Redacteur Jessica ontving maandag last minute een bericht dat de BSO vanwege personeelstekort moest sluiten. En dus moest ze haar zoon direct uit school ophalen omdat er geen opvang was. Dit gebeurt steeds vaker. Hoe groot is dit probleem?
“Héél groot”, vertelt Emmeline Bijlsma, directeur van de brancheorganisatie van de kinderopvang aan LINDA.
De BSO kan vanwege personeelstekort het besluit nemen om te sluiten. Dat overkomt moeder Jessica regelmatig. De moeder vertelt dat de BSO van haar kind zelfs is overgegaan tot het periodiek sluiten van de opvang één dag in de 6 weken. Maar zo’n sluiting kan ook onverwachts komen.
“Het is natuurlijk al onhandig dat je een back-upplan moet hebben, maar als de afzegging last minute is, dan schiet je toch even in de paniek. Zo kreeg ik – terwijl ik op kantoor zat – om 9.30 uur een mail van de BSO. Daarin stond: ‘Door ziekte hebben wij vandaag geen enkele vaste medewerker beschikbaar. Hierdoor kunnen wij de kinderen vandaag niet opvangen. Dat vinden wij vervelend, maar wij hebben op dit moment helaas geen andere uitweg dan ongepland te sluiten.’”
“Als ouders moet je dan toch heel snel schakelen. Ik heb het geluk dat mijn opdrachtgever bij de BSO om de hoek zit, maar het is toch vervelend. Uiteraard begrijp ik dat de BSO dit besluit niet zomaar neemt. Het moet ook verantwoord zijn om de kinderen op te vangen, maar het is gewoon een hoop gedoe”, vertelt Jessica.
Deze moeders wachten op kinderopvang: 'Het komt erop neer dat ik uren moet inleveren'
Dat er sprake is van een personeelstekort, blijkt ook uit de openstaande vacatures voor deze sector. Volgens cijfers van het CBS is er sprake van een groei van 77.4% ten opzichte van het jaar ervoor. Bijlsma had de cijfers wel verwacht. “Het is wat we al anderhalf jaar aan de orde stellen. We zien dat het maatschappelijk echt wel een issue is. Meerdere organisaties hebben moeten sluiten en contracten moeten verbreken. Dat is in de kinderopvanggeschiedenis nog nooit gebeurd”, vertelt de directeur.
Bijlsma stelt het probleem op verschillende manieren aan de kaak. “We hebben twee brandbrieven naar de overheid gestuurd die door honderden leden is ondertekend. Verschillende maatregelen worden genomen. We werken nauw samen met werkgevers, -nemers en vakbonden. We zijn bezig met campagnes. Met wat niet, eigenlijk.”
Bijlsma weet dat ze niet de enige sector zijn met een personeelstekort. “We moeten ons realiseren dat er een groot probleem van vergrijzing hieronder ligt. De beroepsbevolking groeide enorm, omdat steeds meer mensen na de Tweede Wereldoorlog de arbeidsmarkt betraden. Maar doordat mensen ouder worden, zijn er meer mensen nodig in de zorg. En dat zijn precies de mensen waar wij ook een beroep op kunnen doen”, licht ze toe.
Waar zijn alle werknemers heen? 6 vragen en antwoorden over de personeelstekorten
Door het personeelstekort neemt de werkdruk toe, blijkt ook uit cijfers van het CBS. “Je werkt nooit met te weinig mensen. De roosters moeten kloppen, want als dat niet lukt, voldoe je niet aan de wet en moeten de deuren sluiten. Maar het maakt nogal uit of je daar met mensen bent die de groep kinderen kennen. Zijn er bijvoorbeeld zzp’ers ingeschakeld, dan ben jij vaak de enige die alles weet en rust de verantwoordelijkheid op jouw schouders. Wanneer je dan klaar bent en denkt dat je morgen vrij bent, krijg je de vraag op de app of je toch de dag erna weer wil werken omdat het rooster anders niet gevuld kan worden. Dat hakt erin.”
Bijlsma vertelt dat ze druk bezig zijn met het verlichten van de werkdruk, wat al effect heeft. “Er worden mensen die geen pedagogische ervaring hebben ingezet om andere taken te verrichten zoals schoonmaken, lunch voorbereiden en bedjes opmaken. Dat maakt het al prettiger voor de pedagogisch professionals. Deze mensen liggen ook niet voor oprapen, maar mondjesmaat lukt dat wel en het werkt verlichtend.”
Ook zetten ze hun medewerkers op nummer één, vertelt ze. “Door bijvoorbeeld het aantal medewerkers op contract als uitgangspunt te nemen, ondanks dat dit ervoor zorgt dat er geen nieuwe kindjes kunnen komen, zorg je wel goed voor je medewerkers. Zo willen ze blijven en worden ze niet ontevreden. Het leidt niet tot het afnemen van het tekort, maar wel tot een daling van de werkdruk.”
Charlotte Nijs over kinderopvang: 'Het is gewoon een tweede hypotheek'
Het kabinet heeft het plan om in 2025 alle kinderopvang bijna gratis aan te bieden. De overheid wil 96 procent van een vooraf vastgesteld maximumbedrag gaan vergoeden. Dat zien Bijlsma en haar collega’s niet voor zich. “De vijver is leeg. Het bijna gratis maken van de opvang leidt tot dertig procent extra vraag en 50.000 extra medewerkers. Iets wat schaars is, moet je niet gratis maken. De vraag neemt te veel toe in een tijd dat het niet kan.”
Het doel om kinderopvang voor iedereen toegankelijk en betaalbaar te maken, steunen ze ten zeerste. Maar volgens de organisatie is het plan nu niet te realiseren. “Maak een pad dat rekening houdt met de werkelijkheid. Is het tekort opgelost? Kijk dan pas naar de volgende stap. Begin met het betaalbaar maken van de opvang en zet het tarief van de kinderopvangtoeslag goed neer. Die is nu veel te laag. Maak de opvang voor de laagste inkomens gratis. Maak het vergoedingspercentage hoger voor andere inkomens. Maak het steeds betaalbaarder, in plaats van in één keer.”
Ook gelooft Bijlsma in beperken. Twee dagen werken, betekent twee dagen naar de opvang mogen. Deze koppeling bestond al, maar is opgeheven. “Nu kunnen ouders die 1 uur per week werken, hun kinderen vijf dagen in de week naar de opvang brengen.” Volgens Bijlsma geen goede keuze.
Ze hoopt dat er steeds meer mensen inzien hoe belangrijk het beroep is. “Het is zulk mooi werk. Het legt de basis voor jonge kinderen, dat is zo belangrijk.”
Emmeline Bijlsma.
'Bijna gratis' kinderopvang misschien toch niet haalbaar per 2025
