Beelden van mensen in Philadelphia die de drug ’tranq’ gebruiken gaan rond. Ze lijken totaal van de wereld, hebben heftige wonden en vouwen zich in onwerkelijke houdingen.
Kunnen we tranq in Nederland verwachten? Drugsresearcher Daan van der Gouwe van het Trimbos-instituut vertelt ons er alles over.
Tranq is een afkorting van tranquillizer, vertelt Van der Gouwe. “Het is een mengsel van xylazine, een zeer sterk verdovingsmiddel voor dieren, en fentanyl, een sterke pijnstiller. Die combinatie is bepaald niet gezond en zeer riskant. Dat blijkt ook als je beelden uit Philadelphia ziet.”
Van der Gouwe benadrukt de opiatencrisis waar de Verenigde Staten mee kampt. “Daar hebben ze al jarenlang last van. Mensen raakten eerst verslaafd aan de pijnstiller OxyContin. Later werd dat ook nog heroïne en fentanyl. Dat is een groot verschil met Nederland, hier is geen sprake van een opiatencrisis.”
Let op: deze beelden kunnen als schokkend worden ervaren. Tekst gaat verder onder de video’s.
Tranq is goedkoop en makkelijk te verkrijgen. “Xylazine is een geregistreerd verdovingsmiddel voor dieren. Het is gewoon aanwezig op de markt en daar verdienen dealers veel geld mee. Ze creëren hun eigen klantengroep. In de VS zijn er heel veel mensen afhankelijk van opiaten.” Van augustus 2021 tot augustus 2022 zijn er meer dan 70.000 Amerikanen overleden aan een overdosis van tranq.
De drug is een poeder, legt Van der Gouwe uit. “Je kunt het roken, snuiven en injecteren. Dat laatste wordt kennelijk veel gedaan.”
En wat doet tranq precies? “Het verdooft heel veel van het lichaam. De ademhaling en bloeddruk nemen af, de hartslag gaat omlaag en de bloeddoorstroming vertraagt, waardoor wonden die je hebt niet snel genezen of zelfs helemaal niet meer.”
Fentanyl is een goed werkende pijnstiller, die ook in Nederland wordt voorgeschreven. “In Nederland wordt fentanyl echter voor een veel kortere periode voorgeschreven en vaak in een lagere dosering dan in de VS gebeurde. Dat maakt de verslavingskans veel kleiner. Door een bepaalde dosering kun je in een euforische roes belanden wat een warm gevoel geeft. Dat is het gevaarlijke eraan. Het is heel verslavend.”
De afkickverschijnselen zijn dan ook vergelijkbaar met die van heroïne. “Veel pijn, onrust, zweten, niet kunnen slapen, pijn aan de botten: als je ermee stopt, dan merk je dat echt flink.” Wat tranq nog gevaarlijker maakt, is dat je het niet makkelijk kunt verhelpen. “Voor opiaten bestaan antidota, zoals naloxon. Als je een overdosis heroïne hebt genomen, kan je met naloxon weer snel bij de les zijn. Voor xylazine werkt dat niet, dat is geen opiaat. Je kunt een overdosis niet tegengaan.”
Van der Gouwe noemt nog een belangrijk verschil tussen de Verenigde Staten en Nederland. “In Nederland bieden we al lang zorg aan voor probleemgebruikers, zoals methadonverstrekking voor mensen die verslaafd zijn aan heroïne. In de VS was dit er niet of nauwelijks. Ze zijn het nu toch aan het invoeren, omdat het simpelweg werkt.”
De gezondheidszorg is niet goed geregeld in de VS, vertelt de drugsresearcher. “In de VS heb je groepen verschoppelingen die aan hun lot zijn overgelaten. Zij leven in tenten op straat en gaan al snel van het ene middel naar het andere. Vooral om de roes te hebben die ze even van de asgrauwe dagelijkse realiteit verlost. Als je geen geld hebt, heb je ook geen zorg in Amerika. Dus ook niet als drugsverslaafde. Dat is in Nederland veel beter geregeld.”
In het Nationaal Instituut voor Criminalistiek en Criminologie in België komen ze af en toe xylazine tegen, schrijft VRT News. Hoe zit het in Nederland met tranq? “Wij komen het nooit tegen. Je kunt het niet uitsluiten, maar de kans dat mensen bewust zo’n combinatie gaan nemen of verkopen, is in ons land gering. We houden het in de gaten en zijn waakzaam op het misbruiken van pijnstilling, maar we zien dit soort stoffen – gelukkig – niet binnenkomen en dat verwachten we ook niet.”
Jacqui zoekt haar verslaafde zoon (31) in San Francisco: 'Drugs eten je geest en lichaam op'
