In het bijzijn van nabestaanden werd donderdag in het Justitieel Complex Schiphol uitspraak gedaan in het strafproces over het neerhalen van vlucht MH17.
De uitspraak volgt ruim 2,5 jaar na aanvang van de strafzaak en meer dan acht jaar na de vliegramp op 17 juli 2014.
Aan het begin van de uitspraak meldde de rechtbank direct dat zij bewezen acht dat MH17 is neergehaald met een Buk-raket. Die is afgeschoten vanaf een landbouwveld in Oost-Oekraïne waar Rusland volgens de Nederlandse rechtbank “algehele controle” had over separatistische groepen op het moment dat het vliegtuig werd neergeschoten. De rechtbank maakte dit alvast bekend om wat “spanning” weg te nemen, zo legde zij uit.
In het omvangrijke strafproces staan vier mannen terecht voor betrokkenheid bij de ramp die alle inzittenden het leven heeft gekost. De vier verdachten – rebellenleider Igor Girkin (51), rechterhand Sergej Doebinski (60), assistent Oleg Poelatov (56) en garnizoenscommandant Leonid Chartsjenko (50) – hebben volgens het Openbaar Ministerie een rol gehad in het binnenhalen of wegbrengen van de Buk-raketinstallatie waarmee MH17 uit de lucht is geschoten.
Poelatov is de enige die zich heeft laten vertegenwoordigen door advocaten. Zij bepleitten eerder dat in hun ogen niet bewezen is dat MH17 is neergehaald met een Buk-raket vanaf het genoemde landbouwveld.
Ruim een uur voor de uitspraak liep de omgeving van de rechtbank op Schiphol al vol. Meer dan tweehonderd mensen die iemand verloren bij de ramp, kwamen naar de rechtbank. Niet alleen nabestaanden en mensen van politie en justitie zijn aanwezig, er zijn ook tientallen journalisten uit binnen- en buitenland.
De rechtbank – die even na 13.30 aan de bijna twee uur durende uitspraak begon – ziet “een overvloed aan bewijs” voor de conclusie dat MH17 op 17 juli 2014 met een Buk-raket is neergehaald vanaf een landbouwveld in Oost-Oekraïne. De rechtbank noemde onder meer foto’s van een rookspoor, satellietgegevens van het weiland met klaarblijkelijke brandsporen, zendmastgegevens en de verklaringen van een anoniem gebleven getuige.
Volgens de rechtbank is het ook “ondenkbaar” dat deze hoeveelheid bewijsmateriaal “gefabriceerd” zou zijn. In de wrakstukken van het vliegtuig en in de lichamen van de inzittenden zijn ook vlindervormige fragmenten gevonden die in Buk-raketten zitten.
Volgens de rechtbank is niet vastgesteld hoe de bemanning van de Buk-TELAR precies heeft gehandeld en wie opdracht gaf tot het afvuren van de raket, en waarom. Wel is duidelijk dat het niet in een opwelling kan zijn gebeurd. Het heeft er volgens de rechtbank “alle schijn van” dat men dacht dat een militair vliegtuig het doelwit was in plaats van een vliegtuig met burgers.
Drie van de vier verdachten – Girkin, Doebinsky en Chartsjenko – zijn volgens de rechtbank schuldig aan moord op de 298 inzittenden van vlucht MH17. Zij waren betrokken bij het aanvoeren, inzetten en afvoeren van Buk-raket. De rechtbank veroordeelt hen tot levenslange celstraffen.
De vierde verdachte, Pelatov, moet worden vrijgesproken van betrokkenheid bij het neerhalen van vlucht MH17, bepaalt de rechtbank. Er is onvoldoende bewijs dat hij een bijdrage heeft geleverd aan het inzetten van de Buk-raket, of dat hij het afvuren heeft kunnen voorkomen.
Ook Oekraïne jaagt nu op MH17-verdachte: gouden tip Girkin is 100.000 dollar waard
