De cijfers liegen er niet om, en zijn bij lange na niet volledig. Naar schatting vinden in Nederland jaarlijks zo’n 150.000 bijtincidenten plaats met honden. Daarvan zijn er zo’n honderd ernstig tot zeer ernstig.
Kinderen zijn het kwetsbaarst, en juist daarom is het van belang dat kinderen en honden elkaar beter begrijpen. Myrna Stork schreef om die reden het boek Wat zeg ik? Hondentaal voor kids.
Als eigenaresse van twee grote, vrolijke honden loopt ze er soms letterlijk tegenaan: mensen en dieren die elkaar niet helemaal of zelfs helemaal niet begrijpen. Vaak is het angst, soms is het gebrek aan kennis en ervaring. Myrna (51), die al van jongs af aan een echte talenknobbel heeft, maar liefst vier buitenlandse talen spreekt en in haar dagelijkse leven onder meer educatieve software inspreekt als stemacteur, constateerde door deze ervaringen dat de communicatie tussen mens en dier wel wat verbetering kan gebruiken. En dat er daardoor heel vaak misverstanden ontstaan tussen mens en dier. Zeker als het om hondentaal gaat. En dat kan fout gaan, juist thuis, waar het veilig zou moeten zijn voor iedereen. En dat terwijl zoveel van die misverstanden voorkomen kunnen worden, wanneer je wat meer weet van hondentaal.
Twee keer zoveel honden weggehaald bij eigenaar na bijtincident
Dat inspireerde haar tot het boek Wat zeg ik?, Hondentaal voor Kids. Ze schreef het in de vorm van een avonturenboek waarin Bas, een jonge dierenliefhebber, centraal staat. Hij is gek op honden, maar nadat hij zelf plotsklaps een paar dagen in een hond verandert, begrijpt hij pas dat hij ze zelf soms niet altijd begrijpt. En dat maakt álles anders voor hem. Hoe kan hij beter leren communiceren met zijn beste vriendjes, zodat iedereen zich prettig en veilig voelt? Hoe kan hij leren denken als een hond, in plaats van als een mens?
Dat leert het boek kinderen vanaf vijf jaar – en hun ouders! – in een prachtig vormgegeven boek, gedrukt in een dyslexievriendelijke letter met illustraties van Marja de Bruijn. En behalve het verhaal van Bas vertelt het boek je ook nog in een hoofdstuk met Hondenregels waar je op moet letten wanneer een hond je iets probeert te vertellen. Want dan is het natuurlijk wel zaak om te luisteren.
Hartstikke handig en belangrijk dus, zo’n boek vol verhalen, tips & tricks. Dat vond niet alleen Myrna zelf, maar ook het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, nu Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur. En dus werd, naast haar eigen boekoplage, ook nog een speciale schooleditie in een oplage van 6000 exemplaren gedrukt met een voorwoord van Minister Piet Adema van LNV. Die zouden tijdens Kinderboekenweek worden uitgereikt, zo werd afgesproken in februari.
Vrijspraak gevraagd voor grootouders van baby die overleed na beet Duitse herder
Adema was zeer enthousiast en las het boek in juni van dit jaar voor aan basisschoolleerlingen in Den Haag. Hij schreef onder meer op X: ‘Leuk en belangrijk om met elkaar te leren over hoe we honden beter kunnen begrijpen, zodat we nog beter met elkaar kunnen samenleven.’ Ook leerkrachten waren zeer enthousiast over het boek. Want wat bleek: de helft van de klas gaf aan wel eens bang te zijn voor honden en niet te weten wat te doen op zo’n moment. Maar na Prinsjesdag en met de kersverse regering moeizaam in het zadel, bleek er opeens geen plek en budget meer te zijn voor dit belangrijke educatieve initiatief. Wat toch een belangrijke zet zou zijn in het voorkomen van bijtincidenten bij kinderen. En dus ging de stekker uit de afspraak om de schooleditie te verspreiden vanuit het ministerie.
Myrna is vol onbegrip, gezien het maatschappelijke en educatieve belang van haar project. Vooral omdat de meeste ongelukken thuis plaatsvinden, frustreert het stopzetten van het initiatief haar. Voor de duidelijkheid: 6000 scholen zouden elk slechts 1 exemplaar van het boek ontvangen, zodat alle kinderen ervan kunnen leren, en waar nu de streep doorheen is gegaan. Ze zouden het zelf kunnen lezen, en hun ouders zouden het kunnen voorlezen, en er op die manier zelf ook nog iets van opsteken. Er werden afgelopen week zelfs kamervragen over gesteld. Nog wranger is het dat de kamervragen uiteindelijk bijna net zoveel kosten als het project zelf – zo’n 45.000 euro – Met 3750 euro per vraag keer zes tikt het immers aardig aan. Maar gelukkig heeft Myrna haar eigen missie gewoon doorgezet, juist omdat het zo’n belangrijk initiatief is.
Myrna besloot het boek in een speciale, laagdrempelige vorm te schrijven, zodat het begrijpelijk zou zijn voor kinderen van vijf jaar en ouder. “Ik kon dat nergens anders vinden, een verhaal dat vanuit de hond wordt verteld. Er zijn wel boekjes over wat doen wanneer er een pup in huis komt, maar niet iets wat op deze manier vertelt over honden en hun taal. Dus ik had wel al een idee over de vorm. Ik wilde een leuk avonturenverhaal schrijven, wat niet al te eng zou zijn. Zo heb ik het in drie maanden geschreven.”
Wie de illustraties zou doen was meteen duidelijk: “Marja de Bruijn is een goede vriendin en zij maakt zulke mooie illustraties. Zij heeft alle creatieve vrijheid gekregen. Ik wilde niet zomaar een kinderboek schrijven; het moest wel nut hebben. Het gaat ook om een maatschappelijk probleem: iedereen kent honden en je komt elke dag honden tegen.” Ook bevriende hondentrainers hielpen haar met informatie en input voor haar boek.
Dat mensen en zeker kinderen niet altijd de hondentaal begrijpen, kan vervelende en zelfs ernstige gevolgen hebben. Terwijl een beet vrijwel nooit uit het niets komt. Myrna: “Soms nemen mensen een pup, ze denken dat ze goed zijn voorbereid en pakweg een half jaar later wordt een kind opeens gehapt of gebeten. Terwijl die hond allang waarschuwingen had gegeven, maar die werden niet gezien of begrepen. Kinderen en honden zou ik sowieso nooit alleen laten. Daarnaast: een hond heeft rust nodig, geef ze dan ook een rustplek, of een bench. Een hond heeft personal space nodig, gewoon wat ruimte dus. Die wil niet de hele dag geaaid worden en wil ook niet de hele dag lastig worden gevallen.”
Zelf werd ze als kind ook eens in haar gezicht gehapt. Nu weet ze dat dat niet zomaar gebeurde, en dat het te voorkomen was geweest: “Dan vonden we het heel grappig als we de hond kusjes gaven en de hond dan ging grommen. Vroeger ging men sowieso heel anders om met honden dan nu.”
Karen (48) gaat undercover als dierenbeschermer: 'Zoveel snuitjes en ogen op mijn netvlies'
Omgekeerd begrijpen de honden de mens ook niet altijd. Iemand die bang is, bijvoorbeeld tijdens een boswandeling waarbij je honden tegenkomt, doet vaak júist de dingen die je niet zou moeten doen. Myrna: “In plaats van wegrennen kun je bijvoorbeeld beter rustig stil blijven staan, en in plaats van een hond indringend aan te staren, is het beter om weg te kijken.” Simpele dingen, die een enorm verschil kunnen maken. Zo is ook te lezen en te zien in Wat zeg ik? Het gaat immers niet om de trucjes die je een hond kunt leren, maar om te luisteren naar wat hij of zij je probeert duidelijk te maken. En dat maakt het voor iedereen veilig én leuk.
De feiten:
-Jaarlijks vinden naar schatting zo’n 150.000 bijtincidenten plaats die medische hulp vereisen. Daarvan zijn er zo’n honderd tot tweehonderd zeer ernstig: deze slachtoffers belanden zelfs op de intensive care. Ruim de helft van deze slachtoffers zijn kinderen. Vaak gaat het om ernstige bijtwonden in het gezicht en amputaties van lichaamsdelen. De Landelijke Vereniging voor Plastische Chirurgie waarschuwt al jaren hiervoor, gezien de enorme impact en letselschade en pleit al jaren voor een landelijk registratiesysteem.
-Voormalig Minister van Landbouw Carola Schouten stuurde al in 2018 een brief naar de Kamer. Daarin uitte ze haar zorgen over het toenemende aantal bijtincidenten. Ook zij pleitte voor een landelijk registratiesysteem, dat helaas nog steeds niet van de grond is gekomen. De Vereniging voor Plastische Chirurgie besloot om die reden om van 2021 tot 2023 een eigen registratiesysteem op te zetten.
-In coronatijd zijn er veel honden in Nederland bijgekomen. Volgens het Landelijk Informatie Centrum Gezelschapsdieren (LICG) zijn er inmiddels zo’n anderhalf tot twee miljoen in ons land. Sommige kwamen hier als pup (en vaak ook uit broodfok gezien de enorme vraag in coronatijd), sommige uit het buitenland of als herplaatser. Niet alle honden zijn daardoor goed gesocialiseerd, omdat de hondenscholen ook langere tijd dicht waren. Eigenaren zijn ook lang niet altijd op de hoogte van bijvoorbeeld de hondenetiquette. Die houdt onder meer in dat je je hond altijd aanlijnt in aanlijngebied – logisch. En als je een andere aangelijnde hond tegenkomt, of bijvoorbeeld een ruiter te paard, jij je eigen hond bij je roept dan wel aanlijnt. Dat kan veel incidenten, ook tussen honden onderling, voorkomen. Ook de LICG pleit voor meer kennis over hondentaal en het naleven van de Tien Gouden Hondenregels op hun site minderhondenbeten.nl.
Wil je meer weten over Myrna? Hier kun je haar boek bestellen. Er is een geschreven versie, een ebook én een luisterversie. Uiteraard door Myrna zelf ingesproken.
Kind (2) gebeten door hond in Krimpen aan den IJssel, zwaargewond naar ziekenhuis gebracht
