Gemiddeld krijgen vrouwen 40 procent minder pensioen dan mannen. Laat werkgevers en pensioenfondsen maar met een oplossing komen voor dat gat, schrijft Sophie van Gool in haar column voor Het Financieele Dagblad. Maar veel vertrouwen heeft ze daar niet in.
LINDA. sprak de econoom en auteur van Waarom vrouwen minder verdienen over de pensioenkloof.
Vrijwel iedereen die in Nederland gewoond of gewerkt heeft, heeft recht op een basispensioen: AOW. Toch is dat voor de meeste mensen niet genoeg om van te leven. Zij leunen daarom ook op een aanvullend pensioen. Maar werkende vrouwen in Nederland bouwen zo’n 400 euro per maand minder aanvullend pensioen op dan mannen.
De oorzaken van die kloof zijn bekend, legt Van Gool uit. De pensioenregelingen zijn bijvoorbeeld minder royaal in sectoren waar relatief veel vrouwen werken, zoals in de zorg en het onderwijs. “Onderzoek toont aan dat de lonen omlaag gaan in een sector naarmate er meer vrouwen in die sector werken. Dat heeft natuurlijk ook effect op het pensioen.” Vrouwen doen daarnaast gemiddeld minder uren betaald werk dan mannen – met name omdat ze meer onbetaald werk doen, waaronder mantelzorg en zorg voor de kinderen.
Het gaat om een hele economie die onzichtbaar blijft, stelt de econoom. “De hele economie leunt erop, maar we erkennen het niet en daarom betalen we er niet voor. Stel dat we – minstens – minimumloon voor al het onbetaalde werk zouden betalen, zoals je dat ook zou doen als je een oppas of schoonmaker in dienst neemt? Maar dan moet het wel eerst in kaart gebracht worden.”
Minder pensioen opbouwen dan je nodig gaat hebben: heb jij ook een pensioengat?
De pensioenkloof is niet nieuw. Sterker nog: lang hadden mannen en vrouwen wettelijk zelfs geen gelijke pensioenrechten. Pas in 1985 kregen getrouwde vrouwen zelfstandig recht op AOW, en sinds 1990 heeft iedereen ook gelijke rechten in aanvullende pensioenregelingen. Voor die tijd bouwden mannen over het algemeen vanaf hun 25e pensioen op, vrouwen vanaf hun 30e.
Het gaat nu beter dan vroeger, maar de pensioenkloof wordt in elk geval de komende twintig jaar niet gedicht als het tempo van de convergentie niet toeneemt. En daar lijkt het niet op: vrouwen gaan er zelfs op achteruit met het nieuwe pensioenstelsel. Van Gool: “Er is ongeveer twintig jaar gedebatteerd over het nieuwe stelsel, en experts hebben vaak gezegd dat vrouwen daar nog slechter uit zouden komen. Volgens mij is daar weinig mee gedaan. Er wordt nu weliswaar meer bewustzijn gecreëerd, maar daar heb je niet zo veel aan.”
Waar we wél veel aan zouden hebben? “Betere verlofregelingen, zoals een verhoging van de pensioenopbouw tijdens het ouderschapsverlof. Liefst ook mantelzorgverlof. Eigenlijk dus een herwaardering van zowel het onbetaalde werk als het onderbetaalde werk, zoals de laagbetaalde functies in bijvoorbeeld zorg en kinderopvang. Maar ook: hogere salarissen voor beroepssectoren waarin veel vrouwen werken. Daarmee worden de pensioenen ook hoger.”
Eén ding weet Van Gool zeker: laat werkgevers en pensioenfondsen dit keer zelf eens met oplossingen komen. ‘Het bordje van de vrouw ligt al vol met paternalistische, tegenstrijdige en onuitvoerbare oproepen.’
Belastingvoordeel omdat je pensioen opbouwt: hoe werkt dat?
