Het is de Week van de Lentekriebels. Op basisscholen wordt volop aandacht besteed aan onder andere seksualiteit en relaties. En nee, je kind wordt heus niet ‘op ideeën gebracht’ door zo’n lesprogramma.
“Hoe meer informatie we kinderen geven, hoe bewuster ze juist zijn van hun eigen grenzen”, vertelt seksuoloog Nynke Nijman.
De Week van de Lentekriebels, die dit jaar eerder is om rekening te houden met de Ramadan, is van groot belang. “Als kinderen beter onderwezen worden, zal er minder sprake zijn van grensoverschrijdend gedrag. Dan kunnen ze op een fijnere, leukere, nieuwsgierige manier hun seksuele en relationele vorming ontwikkelen”, aldus Nijman. “Hoe meer kinderen weten, hoe beter zij hun grenzen aan kunnen geven en hun wensen en behoeften kunnen uiten.”
Meer bewustzijn en openheid over onderwerpen als seksualiteit is cruciaal. Het leidt ertoe dat keuzes met betrekking tot seks en relaties meer overwogen worden én het draagt bij aan een veilige omgeving. Zo zorgt het er ook voor dat een kind de moed heeft om naar een volwassene te stappen bij een onprettig voorval. “Een kind weet dan: ik mag dit zeggen, want we hebben het erover gehad. Ik hoef me niet te schamen of bang te zijn, ik mag hier wat mee.”
Goed om te weten is dat de lesstof, ontwikkeld door kenniscentrum Rutgers, is toegespitst op de verschillende leeftijden van kinderen op de basisschool. “Een kind in groep 3 leert niet hetzelfde als een kind in groep 8.” Het gaat ook zeker niet allemaal over seks, zoals veel mensen denken. Dat basisschoolkinderen nog niet seksueel actief zijn, maakt dan ook niet uit en zorgt er niet voor dat ze meteen tussen de lakens duiken.
“Het is preventief. En het is geen seksuele voorlichting zoals in de tweede of derde klas. Het is seksuele opvoeding, om kinderen bewust te maken van hun eigen lijf en respect te tonen voor het lijf van een ander. Het gaat over normen en waarden.”
Als ouder moet je ook niet vergeten dat jouw beeld van seks heel anders is dan dat van je kind. “Wat seks voor ons inhoudt, met opwinding en geiligheid, is voor kinderen niet zo.” Het lesprogramma is dus juist gericht op de belevingswereld van kinderen.
Aan de Week van de Lentekriebels is ook een thema verbonden: weerbaar online. “Ongeveer 70% van negen- tot twaalfjarigen stuit wel eens op naaktbeelden. Wanneer ze iets opzoeken op internet bijvoorbeeld”, vertelt Nijman. “Er wordt geleerd hoe je kunt besluiten om iets wel of niet op te zoeken en of je de informatie die je leest voor waarheid aanneemt.”
Het kan ook zo zijn dat kinderen ongepaste beelden ontvangen van mensen die ze kennen, of dat beelden van het kind zelf worden verspreid. In de klas wordt verteld wat je dan kunt doen. “Er wordt besproken hoe je kunt reageren als iemand iets stuurt wat je niet wil. Daarvoor worden zinnen en woorden aangereikt, zodat kinderen weten hoe ze hun grens kunnen aangeven.”
De juf of meester vertelt ook wat je níet moet doen. “Je bent niet stoer als je beelden doorstuurt. Het is belangrijk om kinderen bewust te maken van de gevolgen daarvan.”
Seksuoloog Eveline Stallaart: praat met je kind over die filmpjes, voordat internet het doet
De sfeer omtrent het bespreken van bijvoorbeeld seksualiteit gaat verder dan het klaslokaal. “Als je kind thuis iets vertelt wat op school is besproken en je staat daar als ouder oordelend tegenover, heb je nog steeds niet die veilige omgeving.” Neem daarom een open houding aan. “Dat doe je gewoon door vragen te stellen en te luisteren.”
Vertelt je kind uit zichzelf niets over de Week van de Lentekriebels? “Alsjeblieft, vraag het. Als je kind niks zegt, terwijl er zo specifiek aandacht aan wordt besteed, heeft je kind misschien het gevoel dat er geen ruimte voor is. Je moet ze echt laten voelen dat ze altijd bij jou terecht kunnen.”
Komt jouw kind naar je toe om te vertellen over een vervelend voorval? “Raak niet in paniek. Voor kinderen kan dat als een afwijzing voelen, alsof ze dat niet mochten vertellen. Ze kunnen denken: mama of papa is nu verdrietig door mij. Door zo’n reactie kunnen dingen ook veel groter worden gemaakt.” Beter blijf je rustig en liefdevol. “En neem ook contact op met school. Je hoeft het namelijk niet in je eentje te doen.”
Het kan zijn dat je kind iets vraagt waarvan je niet direct weet hoe te antwoorden. “Kijk dan eerst wat ze er zelf van denken. Je hoeft niet meteen te antwoorden met informatie.” Het idee dat een kind van seks of verliefdheid heeft, kan enorm uiteenlopen. “Ga dus eerst eens kijken: waar zit mijn kind wat betreft ideeën en informatie?”
Misschien heb je als ouder de neiging om soms te antwoorden met: dat leer je later wel. Maar een vraag niet beantwoorden brengt ook een vorm van onrust met zich mee, aldus Nijman. “Je kunt er ook voor kiezen om te onderzoeken waar de vraag vandaan komt in plaats van op de inhoud in te gaan. Je denkt misschien: mijn kind is hier nog niet aan toe, maar je kind weet wel al de vraag te stellen.” Sta hier dus voor open. “Een van de mooiste dingen aan kinderen is hun nieuwsgierigheid. Laat ze dan ook nieuwsgierig zijn.”
Week van de Lentekriebels: zo leren kinderen over grensoverschrijdend gedrag
