Toenemende medicijntekorten raken miljoenen Nederlanders en hebben volgens de Patiëntenfederatie vaak hele nare gevolgen. Niet alleen voor patiënten, maar ook maatschappelijk. Artsen luiden de noodklok met een petitie.
‘Zorgverzekeraars hebben hierin een belangrijke rol.’
De Patiëntenfederatie onderzocht de impact van het medicijntekort met een peiling onder 7000 patiënten. Hieruit blijkt dat ruim een op de drie ondervraagden meer pijn of klachten ervaart door leveringsproblemen. Daarnaast leidt het voor meer dan de helft van de mensen tot veel stress. Een op de vijf deelnemers meldt negatieve gevolgen in het dagelijkse functioneren: zij kunnen hun baan of vrijwilligerswerk niet meer goed uitvoeren, omdat ze niet de juiste medicijnen krijgen. Een minderheid (3 procent) geeft aan hierdoor zelfs blijvende gezondheidsschade te hebben opgelopen.
Volgens de Patiëntenfederatie wordt ruim de helft (53 procent) van alle medicijngebruikers getroffen door het medicijntekort. Begin dit jaar bevestigde apothekersorganisatie KNMP dit in een eigen rapport over het geneesmiddelentekort, waarin zij concludeerden dat het probleem ‘groter dan ooit’ is. Nederland heeft steeds meer moeite om de benodigde medicatie voor iedereen op de internationale markt te verkrijgen.
De enquête toont volgens de Patiëntenfederatie aan dat de medicijntekorten niet alleen vervelend zijn voor de getroffen mensen, maar ook grote maatschappelijke gevolgen hebben. “We verliezen honderdduizenden potentiële arbeidskrachten en vrijwilligers omdat we de beschikbaarheid van medicijnen in Nederland niet op orde hebben”, zegt directeur-bestuurder Arthur Schellekens.
Het onderzoek verschijnt een dag voor een debat in de Tweede Kamer over het geneesmiddelenbeleid. De Patiëntenfederatie adviseerde de Kamerleden onder meer om maatregelen te nemen die Nederland minder afhankelijk maakt van landen als China en India.
‘Nederland zou het voortouw moeten nemen om dit binnen Europa te organiseren’, stelt de Patiëntenfederatie. Verder vraagt de organisatie zich af hoe effectief het huidige voorradenbeleid is. Hoewel er regels en afspraken zijn gemaakt, twijfelt de Patiëntenfederatie of deze ’toereikend zijn’.
Ook artsen hebben veel last van de medicijntekorten. Daarom zijn zij een petitie gestart waarin ze vragen om een oplossing, in de hoop de tekorten een halt toe te roepen. Ze hebben namelijk hun handen vol aan het zoeken naar alternatieven en het behandelen van patiënten die verkeerd reageren op vervangende medicijnen.
De petitie Stop de medicijntekorten is een initiatief van huisartsen Dennis Boon en Christof Zwart. Volgens Zwart hebben huisartsen jaren geleden al gewaarschuwd voor de medicijntekorten, maar is er destijds niet op die risico’s gereageerd. “Dat geeft nu grote problemen”, vertelt hij in Hart van Nederland.
Een oplossing voor het medicijntekort ligt niet voorhanden, legt Zwart uit. “Medicatie wordt nu in het buitenland gemaakt. Als een grondstof in een Aziatisch land wordt afgekeurd, heeft dat invloed op de voorraden. Het duurt dan heel lang voordat er weer nieuwe medicijnen kunnen worden gemaakt.”
Volgens Zwart kunnen vooral de zorgverzekeraars een belangrijke rol spelen in het tegengaan van de tekorten door flexibeler om te gaan met de vergoedingen. “Is een medicijn bij fabrikant X niet verkrijgbaar, maar bij fabrikant Y wel, dan zou de verzekeraar het medicijn van fabrikant Y moeten vergoeden, in plaats van patiënten te laten wachten op het medicijn van fabrikant Z. Het is tenslotte een geldkwestie.”
Die flexibiliteit is ook in het voordeel van de verzekeraars, denkt Zwart. “Verzekeraars denken door hun beleid kosten te besparen, maar ze krijgen wel de vervolgkosten gepresenteerd en die zijn misschien nog wel hoger. Bijvoorbeeld: een kind krijgt nu de medicijnen niet en wordt zieker, waardoor het in het ziekenhuis moet worden opgenomen. Ziekenhuiskosten liggen vele malen hoger dan de kosten voor de medicijnen.”
