Embryo’s kweken voor wetenschappelijk onderzoek is nu nog verboden, maar als het aan VVD en D66 ligt is dat verbod binnenkort van de baan. Nieuw onderzoek naar gekweekte embryo’s zou het nu loodzware ivf-traject voor wensouders kunnen verbeteren.
“We zouden door onderzoek te doen naar de eerste dagen na de bevruchting, het ivf-traject voor vrouwen veiliger en prettiger kunnen maken”, vertelt Sebastiaan Mastenbroek, klinisch embryoloog werkzaam in het Amsterdam UMC, aan LINDA.
Om onderzoek naar gekweekte embryo’s in de eerste dagen na de bevruchting mogelijk te maken, dienden Kamerlid Harry Bevers (VVD) en Jan Paternotte (D66) deze week een initiatiefwetsvoorstel in bij de Tweede Kamer.
Arts over de impact van ivf op je seksleven: 'Na een inwendige echo heb je niet altijd zin in een vrijpartij'
Volgens de huidige Embryowet is het kweken van embryo’s voor de wetenschap nu verboden. Embryologen kunnen nu enkel onderzoek doen naar embryo’s die drie tot vijf dagen oud zijn. Zij gebruiken hiervoor overgebleven embryo’s die na succesvolle ivf-behandelingen gedoneerd worden aan de wetenschap door de destijds wensouders.
De embryo’s die in de toekomst, na goedkeuring van het wetsvoorstel, gebruikt zullen worden voor onderzoek, komen tot stand na bevruchting van gedoneerde eicellen door gedoneerde zaadcellen. In de toekomst zal daar dan specifiek toestemming voor worden gegeven.
Mastenbroek, werkzaam als klinisch embryoloog, ziet kansen om het huidige ivf-traject te verbeteren door onderzoek te doen naar gekweekte embryo’s. “Momenteel is een op de vier ivf-behandelingen succesvol”, vertelt hij. “Een ivf-behandeling is zowel fysiek als emotioneel heel zwaar, zeker als het dan niet lukt.”
Volgens Mastenbroek kunnen deze toekomstige onderzoeken de kans op een succesvolle ivf-behandeling vergroten. Als voorbeeld noemt de klinisch embryoloog onderzoek naar kweekvloeistof waarin de embryo wordt gekweekt.
“Uit een klinische studie tussen twee vloeistoffen is naar voren gekomen dat één soort kweekvloeistof de kans op zwangerschappen met 6 procent vergroot. De ideale samenstelling, om het nog beter te maken, is nog niet bekend. Om dit goed uit te zoeken, zijn ook deze vroege embryo’s belangrijk.”
'Echte Gooische Moeder' Kimberly over ivf-traject: 'Hoorde op draaidag dat eitjes niet waren bevrucht'
Mastenbroek is voorstander van de huidige Embryowet. De embryoloog begrijpt de maatschappelijke discussie die beslissingen als deze teweegbrengen, zo zijn tegenstanders vaak bang dat het leidt tot gebruik van nieuwe technieken zoals designerbaby’s. Hierbij kan DNA van embryo’s worden aangepast om ziekten te voorkomen, maar óók om eigenschappen aan te passen of te selecteren, zoals een bepaalde oogkleur.
“Dat mag nu niet en dat zal voorlopig in de toekomst ook niet mogen. Dat is niet veilig”, aldus Mastenbroek. De klinisch embryoloog snapt de angst voor embryoselectie en designerbaby’s, maar geeft aan dat onderzoek niet betekent dat het ook gebruikt gaat worden bij patiënten. “De mogelijke verruiming van de Embryowet maakt juist mogelijk om goed geïnformeerd hier in Nederland een keuze over te kunnen maken”, aldus Mastenbroek.
“Niet elk onderzoek dat je doet, pas je ook gelijk toe. Daarnaast heeft elk onderzoek op embryo’s voorafgaand goedkeuring nodig van een onafhankelijke centrale commissie.” Dit staat in de Embryowet en blijft na deze mogelijke wetswijziging onveranderd.
Volgens Mastenbroek zorgt meer onderzoek naar gekweekte embryo’s in de eerste dagen na de bevruchting juist voor betere behandelingen en veiligere regels. “Door meer onderzoek kun je ook zeggen: ‘Dit werkt niet”, vertelt hij. “En ervoor kiezen een bepaalde ontwikkeling of innovatie niet toe te passen in de praktijk.”
Volgens de embryoloog is het juist belangrijk dat een land als Nederland ook onderzoek mag gaan doen naar gekweekte embryo’s. De klinisch embryoloog verwijst daarnaast naar de huidige situatie in onze buurlanden. “In België en Duitsland worden deze onderzoeken gedaan in privéklinieken en betrokken bedrijven, en ze hebben vaak een commercieel doel. Ze zijn daarom vaak niet gericht op de effectiviteit van de behandeling. In Nederland zal dan datzelfde onderzoek plaatsvinden in academische ziekenhuizen, gericht op de effectiviteit en veiligheid van de behandeling.”
Sophie (24) werd zwanger via enige optie ICSI: 'Mensen gingen er automatisch van uit dat het aan mij lag'
Mastenbroek benadrukt dat onderzoek naar embryo’s in Nederland niets nieuws is. “We doen al tientallen jaren onderzoek naar embryo’s voor ivf-behandelingen. Hier is zelfs een breed draagvlak voor. Dit wetsvoorstel is absoluut geen vrijbrief voor artsen om alles te doen wat ze willen”, benadrukt Mastenbroek.
“Je wilt elke innovatie kunnen onderzoeken of deze wel echt werkt. We kunnen door dit soort onderzoek meerdere behandelingen ontwikkelen die effectiever, veiliger en prettiger zijn voor de wensouder.”
Vier stellen, 28 embryo's en vijf baby's: 'Soms zo absurd, dat het bedacht lijkt'
