Dochters nemen vaker zorgtaken van hun ouders op zich dan zonen dat doen. Mantelzorg wordt door vrouwen als zwaar ervaren, maar zal in de toekomst alleen maar verder toenemen.
Dit blijkt uit onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).
Ruim één op de drie kinderen met ouders van boven de tachtig jaar geeft mantelzorg. Mantelzorg houdt volgens het CBS-onderzoek in dat iemand minstens drie maanden lang of minstens acht uur per week onbetaalde zorg geeft aan een bekende. Dit kan hulp zijn bij het huishouden, maar ook gezelschap houden, wassen of aankleden.
Het aantal zwaar belaste vrouwen dat mantelzorg geeft, groeide in tien jaar tijd met 47 procent. Inmiddels voelt negen procent van de dochters met tachtig-plus-ouders zich zwaarbelast door de mantelzorg, tegenover vier procent onder de zonen.
“De groei in het geven van mantelzorg heeft alles te maken met het groeiende aantal ouderen in ons land”, legt Tanja Traag, socioloog bij het CBS, uit. “De verwachting is dan ook dat steeds meer mensen van rond de veertig en vijftig jaar de komende jaren mantelzorg gaan geven aan hun ouders.”
En vaak staan dochters dan vooraan in de rij. “Dat heeft deels te maken met hoe de Nederlandse samenleving op dit moment nog is ingericht. Zorgtaken komen nog steeds van nature sneller bij vrouwen te liggen. Uit onderzoek blijkt ook dat veel mannen vinden dat zorgtaken nog echt bij vrouwen horen”, vertelt Traag.
Maar de zorg voor ouders, komt dan nog eens bovenop de zorg voor kleine kinderen en het runnen van een gezin. “We noemen dit ook wel de ‘sandwich-generatie’. De vrouwen hebben zorg aan twee kanten. En de druk op hen is daardoor enorm.”
Toch moet er volgens Traag ook een kanttekening aan de cijfers worden toegevoegd. Want wat blijkt: als mannen en vrouwen hetzelfde aantal uur mantelzorg verlenen, voelt een derde van de vrouwen zich zwaar belast, tegenover een kwart van de mannen. “Dit kan aan de verdeling van de taken liggen. Je ziet dat vrouwen hun ouders bijvoorbeeld wassen en het huishouden op orde maken, terwijl mannen vaker op het administratieve deel van de zorg gaan zitten.” Denk aan het contact met de woningbouw of de notaris.
Maar daarnaast is er nog een heel belangrijke factor volgens Traag die niet moet worden vergeten. “Vrouwen komen vanaf hun veertigste ongeveer in de overgang, dit is vaak ook precies het moment dat hun ouders hulpbehoevend worden. We weten nog zoveel niet over de overgang, maar vermoeidheidsklachten kunnen dus ook hierdoor komen.”
En dat is een herkenbaar verhaal voor José. José is nu 63 jaar en gaf jarenlang mantelzorg aan haar moeder. “Ik kan me in die zeven jaar tijd niet herinneren dat ik me ooit uitgerust heb gevoeld. Tussen de opvliegers door stond ik haar was te vouwen. Ook was ik vergeetachtig en merkte ik dat ik minder kracht in mijn lijf had. Het was echt een heel zware periode.”
José heeft nog een broer en een zus. “Mijn broer is van nature iemand die niet snel zijn handen uit de mouwen steekt. Ik denk dat het ook niet bij hem is opgekomen om eens een keer te komen helpen.” José’s zus hielp haar daarentegen ook niet veel. “Ze was altijd maar aan het werk, maar mijn broer woonde om de hoek.”
Traag verwacht dat de komende jaren de druk op mantelzorgers verder toeneemt. “We worden alleen maar ouder. En ouderen naar een verpleeghuis brengen, is lang geen oplossing. Zaken zoals kleding wassen blijft op de schouders van mantelzorgers leunen.”
Wanneer je ouders steeds ouder en hulpbehoevender worden: hoe verlies je jezelf niet in de mantelzorg?
