Eén glas frisdrank per dag onschuldig? Dus niet. Uit onderzoek van het Maastricht UMC+ blijkt dat vrouwen die dagelijks frisdrank drinken een risico lopen op een hoger testosterongehalte.
Prof. dr. Martijn Brouwers, werkzaam bij het Maastricht UMC+ als internist-endocrinoloog, gespecialiseerd in erfelijke stofwisselingsziekten en diabetes mellitus, legt uit aan LINDA. hoe dat zit.
Binnen het Maastricht UMC+ wordt veel onderzoek gedaan naar de rol van suikers in de gezondheid en het ontstaan van ziektes. “Vruchtensuiker, ook wel fructose, komt van nature voor in groenten en vooral in fruit. Maar het wordt tegenwoordig ook veel meer aan bewerkte voeding toegevoegd, vanwege de lekkere zoete smaak”, legt Brouwers uit. “Het bijzondere van vruchtensuiker is dat het specifiek in de lever wordt afgebroken, wat tot allerlei nadelige gezondheidseffecten kan leiden.”
Zo’n naar gevolg kan leververvetting zijn. “Uit eerdere onderzoeken weten we al dat vruchtensuiker daarvoor zorgt. Een vette lever kan op lange termijn bijdragen aan het ontstaan van diabetes en hart- en vaatziekten.”
Een ander onderzoek is een laboratoriumonderzoek van ongeveer tien jaar geleden. Dat onderzoek liet zien dat fructose invloed heeft op de lever, waardoor het actieve testosterongehalte verandert. “We wisten eigenlijk nooit hoe dit bij mensen zat. Dat is wat we onderzocht hebben in een groot Engels cohort, waar 500.000 mensen van de algemene bevolking aan mee hebben gedaan. Daarbij zijn allerlei dingen gemeten, waaronder het testosterongehalte. Ook is bijgehouden wat mensen eten en drinken.”
Binnen het onderzoek van Brouwers en zijn team focussen ze zich op fructose in frisdranken. “We verwachtten dat als je veel vruchtensuiker binnenkrijgt uit frisdranken, je meer actief testosteron in je bloed hebt. En dat is precies wat we in ons onderzoek zagen bij vrouwen”, vertelt Brouwers. “Vrouwen die slechts één glas frisdrank per dag consumeren lopen een hoger risico op het krijgen van een te hoog mannelijk hormoongehalte. Het gaat om een risico van twee procent. Dat is niet gigantisch hoog natuurlijk, maar als je bedenkt dat best veel mensen in Nederland frisdrank drinken, telt dat wel op.”
Schrik je toch van: zoveel suiker zit er in fris- en vruchtendranken
Om honderd procent zeker te weten dat de bevindingen kloppen, doen Brouwers en zijn team nog een aanvullend onderzoek. “We hebben in diezelfde bevolking gekeken naar vrouwen die vanwege erfelijke aanleg, door een minuscule verandering in hun DNA, fructose minder goed kunnen afbreken. Daardoor heeft het minder effect in het lichaam”, licht Brouwers toe. “Wanneer vruchtensuiker in het lichaam zijn werk niet kan doen door een erfelijke verandering, zou je verwachten dat het misschien ook niet die schadelijke effecten op het testosterongehalte heeft. En dat is precies wat we vonden. Het erfelijkheidsonderzoek is een extra bevestiging. Datgene wat tien jaar geleden in het laboratorium gevonden werd, blijkt te kloppen in mensen.”
Testosteron is niet voor niets een mannelijk hormoon. Een teveel hiervan kan gevolgen hebben die sommige vrouwen vervelend vinden. “Een vrouw kan last krijgen van overbeharing en puistjes. Daarnaast weten we dat een te hoog testosterongehalte een onderdeel is van polycysteus ovarium syndroom (een aandoening waarbij de eierstokken minder goed werken, red.). Eén van de criteria van een PCOS-diagnose is een hoog testosterongehalte”, vertelt Brouwers. “Het consumeren van frisdrank kan dus op basis van de relatie die we gevonden hebben tussen frisdrankconsumptie en het testosterongehalte, een risicofactor zijn voor het krijgen van PCOS.”
Dat een hoger testosterongehalte meer puisten veroorzaakt, heeft een simpele verklaring. “Testosteron stimuleert de talgklieren, die maken talg. Wanneer zij meer talg maken, kunnen ze makkelijker verstoppen. Die verstopping is de eerste stap in het ontstaan van puistjes.”
Maandenlang niet ongesteld, puistjes en haar op je gezicht: dit is de hormonale aandoening PCOS
Hoe zit het dan als je één glas frisdrank per week drinkt? “Het is niet zo dat als je twee liter cola per dag drinkt, je als vrouw meteen een baard krijgt. Zo werkt het ook weer niet. Maar hoe meer je drinkt, hoe groter dat risico is. Het effect zal dan groter worden.” Volgens Brouwers is dit het zoveelste onderzoek dat laat zien dat vruchtensuiker, vooral uit frisdranken, allerlei ongezonde effecten heeft. “De lange termijn effecten, zoals suikerziekte en hart- en vaatziekten, zijn al langer bekend, maar wat we nu hebben gevonden zijn veel meer korte termijn effecten. En vooral heel vervelend voor vrouwen”, benadrukt Brouwers.
“Ik kan me voorstellen dat met name jongeren niet heel gevoelig zijn als ze te horen krijgen: je moet geen frisdrank drinken, want je kunt daar over twintig jaar suikerziekte of een hartinfarct van krijgen. Maar als je zegt dat ze een hoger risico hebben op het krijgen van puistjes als ze frisdrank drinken, dan heeft dat mogelijk meer impact op hen.”
Voor Brouwers is dit onderzoek wederom een argument om de consumptie van (gesuikerde) frisdranken te verminderen, en het liefst zelfs te stoppen. “Mijn advies zou zijn om frisdrank helemaal achterwege te laten. Ik ben persoonlijk van mening dat zero of light producten wel gezonder zijn dan gesuikerde frisdranken, maar als je helemaal veilig wilt zijn, hou het dan bij het gezondste alternatief: water. Dan loop je ook geen risico op ongezonde korte- en lange termijn effecten. En dat advies geldt eveneens voor mannen.”
Jongeren vinden dagelijks frisdrank drinken ‘normaal’, onderzoekers willen suikertaks
