Meer dan de helft van de moorden op vrouwen wordt gepleegd door de partner of een ex. De tijdlijn die eraan vooraf gaat verloopt doorgaans volgens een vast stramien. En dat begint vaak al bij de eerste date.
Dat vertelt hoogleraar Jane Monckton Smith aan De Volkskrant. Ze vertelt hoe haar ervaringen in het politievak haar inspireerden onderzoek te doen naar gewelddadige relaties.
Trigger warning: dit artikel gaat over partnergeweld, mishandeling en/of moord.
Monckton Smith komt tijdens haar politiewerk meerdere keren in aanraking met partnergeweld. De frustratie van haar mannelijke collega wanneer zij een zwaar mishandelde vrouw aantreffen in een woning, is groot. “Hij dacht: je bent een volwassen vrouw, ga weg bij die man, dan komt het vanzelf goed. Als je bij hem blijft, gedraag je je niet als een normaal, rationeel persoon”, vertelt ze.
Dat mensen ‘deze vrouwen’ irrationeel vonden, hield Monckton Smith bezig. Ze ging op zoek naar de verklaring voor het gedrag van de vrouwen en studeerde criminologie waarbinnen zij onderzoek deed naar gewelddadige relaties. Monckton Smith werd een erkend expert op het gebied van partnermoord.
Miranda (38) kwam om het leven door partnergeweld: 'Hadden we maar half geweten hoe erg het was'
Voor haar studie onderzocht Monckton Smith ruim vierhonderd partnermoorden. Volgens de hoogleraar is in meer dan de helft van de vermoorde vrouwen vermoord door een partner of ex. Waar vaak wordt gedacht aan ‘misdaad uit hartstocht’, ligt de waarheid onheilspellender.
“Partnermoord is bijna altijd gepland. Door een man, in meer dan negentig procent van de gevallen. Vaak heeft het slachtoffer, vier op de vijf keer een vrouw, eerder een einde gemaakt aan de relatie, en wil de dader dat niet accepteren.”
Dat buitenstaanders vaak op zoek gaan naar mogelijke motieven om de moord beter te begrijpen, zoals een affaire, ziet Mochton Smith liever anders. “Het is tijd dat we stoppen met begrip tonen voor zulke moorden, en slachtoffers niet langer de schuld geven.
De kans dat een vrouw wordt vermoord door haar partner is negen keer zo groot als dat zij wordt omgebracht door een vreemde.” Volgens de hoogleraar moeten we dat wereldbeeld accepteren. “Zolang we dit blijven ontkennen, kunnen we het probleem niet goed aanpakken.”
Ester schrijft boek over jarenlang partnergeweld: 'Ik was niet het probleem, maar hij'
Mockton Smith bezocht tijdens haar onderzoek ook de daders. “Zij vinden dat zijzelf het grootste slachtoffer zijn, dat het aan hun partner ligt. Volgens Mockton Smith gaven de mannen aan te vinden dat hen onrecht is aangedaan. “Daders verwachten begrip, op z’n minst van andere mannen. Iets als: ‘In jouw situatie had ik hetzelfde gedaan’.”
Door onderzoek komt Mockton Smith erachter dat “partnermoord de voorspelbaarste vorm van moord” is. Ze maakt een tijdlijn met daarin acht fases. “Als ik de tijdlijn aan nabestaanden laat zien, herkennen ze hem meteen.”
Wil je meer lezen over vrouwengeweld en ben je benieuwd naar de cijfers in Nederland en/of ervaringsverhalen? Lees dit en meer in het dossier ‘Geweld tegen vrouwen’.
Zorgwekkend: 1 op de 6 mannen onder de 50 jaar vindt geweld tegen vrouwen acceptabel
Waar in fase één tijdens de ontmoeting een duidelijk signaal bezitterigheid en jaloezie is, is fase twee het krijgen van cadeautjes. De man loopt hierin erg snel van stapel. In fase drie en vier worden de regels uitgebreid en is er sprake van geweld. Fase vijf omvat de grote escalatie. In fase zes wordt nagedacht over moord, waar deze daadwerkelijke plannen worden gemaakt in fase zeven. In fase acht is het te laat en is er sprake van moord of zelfdoding.
“Agenten en hulpverleners moeten leren hoe je dwingende controle kunt herkennen, en beseffen dat dit heel gevaarlijk is. Laat dit niet aan slachtoffers over, dat is de omgekeerde wereld. Als een vrouw zegt: ik heb mijn man net verlaten en ik ben doodsbang dat hij me iets aandoet, luister dan naar haar. En doe iets.”
Esther maakt podcast over femicide: 'Elke moord die voorkomen kan worden is er één'
Hulp of advies nodig? Bel Veilig Thuis via 0800-2000 (24/7, dit kan anoniem).
