Daling condoom- en pilgebruik

Uit het onderzoek blijkt dat steeds minder mensen condooms gebruiken tijdens seks, zelfs bij onenightstands of losse partners. Tegelijkertijd neemt het aantal soa’s toe. Onderzoeker Hanneke de Graaf merkt op dat de daling in condoom en anticonceptiepilgebruik verband houdt met hoe mensen risico’s inschatten: “Mensen schatten zelf hun risico’s in, maar zijn daar soms te optimistisch in. Ze denken dat de kans op onbedoelde zwangerschap en soa’s klein is of dat het hen niet zal overkomen, net zoals rokers soms denken dat ze geen kanker krijgen.”

De afname van pilgebruik onder vrouwen van 18 tot 49 jaar is ook opvallend. In zes jaar tijd daalde dit van 30 procent naar 24 procent. Dit kan mogelijk het risico op onbedoelde zwangerschappen vergroten. Tegelijkertijd nam het gebruik van spiraaltjes wel toe, van 17 procent naar 21 procent.

Zwanger? Op dít platform vind je binnenkort alles over de juiste dosering van medicijnenLees ook

Rol van scholen

Seksuele voorlichting op scholen krijgt in Nederland gemiddeld een 5,6. De Graaf benadrukt dat deze voorlichting verbeterd kan worden door een doorlopende leerlijn te ontwikkelen: “Veel 14-jarigen zijn er nog niet mee bezig, en als ze eraan beginnen, is het alweer lang geleden dat ze er iets over gehoord hebben.” Ze pleit voor een vast onderdeel in het curriculum en meer aandacht voor praktische vaardigheden en opvattingen. “Voorlichting is meer dan kennisoverdracht. Het moet een normaal gespreksonderwerp worden, net zoals praten over sporten of gezond eten.”

Seksueel geweld

Ook seksueel geweld blijft een groot probleem in Nederland. Uit de monitor blijkt dat 24 procent van de vrouwen en 5 procent van de mannen ooit seksueel geweld hebben meegemaakt. Deze cijfers zijn net zo hoog als zes jaar geleden. De Graaf wijst erop dat slachtoffers vaak worstelen met schaamte en zelfverwijt: “Slachtoffers zoeken vaak de schuld bij zichzelf. Terwijl het degene is die over de grens gaat die fout zit. Daarom is het cruciaal dat er meer nadruk komt op wederzijdse toestemming. Regelmatig inchecken bij elkaar tijdens seks kan een veiliger en fijner gevoel geven.”

Negativiteit en geweld

Homonegativiteit en geweld tegen lhbtiq+-personen blijven ook een zorgwekkend probleem. Hoewel er geen significante toename van homonegativiteit is waargenomen in het onderzoek onder volwassenen, zien we bij jongeren een andere trend. Vooral jongens van 13-16 jaar keuren homoseksualiteit vaker af dan in 2017. De Graaf noemt sociale media als een mogelijke factor: “Jongeren komen soms terecht in bubbels waar ze alleen nog gelijkgestemde opvattingen horen. Influencers zoals Andrew Tate dragen bij aan deze negatieve opvattingen.”

Plezier

Hoewel 80 procent van de Nederlanders zegt te genieten van seks, is slechts 56 procent tevreden over hun seksleven. Dit heeft vaak te maken met de frequentie van seks, die met de leeftijd afneemt. De Graaf wijst op de drukte van het moderne leven als een belangrijke factor: “Mensen maken niet genoeg tijd vrij voor seks. Tijdens de coronapandemie zagen we juist dat meer tijd thuis een positief effect kon hebben op het seksleven. Nu de drukte terug is, schuift seks weer naar de achtergrond. Veel mensen vinden dat seks spontaan moet gebeuren, maar er is niks mis met seks inplannen. Zeker als je geniet van de seks met je partner.”

Seksuele gezondheid onder ouderen

Bij ouderen, met name de 55-plussers, neemt de frequentie van seks af. Dat heeft deels te maken met het verlies van partners en gezondheidsproblemen. De Graaf benadrukt dat seksuele gezondheid en plezier ook op latere leeftijd kunnen bestaan of te verbeteren zijn. “Wat helpt is creatief zijn en open gesprekken voeren. Vooral bij 75-plussers zien we dat creativiteit in seks bijdraagt aan plezier. Het gaat niet alleen om penis- en vaginaseks, maar om wat je samen fijn vindt.”

Toekomst

De afname in condoomgebruik en de daling in pilgebruik vragen onder andere om nieuwe campagnes om het belang van veilige seks te benadrukken. De Graaf ziet een rol voor de overheid in het hernieuwen van bewustwordingscampagnes en benadrukt het belang van een integrale aanpak waarin kennis, vaardigheden en risicobewustzijn hand in hand gaan.

Deze bevindingen onderstrepen het belang van voortdurende investeringen in seksuele gezondheid en rechten. Zoals Luc Lauwers, manager nationale afdeling bij Rutgers, stelt: “Goed beleid vraagt om kennis en monitoring, vooral in tijden van toenemende desinformatie.”

Alles over consent in de slaapkamer: 'Je wil de sfeer niet verpesten, maar...'Lees ook