds juli 2008.
Volgens economen is dat deels te wijten aan de aantrekkende economie. Na de dip die corona veroorzaakte, is Nederland nu “verbazingwekkend snel” aan het terugveren, aldus demissionair minister Wopke Hoekstra. Maar deze snelgroeiende economie heeft ook een keerzijde: een stijgende inflatie. Goederen en diensten worden flink duurder en daardoor daalt de koopkracht.
Onder andere gas en elektriciteit werden vorige maand flink duurder. In september stegen de prijzen nog met 2,7 procent. Een combinatie van factoren zorgt al een tijdlang voor hogere gas- en stroomprijzen op de groothandelsmarkten. Zo waren de reserves relatief klein door de strenge winter en nam de vraag naar energie wereldwijd sterk toe door het economisch herstel van de coronacrisis.
Voor huishoudens is gas daardoor nu bijna 31 procent duurder dan een jaar eerder. Elektriciteit steeg in vergelijking met oktober 2020 net geen 40 procent in prijs. Nederlanders moesten ook voor benzine, diesel en andere brandstoffen meer betalen. Daarnaast werkten de hogere prijzen voor kleding door in de inflatie.
Prijzen rijzen de pan uit, dít merk je ervan als consument
Inflatie is in principe niet erg. Idealiter ligt de inflatie zo rond de twee procent. Een lichte stijging zorgt er namelijk voor dat mensen meer gaan kopen. Want hoe langer je wacht, des te hoger ligt de prijs. Maar wanneer de inflatie te hoog is, kan dit juist het tegenovergestelde effect hebben. Mensen wachten liever tot de prijzen dalen. Daardoor groeit de economie minder snel.
Waar voor gewaakt moet worden, is volgens economen ‘stagflatie’. Dat gebeurt wanneer de inflatie zo hoog is dat dit leidt tot een loonprijsspiraal. De vakbonden eisen momenteel een loonsverhoging van 5 procent. Zo willen ze de koopkracht een impuls geven. Maar als bedrijven hogere lonen moeten betalen, verhogen zij als reactie daarop ook weer de prijzen van hun goederen of diensten. De vakbonden kunnen op hun beurt nog hogere lonen eisen. Dat leidt tot een vicieuze cirkel, waarbij de economie uiteindelijk tot stilstand komt zoals in de jaren 70.
ECB-voorzitter van de Europese Centrale Bank (ECB) Christine Lagarde maakt zich niet al te veel zorgen over de inflatie. Hoewel de ECB vorige week uitsluitend vergaderde over dit onderwerp, denkt zij dat de stijging tijdelijk is.
Maar niet iedereen is zo optimistisch. Hoogleraar Economie Lex Hoogduin is bang voor langdurige inflatie. “Niemand weet of de inflatie tijdelijk of permanent is. We weten wel dat de ECB er nu niets aan doet om de schade te beperken als het langdurig blijkt”, vertelt hij tegen het AD. Het is dus te hopen dat het inderdaad om een kortdurende inflatie gaat.
Boodschappen flink duurder, mede door hoge gas- en transportkosten
